اوشاقلاردا قولاق آغریسی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : ساغلاملیق
+0 به یه ن
اوشاقلاردا قولاق آغریسی
آغلاییر، قرارسیزدیر، راحت یاتا بیلمیر، اشتهاسیزلاییب و بیر هئی بهانه ائلیر . . . دردینی دیله گتیره بیلمه‌ین اوشاقلاردا بو علامتلری گؤرمک هر آتا- آنانی نگران ائلر. مخصوصاً ایکی یاشدان آشاغی اوشاقلاردا کی والدین، آغلاماقلارینی آغری علامتی کیمی و ناخوشلوق علامتی کیمی باخمازلار.
اوشاقلارین قرارسیزلیغی، مخصوصاً سویوق دَیمیش اوشاقلاردا اکثراً قولاق آغریسی اولور، اورتا قولاغین التهابیندان عمله گلن قولاق آغریسی.
آما اوشاقلاردا قولاق آغریسی‌نین عامل‌لری نه‌لردیر؟
کؤرپه‌لرده و سوت اَمَر اوشاقلاردا قرارسیزلیق و آغلاماق، اگر تب و بورون توتولما ایله بیر اولسا چوخ احتمالا قولاق آغریسی سببی اولا بیلر.
اوشاقلارین قولاغی آغری‌یاندا معمولاً قولاقلارینا ال وورارلار. آما دقت ائله‌مک لازمدیر کی ساییلان علامتلرین اولمادیغی تقدیرده اوشاغین قولاغینا ال وورماسی، قولاق آغریسی علامتی ساییلا بیلمز. اوشاقلاری قولاق آغریسی اولاندا معمولاً گئجه‌لر آغریدان آییلارلار چونکی قولاق شیشی اوزانمیش حالدا چوخالار.
بو نوع عفونتده ویروسلار و باکتری‌لر؛ بورون، بوغاز و استاش لوله‌سی (اورتا قولاق استاش لوله‌سی طریقی ایله بوغازا و بورونا یول تاپیر) واسطه‌سی ایله اورتاق قولاغی آلوده ائلیرلر.
ائشیک قولاغین التهابی، دیش، بوغاز، لوزه‌لر، دیل و سینوسلارین چیرکی‌ده قولاق آغریسینا سبب اولا بیلر.
قولاق چیرکی معمولاً بیردن بیره اورتا قولاقدان باشلار و مدتی‌ده آز اولار. بعضی اوشاقلاردا قولاق آغریسیندان علاوه، قولاق توتولماسی و آز ائشیتمه عارضه‌سی‌ده اولار. بعضاً ده اورتا قولاغین شدّتلی چیرکی ایله عین زماندا قولاق پرده‌سی ییرتیلار و ایچینده‌کی مایعلر قولاق کانالینا تؤکولر. بو زمان، قولاق آغریسی آزالار آما قولاق توتولماسی عارضه‌سی شدّتلَنَر. والدین‌ده معمولاً اونا دقّت یئتیرمزلر.
متخصصلرین دئدیگینه اساساً، قولاق پرده‌سی‌نین ییرتیلماسی، مننژیت، بئیین آبسه‌لری، اوز عصبی‌نین فلج اولماسی، قان عفونتی، داخلی قولاغین عفونتی و کارلیق، اورتا قولاغین عفونتیندن عمله گله بیلن عارضه‌لردندیلر.
واختیندان تئز دوغان اوشاقلار و اینک سوتو ایله تغذیه اولان اوشاقلار، داها چوخ اورتا قولاق عفونتینه مبتلا اولارلار.
آیری طرفدن، بهداشت و تغذیه فقری، اوشاغین چوخلوغو، یاشاییشا کفایت قدر فضانین اولماماسی، یاخینلارین سیگار چکمه‌سی، بدنین ایمنیسی‌نین ضعیفلیگی، مدرسه و اوشاق باخچاسی کیمی باغلی یئرلرده قالماق، سویوق هوا و سویوق دَیمیش انسانلارلا تماسدا اولماق و عمومیتده بدنین دفاع سیستمینی ضعیفله‌دن هر عامل اورتا قولاق عفونتینه سبب اولا بیلر. هابئله لوزه‌لرین بؤیوکلویو و تئز- تئز عفونت ائله‌مگی و تنفّسی عفونتلر ده، احتمالی چوخالدار.
ائولیلیگین گله‌جگینی گؤرمک اولارمی؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
ائولیلیگین گله‌جگینی گؤرمک اولارمی؟
تحقیقلرین گؤزلنیلمز نتیجه‌لری، ائولیلیکلرین داغلیسماسی‌نین اساس سببینی حیرصلنمک یوخ بلکه تحقیر ائله‌مک و آلچاتماق اولدوغونو، گؤستریر.
ایگیرمی ایل بوندان قاباق «جان گاتمن»، واشینگتون دانشگاهیندا سعادتلی ائولیلیگین عامل‌لرینی آختارماغا باشلادی. او، زوجلاری، عشق آزمایشگاهی آدلاندیردیغی و هر طرفینی مختلف دوربینلرله دولدورموش، مرکزینه چاغیریر کی اونلارین دانیشیقلارینی و آرالارینداکی تعامل‌لرینی تحقیق ائله‌سین.
گاتمن بو تحقیقلرین بعضاً گؤزله‌نیلمز نتیجه‌سینه دایاناراق، موفق یاشاییشلار باره‌ده نئچه کتاب یازیب. بو گؤزله‌نیلمز نتیجه‌لرین بیری‌ده حیرص و غضبین یاشاییشین داغیلماسیندا اساس سبب اولماماسی بلکه تحقیر و آلچاتماغین اصلی سبب اولدوغودور.
جماعتین چوخو، کیشی و آروادین فرقلی دنیالاردان اولدوقلارینی، آرالاریندا اختلافین یارانماسینا اصلی علت بیلسه‌لر ده، گاتمنین تحقیقلری بونو گؤسترمیر. فرقلی دنیایا عاید اولماق، اختلافدا نقشی اولا بیلر آما اختلافا سبب اولا بیلمز. گاتمنین مصاحبه ائله‌دیگی زوجلارین چوخو، ار – آرواد آراسینداکی دوستلوغونو اونلارین آراسینداکی رضایتین اساس علّتی ساییبلار.
گاتمنین مصاحبه‌لردن اله گتیردیگینه گؤره، ائولیلیکلرین یوزه دوخسانی‌نین عاقبتینی بیلمک اولار. اونون تحقیقلری، بوشانمالارین چوخونو مشترک یاشاییشین اوّل یئددی ایلی و 16 الی 20 ایل ائولنمکدن سونرا باش وئردیگینی گؤستریر.
فساد و تجمل دالیسجا اولماق دولتلری و تمدنلری ییخار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
فساد و تجمل دالیسجا اولماق دولتلری و تمدنلری ییخار
انسانین تاریخینده دؤلتلری و تمدنلری ییخان اساس سببلردن، تجمل دالیسیجا اولماق اولوب. بو روحیه، تمدنلرین سوستالماسی و ضعیفله‌مه‌سینه سبب اولور.
قرآن آیه‌لری‌نین بویوردوغونا اساساً، تمدنلرین ییخیلما سسبلرینی اونلارین ائشیگینده یوخ بلکه ایچلرینده آختارماق لازمدیر. بو عامل‌لرین اصلیسی‌ده فساد و تجمّله رغبتلی اولماقدیر. آتن، روم و آیری تاریخی نمونه‌لرین تحقیقی بو مسأله‌نی تأیید ائلیر.
قرآنا گؤره جامعه، بیر شخص کیمی اؤز عمل و رفتاری ایله گئتدیگی مسیری تعیین ائلیر و اونلارین قارشیسیندا مسئولیت داشییر. بئله‌لیکله تمدن‌لر و دولتلر فقط سعی و چالیشماقلا ایره‌لی گئده بیلرلر و اونلارین ییخیلیب داغیلماسی داخلی و خارجی عامل‌لره باغلیدیر کی داخلی عامل‌لرین نقشی داها چوخدور. داخلی سببلرین اَن مهملریندن بیری‌ده فساد و تجمله رغبت تاپماقدیر. تاریخی فیلسوفلار دا بو مسأله‌یه تأکیدلری اولوب. او جمله‌دن ابن خلدون، فسادی و تجمل دالیسیجا اولماغی سیاسی و اجتماعی داعیلمانین اساس سببلریندن ساییر و سؤزونه اندلوسداکی اسلامی حکومتین داغیلماسینی مثال گتیریر. ابن خلدونا گؤره، انسانلار نه قدر کی ناز نعمته و تجمله غرق اولسالار او قدر ده مغلوبیته یاخینلاشارلار.
یئکه‌لن باشماقلار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
یئکه‌لن باشماقلار
هر گون جور به جور اختراعلار بازارا گلیر، اونلارین بعضیسی یاخشی استقبال ایله اوزلشیرلر. بو اختراعلارین بیری‌ده سایزینی دَییشمک امکانی اولان باشماقلاردیر. بو باشماقلارین مخترعی «کئنتون لی»، بو باره‌ده دئییر: بو باشماقلارین اختراعسی‌نین اساس ایده‌سی، منیم کنیایا اولان سفریمده اولدو. اوردا چوخلو آیاق یالین اوشاقلار گؤردوم. اونلارین باشماق آلماغا پوللاری یوخ ایدی. اطرافدا اولان ایتی شئیلر اونلارین آیاقلارینی کسیب انگل‌لر و میکروبلار اونلارین بدنینه بولاشا بیلردی. ائله اوردا ذهنیمه گلدی کی انعطافلی باشماق دوزلدم. بو انعطافلی باشماقلار اونو گئیَنه سئودیگی سایزی تنظیم ائله‌مگی اجازه وئریر».
بو باشماقلار ایکی کیچیک و بؤیوک سایزدا دوزلیب و هر بیری بئش سایزا قدر بؤیویه بیلر. اونلارین لاپ آز عمرو، بئش ایل اعلام اولوب.
افراط و تفریط هر ایکیسی‌ده اشتباهدی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
افراط و تفریط هر ایکیسی‌ده اشتباهدی
جامعه‌ده یارانان مشکل‌لرین چوخو افراط و تفریطدن یارانیر، چونکی و افراط و تفریط انسانی دوز یولدان کنارا سالار.
افراط، حدّی آشماق معناسیندا و تفریط مقداردان آز عمل ائله‌مگه دئییلیر. یعنی چوخ یئیین گئتمگه افراطا و سوست گئتمگه تفریط اطلاق اولار.
افراط ائله‌ینلرین عملی‌نین نتیجه‌سی تفریط ائله‌مک اولور. هر ایشده حدّی آشماق او ایشین ضررلی و فایداسیز گؤرونمه‌سینه سبب اولار. مثلاً بیر یئمگه حدّیندن آرتیق دوز تؤکولسه او یئمک چوخ شور و یئییلمز اولار. نتیجه‌ده او غذانی یئیَن انسان دوزدان زهله‌سی گئدر. یئمگی حاضرلاماقدا دا دوزدان اصلاً استفاده اولونماسا او یئمگی یئمک چتین اولار.
افراط باره‌سینده ائل ایچینده بئله بیر جریان تعریفلرلر: نقل اولور بیر مسلمانین غیر مسلمان بیر قونشوسو واریدی. بیر گون غیر مسلمان گلیب مسلمانین قاپیسینی دؤیَر کی قارداش من اسلام دینی‌نین حق اولدوغونا اینانمیشام و ایستیرم مسلمان اولام. مسلمانچیلیغی منه اؤیرَت. بئله‌لیکله غیر مسلمان قارداش «تازا مسلمان» اولار.
مسلمان قارداش چوخ سئوینر و اوندان سحر تئزدن مسجده گئتمگه حاضر اولماسینی ایستر. سحر صبح اذانینا بیر ساعت قالمیش گئدیب اونون قاپیسینی دؤیَر کی دور گئدک مسجده. او دا سئوینجک دوروب گلر.
بیرلیکده گئجه نمازی قیلارلار. تازا مسلمان، ایستر دورسون گلسین کی دوستو دئیَر صبح نمازینا بیر شئی قالمیر دؤز بونو دا قیلاق. صبح نمازینی قیلیرلار و مسلمان قارداش دعا اوخوماغا باشلار. تازا مسلمان‌دا مجبوراً اوتورورب اونونلا اوخویار. نئچه ساعتدن سونرا تازا مسلمان ایستر دوروب ائوینه ایشینه گئتسین کی مسلمان قارداش دئیَر: گون اورتا نمازینا بیر شئی قالمادی، دؤز اونو دا قیلاق. گون اورتا ایکینجی نمازینی‌دا قیلارلار. تازا مسلمان یئنه دوروب گئتمک ایسته‌ینده مسلمان دئیَر: نمازی نافله‌سیز قیلسان ثوابی آز اولار، دایان نافله‌لری‌ده قیلاق. نافله‌لردن سونرا زیارت اوخوماغا باشلار و غیر مسلمان یئنه مجبوراً اونونلا دایانار. زیارتلر قورتولاندان سونرا تازا مسلمان ایستر دوروب گئتسین کی مسلمان یئنه‌ده دئیَر: شام نمازینا بیر شئی قالمادی بیر ایکی رکعت نافله نمازی قیلساق اونون‌دا واختی اولار. بیرلیکده شام خیفتن نمازینی نافله‌لری ایله قیلیرلار و گئجه یاریسی اولار. بو دفعه مسلمان دوروب ائوه گئتمگه رضایت وئریر. اوزونو تازا مسلمانا توتوب سئوینجک دئییر: سحر یئنه دالینجان گلَرم.
سحر، اذانا بیر ساعت قالمیش مسلمان قارداش گئدیب قونشوسونون قاپیسینی دؤیَر کی دور گئدک مسجده. قونشو قاپینی آچمادان جواب وئرر: دوننکی مسلمانلیق منه کفایت ائلر من داها مسلمان اولماق ایسته‌میرم، اؤز دینیم یاخشیدی.