حضرت علی‌نین (ع) تله‌سیك قضاوت باره‌ده سؤزو/مؤمین فقط یقین اساسیندا دانیشار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
حضرت علی‌نین (ع) تله‌سیك قضاوت باره‌ده سؤزو/مؤمین فقط یقین اساسیندا دانیشار
عاغیللی و مؤمین آدام فقط یقین اساسیندا دانیشار. حضرت علی (ع) بو باره‌ده بویوروب: أقولا بغیر علم؟ یقینسیز بیر سؤز دانیشیرلار؟
قضاوت ایكی اساسین اوستونده اولا بیلر: یا یقین اساسیندا و یا جهل اساسیندا. یقین اساسیندا قضاوت ائله‌مك فیكیرلشمك و عاغلی ایشه سالماق نتیجه‌سینده یارانار بونا گؤره‌ده تله‌سیك اولماز. بلكه دوشونمك، تحقیق و موطالیعه‌یه احتیاجی وار. آما جهالت اوزوندن قضاوت ائله‌مك تحقیق، دوشونماق و موطالیعه‌یه دایانماییب بو اوزودن تله‌سیك اولار. قضاوتلرین چوخو منفی و یا موثبت احساسین نتیجه‌سی اولور كی اونوندا كؤكو جهالتده‌دیر. احساس اوزوندن قضاوت، مونفعیلانه احساسلارا دایانار.
قورآن اینسانلاری یئر به یئر قضاوتده تله‌سمكدن چكینمگه و دوشونمگه چاغیریب تقلید و سوءظنی محكوم ائلیر. قورآن بویورور: فاسیق بیریسیندن خبر ائشیتسز اونو تحقیقسیز قبول ائتمه‌یین.
قورآن تله‌سیك و عاغلا دایانمایان قضاوتلر باره‌سینده‌ده بویورور: ما لكم كیف تحكمون؟! سیزه نه اولوب؟ نئجه حؤكم ائدیرسیز؟
یوخو نظریه‌لری و تعبیری
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
یوخو نظریه‌لری و تعبیری
زیگموند فرویدون نظریه‌سی: فروید یوخو گؤرمگی اینسانین آلت شعورونون آرزولاری و ایستكلریی‌نین اینعیكاس ائتدیگینی اینانیر.
فرویدون نظرینده، یوخو گؤرمك بیزه گون بویو سانسور اولموش طلبلریمیزی گؤسترمگه ایجازه وئریر. اوندان علاوه او یوخودا گؤرولنلرین خیالی آلت شعور شئیلرین سمبولو اولماسینا اینانیر بونا گؤره احتیمالی وار یوخولاریمیزین چوخو، تاپدالانمیش طلبلریمیزی حتّا دگیشمیش شكیلده بیان ائلیه.
هوسبون و مك كارلی‌نین فرضیه‌سی: اونلارین نظرینجه یوخو بئینین روحی فعالیّتینی یوخ بلكه فیزیكی فعالیّتینی اینعیكاس ائلیر. بو نظریه‌یه اساساً بیز گونده‌لیك ایشلریمیزی‌ده یوخودا گؤرمگه تمایولوموز وار. كورتئكسین اَن راییج فعالیّتی، گونده‌لیك ایشلر و نیگرانچیلیقلاری اینعیكاس ائله‌مكدیر.
بونونلا بئله هوسبون بعضی یوخولارین، شخصین روحی دغدغه‌لرینی‌ده شامیل اولماسینی گؤستریر. شخصین یاشاییش ایستراتژیلری باره‌ده اولان باخیشی و پلانی.
كریك و میچستون نظریه‌سی: اونلارین نظرینجه درین یوخو بئینین ایطّیلاعاتینی سئیركلندیریر. آیری سؤزله یوخو حافیظه مئیدانین بوشالدیر كی سونراكی یوخولارا موتمركیز اولا بیلسین.
كابوس ایختیلالی: یوخونون اساس دؤره‌سینده تئز تئز آییلماق و یا مورگوله‌مك همیشه قورخمالی و گئنیش یوخولارلا عئینی زماندا اولور. معمولاً یوخولار یاشاییش تهدیدی، تهلوكه‌سیزلیگی و عیزّت نفس باره‌ده اولور. آییلماق عموماً یوخونون ایكینجی یاریسیندا باش وئرر. قورخولو یوخولاردان سونرا شخص درحال آییق اولار و مكان و زامانی درك ائلر. (یوخو وحشتی ایختیلال و صرعین ترسینه. او حالدا شخص زامان و مكاندان دركی اولماز.) یوخو ایختیلالی شخصین گونلوك یاشاییشی و ایشینده منفی تأثیر قویا بیلر. بئله ایختیلاللار لزوماً حادیثه‌لر نتیجه‌سینده یارانمازلار بلكه مادّه‌لرین فیزیولوژیك تأثیری و بعضی خسته‌لیكلر تأثیری آلتیندا یارانا بیلرلر.
بیولوژیك و روح تانیما نظریندن یوخونون تعبیری: DNAكاشیفلرین بیری، فرانسیس كركین نظرینجه یوخو گؤرمك گون بویو آلینمیش حیسّی ایطیلاعاتین ائشیگه آتیلماسینا كؤمك ائلیر. عصب سیستمی فعالیّته باشلیر و یوخو گؤرمگه سبب اولور. رابین رویستون، ظاهیراً ساغلاملیق موشكوللرینی گؤسترن ایكی یوزدن چوخ یوخو شرحی و تعبیری ییغیب. مثلاً: بیر كیشی یوخودا اونو تعقیب ائدن ایكی قارا پلنگی گؤرور. پلنگلرین بیر جایناغینی اونون بئلینه باتیریر. همن آدام نئچه آیدان سونرا قورخولو بیر خسته‌لیك توتور. بو خسته‌لیگین علامتی بئلی‌نین همن نوقطه‌سینده قارا خالین اولماسیدیر.
نظره گلیر یوخولار بعضاً مسأله‌لری تازا یوللا حلّ ائله‌مگه ایلهام منبعی اولورلار. مثلاً بنزین كاشیفی اولان «ككوله» یوخودا اؤز قویروقلارینی آغزیلارینا آلمیش ایلانلاری گؤرندن سونرا بنزینی كشف ائده بیلدی. بنزینین شیمیایی بیناسی خطی یوخ بلكه داییره‌ویدیر. روح عالیملری دئییر بوتون گؤردویوز یوخولارین گیزلی معناسی وار.
آشاغیدا روح علمی نظریندن نئچه یوخو تعبیری گلیر كی البته عمومی حؤكم ساییلا بیلمزلر و داها چوخ اینسانین عمللری و ذهنی آراسینداكی رابیطه‌نی نظرده آلیب.
پیلّه: یوخودا پیلّه‌لردن یوخاری گئمگیزی گؤرسز معمولاً گله‌جكده مووفقیّته چاتماغیزین علامتی ساییلیر. پیلّه‌دن آشاغی یئنمك‌ده مغلوبیّتدن قورخدوغوزو گؤستریر چونكی سون زمانلار ریسكلی ایش گؤروبسوز.
اوتوموبیل وساییلی: چوخ زمانلار بدن و مخصوصاً بئیین سمبولودور. یوخودا بیر ماشینین موختلیف حیصّه‌لرین آچدیغیزی گؤرسز، سیزین روحی بیر موشكولـله موباریزه ائله‌دیگیزی گؤستریر. یاغلانمیش و آخار ماشینی یوخودا گؤرمك، یاشاییشدا داها سهمانلی اولماغا رغبتیزی گؤرسدیر. پاسلانمیش و ایشدن دوشموش ماشین، روحی و جیسمی خسته‌لیك علامتی ساییلیر.
توك: آچیق و اوزون توك داها چوخ آزادلیغا مئییللی اولماق معناسیندادیر آما یوخودا اؤز توكوزو قیسالتماغی گؤرسز، یاشاییشیزین بیر بؤلومونده محدود اولدوغوزو دوشوندویوزو حیسّ ائیلیرسیز. توكلریزی داراماق، غلیظ موشكوللریزه حل یولونون تاپیلماسی علامتیدیر.
دلیك: بیر دلیكده گیره كئچدیگیزی یوخودا گؤرسز، یاشاییشیزین تكرارلی اولدوغونو دوشوندویوزون معناسیندادیر. پالتارداكی دلیك، یاخیندا مادّی مووفّقیّته ال تاپماغیزین معناسیندادیر.
اؤلوم: یوخودا اؤز اؤلوموزو گؤرسز، دونیانین بوتون موشكوللریندن قورتولماق ایستدیگیزین علامتی ساییلیر. یوخسا جدّیزین آدسیز-سانسیز بیر قبیرده اولماسینی یوخودا گؤرسز بو حالدا ایش و یا بیر حادیثه‌دن ناراحاتلیغیزین علامتی ساییلیر. آیریسی‌نین اؤلومونو یوخودا گؤرمك تعجوب یارادان خبرلرین ائشیتمه‌سی‌نین علامتیدیر. عزادارلیق و یا دفن مراسیمینی یوخودا گؤرسز آلت شعوروز سیزدن ایستیر افسوس ائتدیگیز شئیی اونوداسیز.
اوت علف: یاشاییش شرطلریزین اینعیكاسیدیر. یاشیل اوت هر شئیین یولوندا اولماسی معناسیندادیر. آما سارالمیش و قوروموش اوت سیزین خوشبخت اولمادیغیزین علامتیدیر. هابئله خسته‌لیك علامتی‌ده اولا بیلر.
اود: ائویزین اود توتماسینی یوخودا گؤرسز، بیری‌نین الیندن چوخ حیرصلی اولدوغوزون علامتیدیر. فقط اؤزوزو یانماقدا گؤسز، بیری باره‌ده كونترول اولنمایان حیسّلریز وار. اولا بیلر اونون الیندن حیرصلنمیسیز و اولا بیلر اونون فراقیندان فیشارداسیز.
دریا: بوش دریانین یوخودا گؤرولمه‌سی، رابطه‌سیز بیر یاشاییشیزین اولماسینی حیسّ ائدیرسیز. ساحیلی یوخودا گؤرمك سعادتیزین الدن گتئمكده اولدوغونو حیسّ ائدیرسیز.
ایسلامی دوشونجه‌ده صادیقه رؤیا: دینی دوشونجه‌لرده یوخو ایلاهی علامتلردن ساییلان، اؤزونده چوخلو دئییلمه‌میش حكایتلر گیزلدن وارلیقدیر. بیری نفسی‌نین اینحیصاریندان چیخیب یوخویا، بیزی او بیری طرفه هیدایت ائدن بیر شئی كیمی باخسا، چوخلو ایشاره‌لر، حكایتلر و هیدایتلر اونا آشكار اولاجاق. ائله بونا گؤره آللاه تعالا یوخونو اؤز آیه‌لریندن بیر كیمی ساییب. اوندا بیر سئری علامتلر و آیه‌لر ده قویوب كی بیزی اونلارا دیقّت یئتیرمگه چاغیریر. محی الدین عربی بن عربی، یوخونو حیكمت ایشیغی ساییب و اونو عینایت اهلی اوچون بیرینجی ایلاهی وحی تلقّیسی بیلیب.
صادیقه رؤیا گله‌جكده عئیناً ایتیفاق دوشه‌جك یوخودور. بو جور یوخولارین ساكیت و شفّاف روحی زمینه‌یه احیتاجی وار. مخصوصاً دال به دال گؤرولدوكلری شراییطده. آما هر حالدا بو جور یوخونون گؤرنی‌نین حتماً پاك و دیندار اینسان اولدوغونو دئمك اولماز. چونكی اولا بیلر رذاییل و پیسلیكلره موبتلا اولماسینا رغماً، خاص دلیللره گؤره گله‌جگین خبرلریله روحی رابیطه‌سی اولا.
ایمام هادی‌نین (ع) یاشاییشی و سیره‌سی: ویلادتدن شهادته
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
ایمام هادی‌نین (ع) یاشاییشی و سیره‌سی: ویلادتدن شهادته
شیعه عالیملرین هامیسی او حضرتین كمال، فضل، علم و دؤزومو و آیری كمالاتینا تصریح ائدیب و اونو جدّی رسول‌الله (ص) و علی بن ابی طالب (ع) كیمی بوتون یاخشیلیقلارین جامعی ساییبلار و سونّی بؤیوكلری‌ده او حضرتین فضیلتینه تصریح ائدیبلر. دوققوزونجو ایمامین خصوصیّتلریندن بیری، او حضرتین ویلادتی‌نین مودّتلر اوّل شیعه‌لر طرفیندن گؤزلنیلمه‌سی ایدی. ایمام رضا (ع) آتاسی ایمام موسی بن جعفر (ع) و او دا رسول‌الله‌دان نقل ائدیب بویورور: «آتام كنیزلرین اَن یاخشیسی‌نین اوغلونا فدا اولسون. همان «نوبه» اهلی اولان [كنیز]».
ریوایتلره رغماً، شیعه‌لرین اینتیظاری مودّتلرجه یئرینه یئتیشمه‌ییب نیگرانچیلیغا دؤندو. اونلار ایمام رضانین(ع) 45 یاشی ردّ اولدوغونو و او حضرتین اوغلو اولمادیغینی گؤروردولر. اونلار داها چوخ عباسی ظولم سیستمی‌نین او حضرته حمله ائدیب شهید ائتمه‌سیندن قورخوردولار. واقفیه باشچیلاری طرفیندن یاییلان شاییعه‌لر بو نیگرانچیلیقلاری چوخالدیردی. اونلار بئله شاییعه سالیردیلار: ایمام كاظم (ع) دیریدیر و غیبته گئدیب و ایمام رضا (ع) سونسوزدور.
نهایتده هیجری قمری ایلین 195-جی ایلینده رجبین اونوندا گؤزله‌نیلن مولود دونیایا گلدی. تاریخچیلیر او حضرتین ویلادتی ایلی باره‌ده ایجماعلاری وار و فقط آی و گونونده ایختیلاف ائدیبلر.
«خیزران»ین حامیله اولدوغو بللی اولاندان سونرا ایمام موسی بن جعفرین (ع) قیزی، قارداشی ایمام رضایا (ع) نامه یازیب اونو خبردار ائله‌دی. ویلادتدن سونرا حضرت او گئجه‌نی سحره‌دك بالاسی‌نین بئشیگی یانیندا اولوب اونونلا نجوا ائلیردی و ایلاهی علملری اونا اؤیردیردی. ایمام رضا (ع) همن گئجه اؤز بالاسی‌نین ویلادتینی شیعه‌لره خبر وئردی.
شیعه‌لرین سككیزینجی ایمامی، اوغلونون آدینی رسول‌الله‌ین آدینا «محمد» قویدو. او حضرتین كونیه‌سی «ابو جعفر» ایدی و چونكی بئشینجی ایمامین‌دا كونیه‌سی ابوجعفری ایدی تاریخچیلر او حضرتی ایكینجی ابوجعفر آدلاندیریرلار. او حضرتین آیری غیر مشهور كونیه‌سی‌ده «ابو علی»دیر. تاریخ و حدیث كیتابلاریندا او حضرته چوخلو لقبلر ساییبلار، اونلارین مشهورلاری بونلاردیر: "تقی"، "جواد"، "مرضی"، " متوكل"،" متقی"، " زكی"، "متجب"، "مرتضی"، "قانع"، " ربانی عالیم "، "رضی"، "مختار"، "صادق"، "صابر" و "فاضل". هابئله سونّیلر ایچینده «باب‌المراد» لقبینه‌ده مشهوردور. آما او حضرتین اَن مشهور لقبلری "تقی" و "جواد"دیر.
ایمام جواد (ع) 202-جی هیجری ایلینده یئددی یاشیندا ایمامته چاتدی. ایمام جوادین (ع) عؤمرونون بؤیوك قیسمی عباسی خلیفه‌سی مأمونون دؤرونده كئچدی. خلیفه دونیا مالی و مقاملا او حضرتین موقدّسلیگینی آشاغی یئندیرمگه چالیشیردی.
اونون بیرینجی ایشی بو اولدو كی قیزینی او حضرتین عقدینه گتیرسین و توی مراسیمینی ایسرافلی و تؤك-داغیتلی ائله‌مكله او حضرتی‌ده بو ایشلرده سهیم گؤرستسین. آما ایمام (ع) اؤز عفیف‌یانا داورانیشی ایله اونون بو ایشینی سونسوز قویدو.
مأمون اؤز پلانلارینی نتیجه‌سیز گؤرنده او حضرتین قتلینه بئل باغلیر و بیر گئجه كئفلی حالدا اونا حمله ائدیر آما مؤعجیزه‌یه بنزر شكیلده ایمام نجات تاپیر.
مأموندان سونراكی خلیفه معتصم‌ده خیلافته چاتاندا، ایمامی بغدادا چاغیریب درباردا گؤز آلتیندا ساخلادی. سارایداكی موباحیثه‌لرده او حضرت، سارایین عالیملرینی مغلوب ائله‌دیگینه گؤره قاضی‌القضات خلیفه یانیندا او حضرتدن سعایت ائله‌دی و خلیفه‌نی اونو شهید ائتمگه راضی سالدی.
معتصم بو دفعه قیزینی او حضرتین اؤلدورمه‌سینه مأمور ائله‌دی. معتصمین قیزی «ام فضل» آتاسیندان آلان زهری اوزومه قاتیب اونونلا ایمام جوادی (ع) زهرلندیردی.
ایمام جواد (ع) 220-جی هیجری قمری ایلین ذی‌قعده‌نین آخیرینده 25 ایل بركتلی عؤمردن سونرا شهادته چاتدی و پاك جسدی كرامتلی جدّی موسی بن جعفرین (ع) مزاری كناریندا بغدادین قریش قبریستانلیغیندا تورپاغا تاپیشیریلدی. بو ایكی كرامتلی‌نین ملكوتی مزارلاری كاظمین آدینا مشهوردور و شیعه‌لرین آمال كعبه‌سیدیر.