ایجتیماعی ظولملره لاقید اولماغین ریشه‌سی، جهالتدیر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
ایجتیماعی ظولملره لاقید اولماغین ریشه‌سی، جهالتدیر ریوایتلر اساسیندا ظولمون تعریفی بئله‌دیر: «وضع الشی فی غیر موضعه» یعنی بیر شئیی اؤز یئریندن كنار بیر یئره قویماق. بو سؤز «عدل» سؤزونون موقابیلینده دایانیر كی هر زادی اؤز یئرینه قویماق معناسیندادیر. قورآندا دا بو سؤز ائله بو معنادا گلیب؛ حضرت موسی‌نین(ع) قیصّه‌سینده قبطی‌نین اؤلمه‌سیندن سونرا حضرت موسی (ع) بویورور: « . . . رب ظلمت نفسی» كی حضرت ایمام رضا(ع) بو آیه‌نین تفسیرینده بویورور یعنی بو كی« وضعت نفسی فی غیر موضعها». اؤزومو منه مخصوص اولمایان یئرده قرار وئردیم. قورآن و ریوایتلر اساسیندا ظولم اوچ كولّی یئره بؤلونور كی بونلارین هر بیری آیری شاخه‌لره بؤلونورلر. نهج‌البلاغه‌نین 176-جی حیكمتینده بئله گلیب: «بیلین كی ظولم اوچ جوره‌دیر: 1. باغیشلانمایان ظولم، 2. او ظولم كی آللاه طرفیندن سورقو سوآلا چكیله‌جك 3. باغیشلانان ظولم. آما باغیشلانمایان ظولم، آللاها شریك قرار وئرمكدیر نئجه‌كی بویوروب (آللاه [هئچ‌واخت] ظولمو باغیشلامایاجاق) و باغیشلانان ظولم او ظولمدور كی اینسان بیر سئری خیردا گوناهلارا مورتكیب اولماقلا اؤزونه ائلر. آما او ظولم كی آللاه طرفیندن سورقو سوآلا چكیله‌جك ، او ظولمدور كی جماعت بیر بیرینه ائدیر.» اوروج، ناماز و ساییر عیبادتلری ترك ائله‌مك كیمی حق‌الله بؤلومونده، حقیقتده اینسان اؤزونه ظولم ائدیر و اؤزونو كمال، ایچ صفاسی و ایلاهی رحمته چاتماقدان محروم ائدیر، آما جوبران اولمادان باغیشلانمایان ظولم، حق‌الناسدیر. اؤزونه ظولم ائتمك یعنی اؤزونو محروم ائتمك؛ بیز دونیایا گلنده بیر پاییمیز وار كی ریوایتده بویورور «لاثمن لانفسكم الا الجنة» یعنی هر بیریزین پایی جنّتدیر و آللاه سیزی بونون اوچون یارادیب. آللاه تعالا او مطلوب كمالا چاتماق یوللارینی آچیقلاییب و بیر بؤلومونده اینسانلارین جانینا ایلهام ائدیب «فالهمها فجورها و تقواها» هر اینسانا یپیسلیقلارین و یاخشی‌لیقلارین ایلهام ائله‌دی. هیدایتین بیر بؤلومونو پیغمبرلر ائدر آما بیر بؤلومونو ده آللاه تعالا اینسانین عقلینده و فیطرتینده یئرلشدیریب و بیزیم ائله سرمایه‌لریمیز وار كی جانیمیزلا ممزوجدولار. اینسان بو مسیرلردن ایستیفاده ائدیب، اینسانین حقّی اولان كمال نوقطه‌سینه چاتماسا، اؤزونو محروم ائدیب و حقیقتده اؤزونه ظولم ائدیب. البته اؤزونه ظولم ائتمگین دالیسیندا، جماعته ظولم ائله‌مك‌ده گلیر. یعنی بیر اینسانین وظیفه‌سی وار جامیعه‌ده بونون بوینوندا اولان وظیفه‌نی یئرینه یئتیرسین. ایندی بو اینسان گلیب اؤزونه ظولم ائلیه و لازیم اولان موقعیتده اولمایا (علمی و تقواسی ضعیف اولا) حقیقتده بو جامیعه‌یه و جماعته ده ظولم ائدیب. بیر سئری عیلّتلر بیزی ایجتیماعی ظولملرین قاباغیندا بی تفاوت ائدیب. بو عیلّتلرین بیری جهالتدیر. جهالت تربیتی، اخلاقی و رفتاری موشكوللرین عیلّتیدیر. ریوایتلریمیزده قونشونون حقلری باره‌ده سؤزلر گئدیب و اونلاری رعایت ائله‌مه‌مك ظولم میصداقلاریندان ساییلیب. دین باخیمیندان چوخ زاد حق اوستونده‌دیر. حتّا حیوانلارین حقّین رعایت ائله‌مك باره‌ده چوخلو ریوایتیمیز وار. بو نیشان وئریر كی ایش چوخ حساسدیر آما بیز اونلارین چوخوندان غافیلیك كی قطعاً اونلارا جواب وئرمه‌لی‌ییك. اینسان هر حركت و ایشینه گؤره مسئولدور.