شیعه و سنّی اختلافی‌نین تاریخی و فكری ریشه‌سی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
سون گونلر مصرده باش وئرن حادثه‌لرین[1] ریشه‌سی معاصر دورده اسلامدان رادیكال تلقّی‌یه قاییدیر. بو دهشتلی جنایتلره ال وورانلار، حدّدن آرتیق اؤز رهبرلرینه اینانیرلار و اؤز عقل و شعورلارینی كنارا قویوب جهالت اوزوندن بو جنایتلره ال وورورلار و حتّا اولا بیلر بو جنایتلری قربةً الی الله اولاراق حیاتا كئچیریرلر.
بو رفتارلارین قطعیاً دینی توجیهی یوخدور. بو عمللره مرتكب اولانلار دیندارلار یوخ بلكه اؤزلرینی دینه تحمیل ائدنلردیر. «زاویة أبومسلم» در منطقه هرم در استان "الجیزة" نزدیك قاهره،
تأسفله اسلام تاریخینده ایستر سنّی و ایستر شیعه اولسون، بیر جور تلقّی وار كی ریشه‌سی اشعری‌لیك و اخباری‌لیغا قاییدیر. بو تلقّی هر شئیی نقل آچیسیندان گؤرور. بیر موضوعدا روایت اولاندا، داها آیری بیر شئیه اهمیّت وئرمیرلر و اونا عمل ائله‌مگه چالیشیرلار. بیر حالدا كی بیر نقل، دینه نسبت وئریلنده؛ اونون نه قدر معتبر اولوب-اولماماسی، نه قدر زمان و مكان شرایطینه باغلی اولماسی، نه قدر آیری زمان و مكانلارا سرایت تاپا بیلمه‌سی جهتدن آراشدیریلمالیدیر. تأسفله داها بونا اهمیّت وئرمیرلر.
عقله و فلسفه‌یه دقّتسیز اولماقدان علاوه، دَییشمك و تغییره ده دقّت یئتیرمیرلر. بو عمللره مرتكب اولانلار نقل مفهومونا عقل ایله باخا بیلسه ایدیلر بیر مطلبین عینیّاتیندان علاوه اونون اصل‌لرینی‌ده گؤره بیلردیلر. اونلار، حتّا انتزاعی بیر مئتودلا، ساده بیر اصلی‌ده كئچمیشدن انتزاع ائده بیلیمیرلر. هر شئیه سطحی و تجریدی باخیرلار. ذهنلرینده‌كی استدلاللار بیر-بیرلریله رابطه‌سی اولمایان جزیره‌لر كیمیدیر. چاتدیقلاری بیر نتیجه‌نین آیری نتیجه‌لرله اویغون گلمه‌دیگینی گؤره بیلمیرلر. اونلارین بیلدیكلرینه آیری بیر شئیین آراتیرا بیلمه قابلیّتلری یوخدور چونكی آرزلری‌نین قطعیاً تحلیل گوجلری یوخدور. اونلار حدّدن آرتیق اؤز رهبرلرینه باغلیدیلار و حقیقتده اؤزلرینی، آداملیقلارین كنارا بوراخیب، جهالت اوزوندن رهبرلری‌نین امری ایله، بو جنایتلره ال ووروب و بونو قربة الی الله اولاراق یئرینه یئتیریرلر.
تاریخ بویو شیعه و سنّی بؤیوكلری وحدتین یارانماسی یولونودا چوخلو چالیشمالار آپاریبلار. آما بو كیمی حادثه‌لر، بوندان آرتیق ایشله‌مگین لازم اولدوغونو گؤستریر. بو ایكی مذهبین بؤیوكلری بو مسأله اوستونده جدّی صورتده دوشونمه‌لیدیلر. اونلار اختلافلی مسأله‌لرین اوستونده دانیشماسالار بو ایشی توده‌لر و اونلاری منحرف ائدنلر عهده‌لرینه آلاجاقلار. حقیقتده ایندیكی وضعیّت، دینه توده‌ای باخماغین نتیجه‌سیدیر.
سلفی دوشونجه و اخباریلیق دینه یاراشان و رحمت پیغمبرینه یاراشان دوشونجه دئییل. تأسفله هم شیعه و سنّی دنیاسیندا تفرقه زمینه‌سی وار. یعنی هر ایكی طرفده‌ده بیر عدّه وار كی منفعتلرینی فرقه‌چیلیكده و سلفی دوشونجه‌سینده گؤرورلر. ایندی بو سلفی، سنّی‌ده اولا بیلر شیعه‌ده اولا بیلر.
هر حالدا بو ایكی مذهبین عقلاسی، بیرلیكده دانیشیب دوشونوب چاره یولو تاپمالیدیلار.
شیعه و سنّی دنیاسیندا بو اختلافلی مسأله‌لرین یانیندا وحدته آپارا بیلن چوخلو یوللار دا وار. فقط اونلارا اهمیّت وئرمك لازمدیر.
[1]. نیمه شعبان گئجه‌سی مصرین «الجیزه» استانین «هرم» منطقه‌سی‌نین «زاویة أبومسلم» كندینده بیر عدهّ سلفی، نیمه شعبان مراسیم اولان بیر ائوه هجوم ائدیب، بئش نفری فجیع شكیلده اؤلدوروب دیگرلرینی‌ده كؤتك آلتینا سالیبلار. پلیس گوجلری یاخیندا اولسالاردا، هجوم ائدنلرین چوخلوقلارینا گؤره حادثه‌ده دخالت ائده بیلمه‌ییبلر.