din xadimi دین خادمی

دكتر یاسمن فرزان، برنده جایزه سال 2013 مركز بین المللی فیزیك نظری عبدالسلام شد
وبلاگ خانم دكتر یاسمن فرزان: مینجیق

دكتر یاسمن فرزان، برنده جایزه سال 2013 مركز بین المللی فیزیك نظری عبدالسلام (ICTP) شد.

به گزارش خبرنگار علمی ایسنا، كمیته‌ جوایز این مركز، دكتر فرزان، عضو هیات علمی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و دكتر پاتچانیتا چولالانگكرن از تایلند را مشتركا شایسته دریافت این جایزه اعلام كرد.

در اعلام رسمی مربوط به این جایزه آمده است: «این جایزه به پاس تلاش‌های پروفسور فرزان در زمینه مطالعات نظری در حوزه فیزیك نوترینو به وی اعطا می‌شود. از جمله تلاش های وی در این حوزه می توان به معرفی مثلث یكانی در بخش لپتون ها برای تعیین فاز ناقض تقارن بار- پاریته، بررسی تقارن هایی كه مقدار عددی این فاز را پیش‌بینی می كنند و پیشنهادی برای اندازه گیری قطبش برای به دست آوردن اطلاعات در مورد فاز های ناقض تقارن بار-پاریته اشاره كرد.

وی همچنین شرایط عمومی را كه تحت آن جرم نوترینوها و ویژگی های ماده ی تاریك به هم مربوط می شوند مطالعه و جمع بندی كرده است. در این راستا ماده تاریك با اسپین صفر و با جرم حدود MeV و ذرات فرمیونی و همچنین ماده ی تاریك با اسپین یك با جرمی از مرتبه ی جرم الكتروضعیف توسط وی مورد مطالعه قرار گرفته است.

این مطالعه نتایج در خور توجهی برای مشاهدات اختر فیزیكی و آزمایش ال-ایچ-سی دارد.»

دكتر یاسمن فرزان در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمی ایسنا اظهار داشت: نوترینوها ذرات بنیادی هستند كه بار الكتریكی ندارند و درنتیجه آشكار سازی آنها بسیار دشوار است. به علاوه جرم آنها بسیار كوچك هست و در نتیجه در اغلب مشاهدات و دستگاه های آزمایش با سرعت های نزدیك به سرعت نور حركت می كنند. اندازه گیری پارامترهای مربوط به جرم آنها از سوال های باز فراروی پژوهشگران فیزیك ذرات بنیادی است.

دكتر یاسمن فرزان

وی خاطرنشان كرد كه در مطالعاتش با همكاری پروفسور اسمیرنف، روشی بدیع برای اندازه گیری یكی از این پارامترها پیشنهاد داده است. همچنین با بررسی تقارن ها روش هایی برای پیش بینی مقادیر عددی این پارامتر ها ابداع كرده است.

فرزان با اشاره به این كه كشف ماهیت ماده تاریك كه بخش عمده ماده موجود در جهان را تشكیل می دهد از سوالات باز فیزیك است كه ذهن بسیاری از فیزیك‌دانان را به خود معطوف كرده است، تصریح كرد كه در یك سری از مقالاتش كه برخی از آنها را با همكاری چند گروه پژوهشی مختلف نوشته، مدل هایی را بررسی كرده است كه همزمان برای این دو معمای بزرگ راه حلی ارائه می كنند. پیش بینی های این مدل ها قابل آزمون هستند كه در این راستا، مدل های گوناگونی ابداع و بررسی شده است.

وی خاطرنشان كرد: در برخی از این مدل ها، ماده تاریك، اسپین صفر و جرمی حدود جرم الكترون دارد. در برخی دیگر از این مدل ها، كاندیدای ماده تاریك، اسپین یك و جرمی حدود صد برابر جرم پروتون دارد. آزمایش های آینده می توانند به بررسی درستی این مدل ها بپردازند و این مدل ها را از مدل های دیگر كه توسط سایر گروه های پژوهشی پیشنهاد شده اند باز شناسند.

گفتنی است، ارزش مادی جایزه مركز بین المللی فیزیك نظری عبدالسلام، سه هزار یورو است كه به همراه مدال و لوح یادبودی در مراسم پنجاهمین سال تاسیس این مركز كه در اكتبر ۲۰۱۴ برگزار خواهد شد به برندگان تقدیم می‌شود.

دكتر فرزان در سال 2008 هم به عنوان برنده نخستین دوره جایزه دانشمند جوان اتحادیه بین‌المللی فیزیك محض و كاربردی(آیوپاپ) در زمینه تئوری فیزیك ذرات معرفی شده بود.

دكتر یاسمن فرزان درباره سوابق تحصیلی و علمی خود به ایسنا گفته بود: در سال 1369 وارد دبیرستان فرزانگان (تیزهوشان) در تبریز شدم و در سال 1372 به عنوان اولین دانشجوی دختر ایرانی در قالب تیم پنج نفره المپیاد بین‌المللی فیزیك در این مسابقات دانش‌آموزی كه در چین برگزار شد، شركت كردم. در این مسابقات ضمن كسب مدال نقره به عنوان بهترین دانش‌آموز دختر شركت‌كننده انتخاب شدم. تیم ما در آن مسابقات پنجم شد كه بهترین رتبه‌ای بود كه ایران تا آن زمان به دست آورده بود.

وی خاطرنشان كرد: در سال 1373 در دانشكده فیزیك دانشگاه صنعتی شریف ثبت‌نام كردم. استاد ناظر من دكتر فرهاد اردلان بود كه من را به فیزیك ذرات علاقمند كرد و در سال 1377 تحصیلات كارشناسی خود را به پایان رساندم.

محقق پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (مركز تحقیقات فیزیك نظری و ریاضیات) خاطر نشان كرد: عنوان پایان نامه كارشناسی ارشد من «آكسیون‌ها در ابعاد بسیار بزرگ» بود كه آن را زیر نظر استاد اردلان نوشتم. پس از به اتمام رساندن دوره كارشناسی ارشد به تریست ایتالیا رفتم و در آزمون ورودی برنامه دكتری SISSA دانشكده بین‌المللی برای تحصیلات پیشرفته كه یك موسسه تحقیقاتی بین‌المللی است، شركت كردم و همراه هفت دانشجوی دیگر در این آزمون قبول شدم. زمینه تحقیقاتی من فیزیك نوترونی بود و خوشبختانه پروفسور آ . یو. سمیرنف كه فیزیكدان برجسته نوترونی است، مرا به عنوان دانشجویش پذیرفت.

فرزان خاطرنشان كرد: پس از یك سال در سال 1380 همسرم - دكتر شیخ‌جباری، فیزیكدان جوان پژوهشگاه و برنده جایزه عبدالسلام ICTP و جایزه فیزیك سازمان كنفرانس اسلامی در سال 2007 - یك بورس فوق دكتری در دانشگاه استنفورد گرفت كه وی را در سفر به آمریكا همراهی كردم. پروفسور مایكل پسكین، رییس گروه نظری مركز شتاب دهنده خطی استنفورد (SLAC) كه پیش از سفر با وی تماس داشتم، مرا تشویق كرد تا تز خود را به عنوان مهمان در موسسه آن‌ها تكمیل كنم. هنگامی كه در آمریكا بودم با استاد ناظر خود مقالات متعددی نوشتیم و در همان حال از فضای علمی بی نظیر مركز نیز بهره می بردم. اگر چه من در چندین دوره در مورد تئوری میدانی و ابر تقارنی (توازنی) شركت كردم. اما پرسیدن سوال و آموختن نكات ظریف این موضوعات از پسكین كه خود نویسنده بهترین كتاب دانشگاهی در زمینه تئوری میدانی است، فرصتی بود كه من همیشه به آن افتخار می‌كنم.

وی افزود: در سال 1383 به ایتالیا بازگشته و از تز خود دفاع كردم و پس از آن اگر چه از چندین موسسه در سراسر جهان از جمله دانشگاه كالیفرنیا( UCLA)، دانشگاه هاوایی و ساكلی فرانسه بورس فوق دكتری داشتم ترجیح دادم به ایران باز گردم و در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی كار كنم.

دكتر فرزان در حال حاضر عضو هیات علمی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و محقق مركز بین المللی فیزیك نظری عبدالسلام (ICTP) است.

سرویس علمی پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) نیز موفقیت این فیزیكدان جوان ایرانی را به وی و همكارانش در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، فیزیك‌پیشگان و جامعه علمی ایران تبریك می‌گوید.