جامعه فكر اهلی اولمالیدیر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
جامعه فكر اهلی اولمالیدیر
تأسوفله جامعه‌میزده اخلاقی قایدالاری آیاقلاماق، یئرسیز حرصلنمك، مالی و غیر مالی امانتلرده خیانت، یالان، تهمت و غیبت كیمی مسأله‌لره تئز-تئز راستلاشماق اولور. بیر عده آیدین اولمایان سؤزو اطمینانلا دئییرلر و یا شایعه‌دن آرتیق اولمایان سؤزلری حقیقت كیمی مطرح ائلیرلر.
دینی تعلیماتا گؤز اوجو باخساق، انسانلارا اخلاقی قایدالاری اؤیرتمگه چالیشان چوخلو سؤزلره راستلاشا بیلریك. گؤزل اسلام دینی، یئر به یئر بیزلری دوزلوگه، گؤزل‌لیگه و اخلاق قایدالارینی رعایت ائله‌مگه چاغیریب. ائله كی بیری بو تعلیماتا عمل ائله‌سه تعالی و كمالا طرف گئده بیلر.
پیغمبریمیز نه گؤزل بویوروب: «انّی بُعثت لأتمّم مكارم الاخلاق» من فقط اخلاق گؤزل‌لیقلارینی اؤیرتمك اوچون مبعوث اولموشام. حقیقتده انسانین كمالی پیسلیكلردن اوزاقلاشماقدا و گؤزل‌لیكلره یاخینلاشماقدادیر. بیزلر، بعضاً ائله شئیلره افتخار ائلیریك كی انسانلیق اونلاردان چوخ یوخاریدیر. مثلاً انسان افتخار ائلیر كی منیم مقامیم و یا پولوم فلان كسدن چوخدور. بیر حالدا كی بونلارین رتبه‌سی انساندان داها آشاغیدیر. دوزو بودور كی انسان، دوزلوك، امانتدارلیق، عدالت و پاكلیق كیمی حقیقی قیمتی اولان شئلره افتخار ائلیه.
الله-ین یئر اوزونده انسان اوچون وئردیگی نعمتلر، اونون اخلاقلی اولماسی و كمالا چاتماق اوچون واسطه و وسیله‌دیلر، عیناً بوغدا كولشی‌نین اونو یئتیشدیریب ساخلاماغا وسیله اولدوغو كیمی. اكینچی‌نین اساس مقصدی و نرمال شرایطده افتخار ائله‌دیگی محصول بوغدادیر و اونون سایه‌سینده اله گتیردیگی سامان، افتخار اولونان بیر شئی دئییل. هر چند بوغدانی اله گتیرمك اوچون كولش و سامان لازمدیر. انسانلارین اخلاقدان اوزاق اولوب دنیا مالینا افتخار ائله‌مكلری، بیر اكینچی‌نین بوغدایا یوخ بلكه سامانا افتخار ائله‌مه‌سینه بنزر.
انسان الینده اولدوغو نعمتلردن، كمالا چاتماق اوچون اَن یاخشی صورتده استفاده ائله‌مه‌لیدیر. بونا گؤره انسان نئچه وقتدن بیر اؤزونو یوخلامالیدیر كی گؤره‌سن الله-ین اونا وئردیگی نعمتلردن دوزگون استفاده ائلیه بیلیب یا یوخ؟ گؤره‌سن اوّلكی یئریندن و رتبه‌سیندن داها یوخاری گئده بیلیب یا یوخ؟
اسلامی تعلیماتا گؤره، هر كس بیزیم باره‌میزده پیسلیك ائله‌سه، نتیجه‌ده بیزه قازاناجاق. چونكی اونون ثوابلاریندان آزالیب و بیزیم ثوابلاریمیزا آرتیریلاجاق. آما اؤزوموزه ائله‌دیگیمیز ظلم تماماً ضرر اولاجاق. الله-ین بیزه وئردیگی نعمتلردن‌ده دوزگون استفاده ائله‌مه‌مك اؤز حقّیمیزده ائله‌دیگیمیز بؤیوك ظلملردن‌دیر. ائله بیل كی انسان اوتوردوغو بوداغی كسمگه مشغول اولور.
بونا گؤره انسان هر ایشدن اوّل و هر سؤزو دانیشماقدان اوّل، اونون نتیجه‌سی باره‌ده دوشونمه‌لیدیر، سونرا اونو دوز و فایدالی تشخیص وئرسه اونا عمل ائله‌مه‌لیدیر. بیر آیری سؤزوله «سؤزو آغیزدا پیشیریب سونرا دانیشماق لازیمیدیر».
انسان جامعه‌یه نسبت، شاخه كیمیدیر آغاجا. یعنی بیر شاخه آغاجین آیری قسمتلرینه ضرر یئتیرسه، حقیقتده ائله اؤزونه ضرر یئتیریب. بو ضرری ایندی‌ده بیلمه‌سه سونرا تأثیری اونا چاتاندا آنلایاجاق. ائله، بیر انسان‌دا جامعه‌نین او بیری انسانلارینا ضرر یئتیریرسه، اؤزو ده بیلمه‌سه حتماً او ضرردن اؤز پایینی آلاجاق.
بونا گؤره حدیثده واریمیز كی بیر ساعت فكرلشمك، یئتمیش ایل عبادتدن یوخاری و داها یاخشیدیر.