صله رحم
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
صله رحم
اسلامین ان چوخ اهمیت وئردیگی خصوصلاردان بیری‌ده صله رحم‌دیر. یعنی اقربا‌لار، یاخینلار آراسینداكی مناسبت. بونون یاخشی اولماسی، قارشی‌لیقلی سئوگی، سایغی و یاردیملاشما اساسینا دایانماسیندا‌دیر.
رحم، كلمه اولا‌راق رحمتدن گلیر، رحمت “آجیماق”، “شفقت دویماق” معنا‌لارینی داشییر.
صله، چاتماق، قوووشماق معناسینا گلن وصول كؤكوندن مصدردیر.
ائله ایسه صله رحم، تعبیر اولا‌راق، قیساجا اقربا‌لارا قوووشماق معناسینا گلیر. شرح‌چیلر عطیه (احسان)، شفقت، مرحمت، یاردیم، گؤروشمه، زیارت كیمی دَییشیك معنا‌لاری صله رحمه ایضافه ائدیرلر. داها دییشیك ایفاده ایله یاخینلاریمیزا قارشی دینیمیزین عاید ائتدیگی بیر قسم وظیفه‌لریمیز واردیر كی، بونلارین یئرینه گتیریلیب ایفا ائدیلمه‌سینه صله رحم دئییلمیش‌دیر. مثلاً ایش و اقامت یئریمیز اقربا‌لاردان اوزاق‌لاردا ایسه زامان زامان زیارتلرینه گئتمك، مكتوب یازیب تلفون ائتمك، یاخیندا ایسه آرا-سیرا گؤروشمك، یاردیمیمیزا محتاجسا یاردیم ائتمك، خسته ایسه زیارت ائتمك، بیر مسئله‌سی وارسا ماراقلانماق؛ اوغوروندا تبریك، اوزونتوسونده تسلّی و تعزیه‌ده اولماق، حال-احوال توتماق، سلام وئرمك و س. هامیسی صله رحمه داخیل‌دیر. بوتون بو ساییلان‌لار اقربا‌لار آراسینداكی معنوی باغلاری گوجلندیریر، آرتیریر، اینسانی حیاتا داها چوخ باغلاییر، فردلری خودبین‌لیك، یالنیزلیق كیمی پیس حسّ‌لردن و بونا اوخشار دویغولارین گتیرجگی خسته‌لیك كیمی حال و دوروملاردان قورویار. الله‌ین رضاسینا، رحمتی‌نین تجلّی‌سینه سبب اولار.
صله رحم اؤنجه‌لیكله اقربا‌لارا قارشی طلب ائدیلمیش ایسه ده، قونشولارا، دوست‌لارا، مسلك‌داشلارا، ایش یولداش‌لارینا، دین قارداش‌لارینا و هر نؤع تانیش‌لارا قارشی‌دا وظیفه و بورج قیلینمیش‌دیر. مثلاً، قارشیلاشدیغیمیز بیر مؤمنه، تانیماساق بئله وئریلن بیر سلام، یاشلی بیر كیمسه‌یه یئر گؤسترمه، اوتوبوسدا یئر وئرمه، ییخیلان بیر انسانی قالدیرما، سؤال وئرن كیمسه‌یه آدرس تعریف ائتمه، اجتماعی مناسبت‌لرده گولر اوزلو، خوش سؤزلو اولما، خیرخواه و یاردیم‌سئورلیك گؤسترمه و س. هامیسی بیر صله رحم‌دیر. بو حالدا صله رحمی، بو ساییلانلاردان ساده‌جه بیری اولا‌راق آنلاماق بؤیوك بیر اسكیك‌لیك اولار. عالم‌لر صله رحمین درجه‌لری اولدوغونو، ان یوكسك درجه‌سی‌نین محرم اولان یاخین اقربا‌لار آراسیندا اولدوغونو، بونا رعایتین واجب اولدوغونو سؤیله‌ییرلر. بو گؤروش عمی، دایی اوشاقلاری آراسیندا واجیب اولماز. ان آشاغی درجه‌سینی‌ده سلاملاشما اولا‌راق ایفاده ائدن اولموش‌دور.
جناب-حقّین اینسان‌لار آراسینا بئله بیر باغی قویوب بونا واجب امیرلر آراسیندا یئر وئرمه‌سی، اینسانلارا اولان بؤیوك نعمت و رحمت‌لریندن بیریدیر. فرد و جمعیت‌لرین بیر-بیرلرینی قارشی‌لیقلی اولا‌راق سئومه و سایما‌لاری‌نین مایاسینی صله رحم تشكیل ائدیر. دینیمیز بشری سعادتین واز كئچیلمز شرط‌لریندن اولان صله رحمین تركینی بؤیوك گناه‌لاردان سایمیش‌دیر.
الله تعالی قرآندا بویورور: “اگر (محمددن ص ) اوز دؤندرسه‌ز، سیزدن یئر اوزونده فتنه-فساد تؤرتمك و (جاهلیت دؤورونده اولدوغو كیمی) قوهوملوق تئل‌لرینی قیرماق گؤزلنیلمزمی؟! اونلار (منافق‌لر، فتنه-فساد تؤرَدنلر) الله-ین لعنت ائله‌دیگی، (قولاق‌لارینی) كار و گؤزلرینی كور ائتدیگی كیمسه‌لردیر!”(محمد سوره‌سی، آیه-22-23).
صله رحمین اهمیتینی وورغولایان حدیث چوخدور. اونلاردان بیر نئچه‌سینی ذكر ائدیریك:
“صله رحمی كسن جنّته گیرمز.”
“بیر آدام حضرت پیغمبرین (ص) یانینا گلرك:
“ائی الله-ین رسولو! منیم قوهوم‌لاریم وار. من اونلارا صله رحم ائدیرم، اونلار قارشی‌لیق گؤسترمه‌ییب علاقه‌نی كسیرلر. من اونلارا یاخشی‌لیق ائتدیگیم حالدا، اونلار منه پیسلیك ائدیرلر. من اونلارلا عدالتلی داوراندیغیم حالدا، اونلار منه قارشی جاهل‌لیك ائدیرلر!” دئدی. حضرت پیغمبر (ص) بویوردو:
“اگر دئدیگین كیمیدیرسه، سانكی اونلارا ایستی كول یئدیریر كیمیسن. سن بو شكیلده داوام ائتدیكجه، اونلارا قارشی الله-ین یاردیمی سنینله اولا‌جاقدیر.”
“صله رحم، گؤزل اخلاق، باشقالارییلا یاخشی داورانماق، بؤلگه‌لری آباد، عمرلری اوزون ائدر.”
“یاخینلارا باش چكمك، مالدا زنگین‌لیگی، عائله‌ده سئوگینی، عمرده اوزونلوغو آرتیرار.”
“سندن قوپاندان سن قوپما، سنه پیسلیك ائدنه سن پیسلیك ائتمه، علیهینه بئله اولسا حقّی سؤیله”.
“رسول الله (ص) بویوردو: “رحم عرشه آسیلیدیر، دئییر كی: “كیم منی صله ائدرسه الله دا اونا صله ائتسین. كیم مندن قوپارسا الله دا اوندان قوپسون.”
“رسول الله (ص) بویوردو: “كیم، روزی‌سی‌نین الله طرفیندن آرتیریلماسینی، اجلی‌نین اوزادیلماسینی ایسته‌ییرسه صله رحم ائتسین.”
بو حدیثلره دقّت ائدن عالم‌لر، مسأله‌نی بئله ایضاح ائدیرلر: “عمرون آرتماسی كنایه اولماییب، حقیقت‌دیر.
ابو دردا نقل ائدیر: “رسول الله-ین (ص) یانیندا “كیم صله رحمده اولارسا اجلی اوزادیلار” دئیه ذكر ائدیلدیكده، حضرت (ص) بویوردو: “عمرده زیاده اولماز. الله: “اونلارین اجلی گلیب چاتدیقدا بیرجه ساعت بئله نه دالا قالار، نه ده قاباغا كئچه بیلرلر!” (اعراف 34) بویورماقدا‌دیر. آنجاق كیشی‌نین، اؤزونه وفاتیندان سونرا دعا ائده‌جك خئییرلی ذریّت اولار.”
یئنه مرفوعه بیر حدیثده دئییلیر: “الله، اجلی گلن كیمسه‌نین عمرونو اوزاتماز، عمرون زیاده‌لشمه‌سی صالح ذریّت دئمكدیر”