پیغمبریمیزین (ص) یاشاییش سیره‌سی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
پیغمبریمیزین (ص) یاشاییش سیره‌سی
علامه طباطبایی اؤز «سنن النبی» کتابیندا رسول الله‌ین سیره‌سی باره‌ده بئله یازیر:
امام حسیندن (ع) نقل اولور: «آتامدان، رسول الله‌ین ائوده‌کی رفتاری و نئجه یاشادیغی باره‌ده سوروشدوم». بویوردو: «ائوه گئتمه‌سی اؤز اختیاریندایدی. ائوه گئدنده، زمانینی اوچ یئره بؤلردی؛ بیر بؤلومونو الله عبادتینه حصر ائلردی، بیر قسمتینی عایله‌یه اختصاص وئریردیلر و بیر بؤلومونو ده اؤزلرینه، آما اؤزلرینه مخصوص ائدن واختلارینی‌دا جماعتله پایلاشاردی و خواصین ایشیندن فارغ اولاندان سونرا، جماعتین ایشینه یئتیشردی و اؤزو اوچون اوندان زمان ساخلامازدی.
او حضرتین جماعتله رفتاری ائله‌یدی کی فضل اهلینه آرتیق عنایت ائدردی و هر کسه دینده اولان فضیلتینه گؤره احترام ائدردی. بعضیلرینین بیر حاجتی، بعضیلرینین ایکی حاجتی و بعضیلرینین بیر نئچه حاجتی اولاردی. حضرت اونلارا یئتیشردی و اونلاری اؤز ایشلری و جماعتین ایشلری‌نین حلّینه مشغول ائددی. ایشلری‌نین نئجه‌لیگیندن سوروشاردی و لازم اولان سؤزلری اونلارا دئیَردی و بویوراردی: «حاضرلر غایبلره چاتدیرسینلار و منه الی چاتمایانلارین حاجتینی منه چاتدیرسینلار. چونکی الی سلطانا چاتمایانین حاجتینی سلطانا چاتدیران شخصین قدملرینی الله قیامت گونو ثابت و محکم ائلر». او حضرتین مجلسینده بو سؤزلردن باشقا سؤز دئییلمزدی و هئچ کسدن باشقا سؤز قبول ائتمزدی. اونلار فیض و علم اؤیرشمکدن اؤترو حضرتین حضورونا شرفیاب اولاردیلار و بیر شئی اؤیرشمه‌دن داغیلمازدیلار و او مجلسدن قاییداندان سونرا اؤزلرینه گؤره یول گؤستره‌دن اولوردولار».
امام حسین (ع) آیری روایتده بویورور: «آتام امیرالمؤمنیندن (ع) رسول الله‌ین (ص) ائودن ائشیکده‌کی رفتاری باره‌ده سوروشدوم. بویوردو: «رسول الله دیلینی لازم اولمایان سؤزلردن ساخلاردی. جماعتله انسیّت قوراردی و اونلاری اؤزوندن اورکوتمزدی. هر طایفانین بؤیوگونو عزیز سایاردی و اونو اونلارا باشچی قوشاردی. دوستلاری‌نین سوراغینی توتاردی و جماعتدن آرالاریندا اولانلاردان سوروشاردی. یاخشی ایشلری تشویق و قولای ایشلری پیسله‌ییب آلچاق سایاردی. ایشلرده اعتدالی رعایت ائدردی، افراط تفریطه دوشمزدی. جماعتدن غافل اولمازدی مبادا اونلار منحرف اولالار. حقدن آلچاق گلمزدی و آرتیغینا دا تجاوز ائله‌مزدی. او حضرتین اطرافینداکیلار جماعتین یاخشیلاری ایدیلر و حضرتین نظرینده اونلارین اَن یاخشیسی مسلمانلارا داها خیرخواه و داها اورک یاندیرانی ایدی و اونلارین اَن بؤیوگو، دینی قارداشلاری ایله داها آرتیق همکارلیق ائله‌ین و دردلَشَن ایدی».
امام حسین (ع) بویورور: «آتامدان رسول الله‌ین (ص) مجلسیندن سوروشدوم. بویوردو: «او حضرت هئچ مجلسده الله یادی اولمادن اوتوروب دورمازدی. مجلسلرده اؤزونه مخصوص یئر سئچمزدی و بو ایشدن‌ده نهی ائلردی. هر هانسی جَمعه داخل اولاندا بوش اولان یئرده اوتوراردی و آیریلارینا دا بئله ائتمگی امر ائلردی. مجلسده‌کیلرین هامیسی‌نین حقّینی ادا ائلردی و اونلارین هئچ بیری رسول الله یانیندا آیریسی‌نین اوندان داها عزیز اولماسینی حسّ ائله‌مزدی. هر کسله دانیشسایدی اونون قالخیب گئتمه‌سینی گؤزلردی. (اونون سؤزونو کسیب گئتمزدی.) اوندان حاجت ایسته‌ین، حاجتینه چاتمامیش یا دا او حضرتدن اورگی قئییم اولماسینا سبب اولان بیر سؤز ائشیتمه‌میش قاییتمازدی. اونون یاخشی خصلتی هامی‌یا شامل ایدی. بیر حدّه‌جن کی هامی اونو اؤزلرینه مهربان آتا بیلردیلر. هامی، حق قارشیسیندا اونون یانیندا یکسان ایدی. اونون مجلسی حلم، حیا، صداقت و امانت مجلسی ایدی. اوردا بیری‌نین سسی اوجالمازدی و هئچ کسین آبریسی گئتمزدی. بیری‌نین‌ده سهوی اولسایدی آیری یئرده دئییلمزدی. مجلس اهلی بیر بیری ایله عدالتلی رفتار ائلردیلر. و دوستلوقلاری تقوا اساسیندا اولاردی. متواضع ایدیلر. بؤیوکلره احترام ائلردیلر و کیچیکلره مهربان ایدیلر. احتیاجی اولانلاری مقدم ائلردیلر و غریبلردن موغایات اولاردیلار».
حضرت بویورور دئدیم: «پیغمبرین (ص) سیره‌سی مصاحبلرله نئجه ایدی؟ بویوردو: «همیشه اوزو گولر و خوش اخلاق ایدی. چوخ گولن، باشی بوش، پیس آغیز، عیب آختاران، یالتاق و خشن دئییلدی. رغبتی و میلی اولمایاندان غفلت ائلردی. آرزیلیلار اوندان مأیوس اولمازدیلار. اؤزونو تأکیداً اوچ شئیدن اوزاق ساخلاردی: «جدل و سؤز گولشدیرمک، چوخ دانیشماق و فایداسیز سؤز دانیشماق». جماعت باره‌سینده ده اوچ شئیدن اوزاق گزردی: «هئچ کسی دانلامازدی، بیری‌نین سهولرینی آختارمازدی، هئچ کسین عیبی‌نین دالیسینی توتمازدی». ثواب و فایداسی اولمایان یئرده سؤز دئمزدی. سؤز دانیشاندا مجلس اهلی باشلارینا قوش قونموش کیمی ساکت و حرکتسیز قولاق آساردیلار. حضرت سؤزونو قورتاراندان سونرا دانیشیغا باشلاردیلار و او حضرتله سؤز گولشدیرمزدیلر. بیری دانیشاندا سؤز باشا چاتینجا هامی ساکتجه اونا قولاق آساردیلار. حضرتین محضرینده نوبه ایله دانیشاردیلار. مجلسین گولدویو شئیه گولردی و اونلارین تعجب ائله‌دیگینه تعجب ائلردی. غریبه‌لرین ایستگی و دانیشیقلاریندا اولان ادبسیزلیگه، صحابه‌نین مزاحم شخصی جلب ائله‌یه‌نه قدر دؤزردی. بویوراردی: «حاجتلی بیرینی گؤرسز اونا کؤمک ائله‌یین». تشکر ائله‌مک قصدی ایله اولماسایدی، بیری‌نین مدحینی و تعریفینی قبول ائله‌مزدی. حدّینی آشماسایدی بیری‌نین سؤزونو کسمزدی، حدّی آشیلان زمان اونو نهی ائله‌مکله و یا قالخماقلا اونون سؤزونو کسردی».
امام حسین (ع) بویورور: «سونرا رسول الله‌ین ساکتلیگیندن سوروشدوم. آتام بویوردو: «او حضرتین ساکتلیگی، دؤرد ستونا دایانمیشدی: حلم، حذر، تقدیر و تفکر. تقدیرده ساکتلیگی بو ایدی کی جماعتی بیر گؤزده گؤرردی و هامی‌نین دانیشیغینا بیر اندازه قولاق آساردی. تفکرده ساکتلیگی بو ایدی کی فنالی و فناسیز شئیلر باره‌سینده دوشونردی. حلمده ساکتلیگی‌ده دؤزومله حلم بیرلیکده اوندا اولاردی ائله کی هئچ زاد اونو غضبلندیرمزدی و اؤزوندن چیخارتمازدی. حذرده ده ساکتلیگی دؤرد موردده ایدی: آیریلارین اوندان تبعیت ائله‌مه‌سی اوچون یاخشی ایشلر گؤرردی. آیریلارین اوزاق گزمه‌سی اوچون پیس ایشلردن اوزاق گزردی. امّتین اصلاحینا دوز یول گؤسترمک اوچون چالیشاردی و دنیا و آخرتین خیری اولان ایشه اقدام ائلردی.