امام حسن عسکری ایله (ع) اسحاق کِنْدی‌نین قرآن باره‌سینده مناظره‌سی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام حسن عسکری ایله (ع) اسحاق کِنْدی‌نین قرآن باره‌سینده مناظره‌سی
عراقدا یاشایان اسلام و عرب فیلسوفلاریندان بیری «اسحاق کِنْدى»، اوزون مدتّ اؤزونو ائوده حصر ائدیب زمانینی «قرآنداکی تناقض‌لر» آدلی کتابی یازماغا صرف ائله‌میشدی.[1] گونلرین بیرینده اونون شاگردلریندن بیری امام حسن عسکری‌نین (ع) محضرینده اولور. امام اونو گؤرنده بویوردو: «سیزین آرازدا اوستادیز «کندی»نین سؤزلرینه جواب وئرن رشید کیشی یوخدور؟»
شاگرد دئدی: «بیز اونون شاگردلری‌یییک و اونون اشتباهینا اعتراض ائله‌مگه گوجوموز چاتماز».
امام بویوردو: «سیزه بیر سؤز تلقین و تفهیم اولسا اونو اوستادیزا نقل ائلیه بیلرسیز؟»
شاگرد دئدی: «بلی»
امام بویوردو: « بوردان قاییداندا اوستادین یانینا گئت و اونونلا محبّتلی رفتار ائدیب انس و الفت قورماغا چالیش. تماماً انسیت قورماغا موفق اولاندان سونرا اونا دئ: «منه بیر مسأله عارض اولوب و سیزدن باشقاسی اونا جواب وئره بیلمز. او مسأله بئله‌دیر: «قرآنی دئیَنین، سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌مه‌سی ممکندورمو ؟»
او جوابدا «بلی امکانی وار، اولا بیلر او جور نظرده توتسون» دئیه‌جک. او زمان سن دئ: «اولا بیلرمی قرآنی دئیَن سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌میش اولسون و سیز اونون لفظلرینی اؤز معناسیندان باشقا آنلامدا ایشلَده‌سیز».
امام آرتیردی: «او عاغیللی آدامدیر. بو نکته‌نی دئمکله سهویی آنلایاجاق».
شاگرد، اؤز اوستادی‌نین حضورونا گئدیب امام بویوردوغو کیمی زمینه مساعد اولاندان سونرا امامین سؤالینی بئله سوروشدو: «اولا بیلر دانیشان اؤز سؤزوندن، ائشیدنین ذهنینه گلمه‌ین معنانی قصد ائله‌میش اولسون؟ یا آیری جور دئسک، دئیَنین نظرده توتدوغو، مخاطبین ذهنینده‌کی ایله فرقلی اولسون؟»
کندی دقتله شاگردی‌نین سؤالینا قولاق آسیب اوندان سؤالینی تکرار ائله‌مه‌سینی ایسته‌دی. شاگرد سؤالی تکرار ائله‌دی.
استاد بیر آز دوشونوب دئدی: «بلی، امکانسیز دئییل. اولا بیلر سؤز دانیشانین ذهنینده اولان، مخاطبین ذهنینه گلمه‌یه و ائشیدن سؤزون ظاهریندن، اراده اولان معنانین خلافینی آنلاسین».
اوستاد بئله بیر سؤالین شاگردی‌نین اؤز ذهنینه گلمه‌دیگینی بیلیردی. شاگرده اوز چئویریب دئدی: «سنی آند وئریرم حقیقتی منه دئ. بو سؤال هاردان سنین ذهنینه گلدی؟»
شاگرد دئدی: «نه ایرادی وار بئله سؤال منیم ذهنیمه گلسین؟»
اوستاد دئدی: «سنه بو مسأله‌نی بیلمک تئزدیر. دئ گؤروم بو مسأله‌نی هاردان اؤیرنیبسن؟»
شاگرد جواب وئردی: «دوغروسو بودور کی، ابو محمد (امام حسن عسکری علیه‌السلام) بو سؤالی منه اؤیردیب».
اوستاد دئدی: الأن جئت بالحق و ما کان لیخرج مثل هذا إِلّا من ذلک البیت. «ایندی دوزون دئدین، بونا تایلاری فقط او طایفادان اولا بیلر».
بئله‌لیکله کندی واقعیتی آنلاماقلا سهوینی باشا دوشوب، یازدیغی کتابین یاندیریلماسینا امر وئردی.[2]
[1] . مستنداتا اساساً بو کتابی یازان، اسحاقین اوغلو یعقوب ایدی. «محمد لطفى جمعه»نین یازدیغینا گؤره، اسحاق، اوچ عباسی خلیفه‌سی؛ مهدى، هادى و هارون زمانیندا کوفه حاکمی ایدی. (تاریخ فلاسفه الاسلام فى المشرق و المغرب، المکتبه العلمیه، ص 1) دئیه‌سن آتا و اوغولون آدلاری دَییشیک دوشوب و یا نسخه‌لری یازاندا اوغولون آدی قلمدن دوشوب.
[2] . بو جریانی ابن شهر آشوب اؤز «مناقب» کتابیندا (ج4، ص 424) ابوالقاسم کوفى‌نین کتابی «التبدیل»دن نقل ائدیب. ابوالقاسم کوفی‌ده او جریانی مرسل صورتده یعنی سندسیز یازیب.