سؤز آزادلیغی اسلام باخیشیندا
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
سؤز آزادلیغی اسلام باخیشیندا
اسلام دینی، زماندان و مکاندان یوخاری و حد مرزی اولمایان بیر دیندیر. بو دین، سؤز آزادلیغینی احترام و اکرام چرچیوه‌سینده قبول ائلیر و انسانی، دوشونجه و ایدئولوژی سئچمگینده مختار بیلیر.
بعضی مسلمانلار سؤز آزادلیغینا دا قایل اولماسالار، اسلام دینی سؤز آزادلیغینی و هر هانسی یولو سئچمک آزادلیغینی انسانین اؤزونه بوراخیر. اسلام بویوران آزادلیقدا هر انسان؛ اقلیتده اولا و یا اکثریتده بیر نفر اولا و یا چوخ اولا، اؤز حقلرینه نایل اولماغا طبیعی حقی وار. اسلام انسانلارا ائله مهربانلیق، ائله کرامت اؤیردیر کی انسان عمیسی‌نین قاتلینی باغیشلایا بیلیر. ابوسفیانین آروادی هند، هرچند مسلمان اولمامیشدان اوّل حضرت حمزه‌نین شهادتینه سبب اولوب اونون جیگرینی چیخاردیب یئمیشدی، آما مسلمان اولماقلا اسلامین رأفتی سایه‌سینده باغیشلانیر. بیر حالدا کی دموکراسی، مزیتلرینه رغماً بیر بؤیوک عیبی وار: دموکراسی سیستمینده آزلیغین حقّی یوخدور. بیر نفرین حقّی یوخدور. بیر جامعه‌ده اقلیتده یاشایان انسانلارین حقلری اکثریتده اولانلارین یولونا قربان گئدیر.
قرآن کریم سؤز آزادلیغینی جامعه‌ده‌کی ناب و درین دوشونجه‌لرین کشفینه بیر وسیله کیمی ساییر و یئر به یئر انسانلاری دوشونمگه و تفکّره چاغیریر و البته کی دوشونن انسان دوشوندویونو دیله گتیرمه‌لیدیر یوخسا تورپاقدان باش قالدیرمامیش آغاجین نه فایداسی وار.
انسانلار تاریخ بویو سؤز آزادلیغی، عقیده آزادلیغی کیمی آزادلیقلار دالیسیجان اولوبلار. اسلام دینی انسانین بو عطشینه جواب وئریب و انسانا لازم اولان کرامتی و آزادلیغی وئریب:
الله تعالی قرآندا اعراف سوره‌سی‌نین 157 –جی آیه‌سینده بویورور: «... وَ یَضَعُ عَنهُم إِصرَهُم وَ الأَغلال الَّتِی کَانَت عَلَیهِم» « . . . اونلارین چتینلیکلرینی و زنجیرلرینی آچار».
حضرت علی (ع) نهج البلاغه‌نین 31-جی نامه‌سینده بویورور: «لا تکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا» «الله سنی آزاد یارایب آیرسینا قول اولما».
البته کی سؤز و دوشونجه آزادلیغی‌نین اهمیتی جسم آزادلیغیندان چوخ یوخاریدیر.
آما آزادلیغی ایستر جسمی و یا ایستر سؤز آزادلیغی‌نین تعریفی نه‌دیر؟ هر سؤزو هر یئرده دئیه بیلمگه آژادلیق دئمک اولارمی؟ گئدیب بیری‌نین پنجره‌سینه داش آتماق و یا قاپیسینی آچیب اونا یامان دئمگین آدینی آزادلیق قویماق اولارمی؟ هر عاغیللی انسان بو مسأله‌نی ردّ ائلر و بونا اوخشار ایشلری آزادلیق تعریفی ایچینده سیغدیرا بیلمز. اؤلکه‌میزده پارلمانی سیستمی‌نین باشلانیش ایللرینده (مشروطه‌نین باشلانیش گونلرینده) بیر عده جاهل آزادلیغین نه اولدوغونو آنلامادان، اللرینه کئچن تریبونلار واسطه‌سی ایله (مجلس تریبونو و مطبوعات) اونا بونا حتی مملکت بؤیوکلرینه یامان یازیب توهین ائله‌مگه باشلادیلار و نتیجه‌ده مشروطه حرکتی انحرافا چکیلدی.
سؤز آزادلیغی، آغیزا گلن هر سؤزو دانیشماق آنلامیندا دئییل. البته هر دانیشیقدا آیری انسانلارین کرامتی انسانلیق قایدالاری و جامعه قایدالاری نظرده توتولمالیدیر. اجازه بویورون بیر مثال ضمنینده بئله عرض ائله‌ییم:
جناب منتقد بیر شخصین گئیدیگی پالتارین عیبلی اولدغونو دوشونور. ایندی گئدیب هر یئرده «فلانی بئله عیبلی پالتار گئییب» دئمکله جار سالیرسا، بونا سؤز آزادلیغی دئمکق اولماز، آما گلیب اؤز نظرینی او شخصین اؤزونه دئسه بونا سؤز آزادلیغی دئمک اولار.
قرآن کریم سؤز آزادلیغی‌نین چرچیوه‌سینی آیری انسانلارین حقلری ساییب اسراء سوره‌سی‌نین 36-جو آیه‌سینده بویورور: «وَ لا تَقفُ مَا لَیِسَ لکَ بِهِ عِلمٌ إِنَّ السَّمعَ وَ البَصَرَ وَ الفُؤَادَ کُلُّ أُلئِکَ کَانَ عَنهُ مَسئُولاً» «بیلمه‌دیگین شئیین دالیسینجا گئتمه، البته سنین قولاغین، گؤزون و اورگین مسئول‌دور».
نور سوره‌سی‌نین دؤردونجو آیه‌سینده بویورور: «إنَّ الَّذِینَ یَرمُونَ المُحصَناتِ الغافِلاتِ المُؤمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنیَا و الآخِرَه وَ لَهُم عَذَابٌ عَظیمٌ»«مؤمنه خانیملارا افترا آتانلار، دنیا وآخرتده لعنته گلرلر و اونلار اوچون بؤیوک عذاب وار».
و یا حجرات سوره‌سی‌نین 11-جی آیه‌سینده بویورور: « َأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا لَا یَسخَر قَومٌ مِّن قَومِ عَسَی أَن یَکُونُوا خَیراً مِّنهُم وَ لَا نِسَاءٌ مِّن نِّسَاءٍ عَسًی أَن یَکُنَّ خَیراً مِّنهُنَّ وَ لَا تَلمِزُوا أَنفُسَکُم وَ لَا تَنَابَزُوا بِالأَلقابِ...»«ائی ایمان گتیرنلر! بیر دسته آیری دسته‌نی اله سالماسین، بلکه اونلاردان داها یاخشیدیلار، و آروادلار آیری آروادلاری‌دا. بلکه اونلاردان داها یاخشیدیلار. بیر بیریزین عیبلرینی آختارمایین و بیر بیریزی پیس لقبلرله خطاب ائله‌مه‌یین».
الله تعالی مسلمانلارا آیری انسانلارین ایناندیقلارینا پوچ‌دا اولسا بئله، توهین ائتمگی اجازه وئرمیر. قرآن کریم انعام سوره‌سی‌نین 108-جی آیه‌سینده بویورور: «وَ لَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدعُونَ مِن دُونِ اللهِ فَیَسُبُّوا اللهَ عَدوَا بِغَیرِ عِلمٍ...» «الله‌ا اینانمایانلارین ایناندیقلارینا یامان دئمه‌یین کی اونلار دا جهالت اوزو ایله الله‌ا اهانت ائلرلر . . .».