مراقبه‌سیز ذکرین فایداسی اولماز/ملا حسین‌قولو همدانی‌نین عرفانی دستوری
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
«تذکرة المتقین» کتابیندا ملا حسین‌قولو طرفیندن ارائه اولونموش عرفان منزل‌لری و مرحله‌لری اجمالی صورتده ارائه اولونوب. بو دستور خدمتیزه تقدیم اولونور:
«بسم الله الرّحمن الرّحیم الحمدللّه ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام على محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله على أعدائهم أجمعین
دین قارداشلاریما گیزلی قالماسین کی ملک الملوک جلّ جلاله حضرتینه چاتماق اوچون بوتون حرکتلر، سکناتلار، دانیشیقلار و بوتون آنلاردا مقدس شرعه ملتزم اولماقدان باشقا یول یوخدور. هرچند بوندان غیری یولا چوخ رغبت وار. جاهل‌لر و صوفیه‌نین گئتدیگی یول کیمی. بو ایشلر حقدن اوزاقلاتماقدان باشقا فایداسی یوخدور. حتی اگر شخص شاربین وورماماسینا و اتین یئمه‌مه‌سینه ملتزم اولسا، ائمه اطهارین عصمتینه ایمان گتیرمیش اولسا دا، حضرت احدیّتدن اوزاقلاندیغینی بیلمه‌لیدیر. هابئله أئمه‌دن اولمایان ذکرلر و وردلره ده عمل ائله‌سه.
بونا اساساً مقدس شرعی هر شئیدن اؤنده بیلمه‌لیدیر و شرعده گلن شئلریه دقّت یئتیرمه‌لیدیر. بو ضعیفین عقلدن و نقلدن استفاده ائله‌دیگینه اساساً قربته طالب اولان هر شخصه معصیتی ترکیتمک هر شئیدن اهمیتلیدیر.
بو ایشی گؤرمه‌دن ذکری‌نین و فکری‌نین قلبینه فایداسی اولمایاجاق؛ چونکی سلطانا عصیان ائله‌ین شخصین خدمتی و هدیه‌سی فایداسیز اولار. بیلمیرم هانسی سلطان بو عظیم‌الشأن سلطاندان یوخاریدیر؟! و هانسی دوشمنچیلیک اونونلا دوشمنچیلیکدن داها پیسدیر؟!
فافهم ممّا ذکرتُ أنّ طلبَکَ المحبّةَ الالهیّةَ مع کونک مُرتکبًا للمعصیةِ أمرٌ فاسدٌ جدًّا، و کیف یَخفَى علیک کونَ المعصیة سببًا للنّفرة، و کونَ النّفرة مانعةَ الجمع معه المحبّة؛ و إذا تحقّق عندک أنّ ترک المعصیة أوّل الدّین و آخره، ظاهره و باطنه، فَبادِرْ إلى المجاهدةِ، و اشْتَغِلْ بتمامِ الجدّ إلى المراقبة، من أوّل قیامک من نومک فى جمیع آناتک إلى نومک، و ألزمْ الأدبَ فى مَقْدَس حضرتِه. و اعلم أنّک بجمیعِ أجزاءِ وجودِک ذرّةً ذرةً اسیرُ قدرتِهِ، وَ راعِ حرمةَ شریفِ حضورهِ.
و اعبُدْهُ کانّک تراه، فإن لم تکن تراه فإنّه یراک؛ و التفتْ دائمًا إلى عظمتِهِ و حقارَتِکَ، و رَفْعَتِهِ و دنائتِکَ، و عزّتِه و ذلّتِک، و غناهُ و حاجتِک، و لا تغفلْ شناعةَ غفلتِک عنه جلّ جلالُه مع التفاته إلیک دائمًا؛ و قُمْ بین یدیه مقامَ العبدِ الذّلیلِ الضّعیفِ، و تَبَصْبَصْ تحت قدمیه بَصْبَصَةَ الکلبِ النّحیف؛ أوَ لا یکفیک شرفًا و فخرًا أنّه أذِنَ لک فى ذِکرِ اسمِهِ العَظیمِ بلسانِک الکثیفِ الذّى نَجَّسَتْهُ قاذوراتُ المعاصى؟
پس ائی عزیز! بو کریم و رحیم، سنین دیلینی نور داغی یعنی شریف آدین ذکری‌نین مخزنی ائله‌دیگی حالدا، نییه گرک سلطانین بو مخزنینی یالان، غیبت، یامان، اذیت و آیری موردارلیقلارا بولایاسان. سلطانین مخزنی عطر گولابلا دولمالیدیر، موردارلیقلارلا یوخ.
شکسیز مراقبه‌نده دقّت ائله‌مه‌دیگین تقدیرده سبعه جوارحی‌نین یعنی قولاق، دیل، گؤز، ال، آیاق، قارین و عورتینله نه گناهلار ائله‌دیگین و نه اودلار یاندیردیغین، دینینه نه فسادلار سالدیغین و دیلی‌نین قیلینجی ایله اورگینه نه یارالار ووردوغون، بللی دئییل. اونو اؤلدورمه‌سن یاخشیدی.
بو مفسده‌لری آچیقلاسام کتابا یئرلشمز. بیر وراقدا نه یازا بیله‌رم؟! پس:
البَدارُ البَدارُ إلى التّوبةِ الصّادقَةِ ثُمَّ العجلُ العجلُ فى الجِدِّ و المُراقَبَةِ.
خلاصه، البته قربت آختاران شخص مراقبه‌ده چالیشاندان سونرا هئچ اولماسا بیر ایکی ساعت گون چیخاندان تئز آییلماغی الدن بوراخمامالیدیر. گئجه نمازینی حضور قلب و آدابی ایله یئرینه یئتیرسین. واختی چوخ اولسا فکره، ذکره و یا مناجاتا مشغول اولسون. لیکن گئجه‌نین بیر مقدارینی حضور قلبله ذکره مشغول اولمالیدیر، بوتون آنلاریندا کدرلی اولمالیدیر. کدری اولماسا تحصیل ائتمه‌لیدیر. اوندان سونرا خانیم فاطمه‌نین تسبیحی، اون ایکی دفعه توحید سوره‌سی، اون دفعه « لا إله إلّا الله وحده لاشریک له، له الملک الى آخر»، یوز دفعه لا إله إلّا الله و یئتمیش دفعه استغفار ائلیه. بیر آز قرآندان اوخویا و معروف صباح دعاسینی اوخویا. (یا من دَلَعَ لسان الصّباح الى آخر) و همیشه دستمازلی اولمالیدیر. هر دستمازدان سونرا ایکی رکعت نماز قیلسا چوخ یاخشی اولار.
آیریسینا اذیتی کئچمه‌مگه چوخ دقّت ائلیه. مسلمانلارین مخصوصاً عالملر و متقیلرین احتیجالاری‌نین یئرینه گتیرماکده آرتیق دقّت ائلیه. معصیته دوشماق احتمالی اولان هر مجلسدن البته البته البته اوزاق گزه. حتی غفلت اهلی ایله غیر ضروری مجالست ائله‌مک ضررلیدیر، هرچند معصیتسیز اولا. مباحلارا چوخ مشغول اولماق و چوخ شوخلوق ائله‌مک، لغو دانیشماق و تارتان پارتانا قولاق آسماق اورگی اؤلدورر.
مراقبه‌سی ذکره و فکره مشغول اولماق حالدا گتیرسه فایداسیزدیر، چونکی او حالین دوامی اولمایاجاق. مراقبه‌سیز ذکردن گلن حالا توولانماماق لازمدیر.
داها طاقتیم یوخدور. سیزلردن التماس دعام وار. بو کثیر التقصیر حقیری اونوتمایین و جمعه گئجه‌سی یوز دفعه و جمعه گونونون آخشامی یوز دفعه قدر سوره‌سی اوخویون.
ایمانین عظیمه ابوابیندان، «حبّ فى الله جلّ جلاله و بغض فى الله جلّ جلاله»دیر. و قد عقد له فى «الوسایل» و غیرها من کتب الاخبار بابًا مستقلًا، فارجع الیها لعلّک تعرف عظمته، و تأخذ لنفسک نصیباً منه.
شکسیز ایلک محبوب ذات اقدس کبریائى جلّ جلاله‌دیر، بل و کلّ محبّة لا ترجع الى محبّته فلیس بشىء. ثمّ بعده، هامی بو عظیم الشأن سلطانی داها آرتیق سئومه‌لیدیر. پس، ایلک محبوب واجب الوجوددان سونرا ختمى مَآب صلوات الله علیه و آله‌ین مقدس وجودودور، ثمّ بعده أمیرالمؤمنین علیهالسّلام، ثمّ الأئمّة المعصومین علیهم السّلام، ثمّ الأنبیاء و الملائکة، ثمّ الاوصیاء، ثمّ العلماء و الاولیاء. و اؤز عصرینده‌کیلردن زمانین متقی‌لری، مخصوصاً عالم اولسالار و اونو، درجه‌ده اوندان سونراکیلارا محبت ائله‌مکده ترجیح ائتمه‌لیدیر، و هکذا یتنزّل. لیکن محبتده صادق اولماغا چالیشا، آسان مرتبه دئییل. متفکر اولساز، محبتین آثاری حرکاتدا و سکناتدا گؤرسنیرسه، بو محبت صادقدیر یوخسا یوخ.
لیکن کؤکونه و لوازمینه چاتماغینا اینانمیرام و حقیرین‌ده بوندان آرتیق گوجو چاتمیر. الحاصل، لا طریق إلى القرب إلّا بشرع شریف فى کلّ کلّى و جزئى؛ انتهى.»