رفتار اولگوسو؛ پیسلیک قارشیسیندا یاخشیلیق
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
الف: یئری و ارزشی
اجتماعی رابطه‌لرین گوجلنمه‌سی‌نین اساسلی یول‌لاریندان بیری، پیسلیکلرین مقابلینده یاخشیلیق ائتمکدیر. پیسلیک یاخشیلیغینان جواب وئریلدیگی زمان، شخصین یاتمیش وجدانی آییلار و نفرتلر محبته چئوریلر. انسانلاری ایچ و وجدان محکمه‌سینده محاکمه ائتمک اوچون، فقط باغیشلاماق و یاخشیلیق یولوندان استفاده ائتمک اولار. بئله‌لیکله او، اؤز ایچینده اوتانار و پیس ایشینه گؤره شرمنده اولار.
مؤمن و اجتماعی انسان انتقام اهلی اولماییب، اؤزگه‌نین پیس عملی مقابلینده اونونلا قطع رابطه ائله‌مه‌ییب معاشرتینه ادامه وئرمه‌لیدیر. چونکی اوزاقلیق و رابطه‌سیزلیک داها اوزاقلیغیا و حتی دوشمنلیگه سبب اولا بیلر آما رابطه چوخالدیقجا دوستلوق احتمالی، چوخ مقداردا آرتار. بئله‌لیکله دوستلارین سایی گوندن گونه آرتار.
قرآن کریم بیزلره پیسلیک مقابلینده یاخشیلیق ائله‌مگه دعوت ائلیر. مثلاً فصلت سوره‌سی‌نین 34-جو آیه‌سینده بئله بویورور: وَلاَ تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلاَ الْسَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ؛
البته دونیادا پیسلیک و یاخشیلیق برابر دئییل. پیسلیگی لاپ یاخشی شکلده دفع ائله کی سنینله اونون آراسیندا دوشمنلیک اولان شخص، سنینله دوست و قوهوم کیمی اولسون.
و یا قرآنین رعد سوره‌سی‌نین 22-جی آیه‌سینده مؤمنلرین باره‌سینده بئله بویورور:
وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ؛
پیسلیگی یاخشیلیقلا زایل ائلرلر. باقی دونیانین خوش عاقبتی اونلار اوچوندور.
قرآنین کریم آیری سوره‌ده پیغمبری دوشمنلرینن مدارایا و کئچینمگه چاغیریر. . قرآن مؤمنون سوره‌سی‌نین 96جی آیه‌سینده بئله بویورور:
ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَصِفُونَ؛
سن اونلارین آزار و اذیتلرینی داها یاخشی رفتارلا دفع ائله، بیز اونلارین دانیشیغی (نین جزاسینی) داها یاخشی بیلیریک.
امام رضا (ع) بو زمینه‌ده لاپ یاخشی اولگولردن ساییلیر. او حضرت بئله بویورور:
بیز اهل بیتین یولو، بیزه پیسلیک ائله‌یَنین مقابلینده یاخشیلیق ائتمکدیر. آند اولسون الله‌ا بو یولدا عاقبت بخیرلیک وار.( حمیری، قرب الاسناد، ص 386؛ کلینی، الکافی، ج 2، ص 488؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 90، ص 367؛ بحرانی، تفسیر برهان، ج 1، ص 395.)
ب: نمونه‌لر
پیغمبر (ص) و اماملارین (ع) رفتاریندا بو باره‌ده چوخلو نمونه‌لر وار کی اونلارین نئچه‌سینی مثال اوچون بوردا گتیریریک.
بیرینجی:
قریش، حضرت محمدین (ص) اذیتی اوچون الیندن گلنی اسیرگه‌مه‌دی. او حضرته و اصحابینا یئمک یولونو باغلادی و اونلاری اوشاقلی بؤیوکلو اوچ ایل آج قویدو. اونلاری شکنجه وئرمکدان علاوه اونلاری اؤلدورمگه دا ال ووردو کی نهایتده او حضرت مکده‌دن مدینه‌یه کؤچمگه مجبور قالدی.
دفعه‌لرله مدینه‌یه حمله ائله‌دیلر و او حضرتین عزیزلرینی شهید ائله‌دیلر. عمیسی‌نین جسدینی مُثله ائله‌دیلر. هجرتین سککیزینجی ایلینده مکه شهری، مسلمانلار طرفیندن فتح اولدو و او حضرتین جارچیسی بئله ندا وئردی:
بو گون محبت و عطوفت گونودور، انتقام گونو دئییل !
سونرا هامینی آزاد قویدو و هئچ کسی محاکمه‌یه چکمه‌دی. بوتون قاتل‌لر باغیشلاندی مشرکلرین باشچیسی ابوسفیانین ائوی دارالأمان اولدو و اونا و اوغول‌لارینا او اؤلکه‌نین لاپ ارزشلیسی اولان 300 دوه وئریلدی. (مجلسی، بحارالانوار، ج 21، ص 91.)
ایکینجی:
ابن ملجمین زهرلی قیلینجی‌نین اثرینده حضرت علی (ع) هجرتین 40-جی ایلی‌نین رمضان آیی‌نین 19-جو گونو هوشدان گئتدی. نئچه لحظه سونرا حضرت هوشا گلنده امام حسن (ع) او حضرته بیر قاب سوت گتیردی. حضرت او سوتون بیر آزین ایچیب قالانینی ابن ملجمه وئرمگینی امر بویوردو. سونرا اوغلو امام حسنه (ع) بویوردو: اونون باره‌سینده سیزین بوینوزدا حقّیم وار. اونون یئییب ایچمه‌سین یاخشیلادین. اولدوغو آنا قدر اونونلا مهربان اولون و منیم یئییب ایچدیگیمدن اونا دا وئرین !
امامین سوتون ابن ملجمه آپاراندا او حضرتین سؤزلرینی اونا دئدیلر. ابن ملجم شرمنده‌لیکله سوتو ایچدی. (مجلسی، بحارالانوار، ج 42، ص 289؛ نوری، مستدرک الوسائل، ج 11، ص 79.)