میلّتلر مجمعی و كانتین دئموكراسیسی Millətlər məcməi və kantın demokrasisi
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
1795 میلادی ایلی ژوئن آیینین 26-سیندا آلمانلی فیلسوف «كانت» اؤز «قالارگی باریش» اثرینی یایدی. آلمانلی فیلسوف Immanuel Kant (1804- 1724) اؤز عصرینده دئموكراسینین لاپ بؤیوك حیمایتچیسیایدی. او بیر زماندا جماعتین اساسی حقلرینین تأمینی و اؤلكهلرین ترقّیسی اوچون دئموكراسی ضرورتیندن دانیشیردی كی اوروپا اؤلكهلرینده او جوملهدن آلماندا (پروس) فئودال سیستمی حاكیم ایدی. «قالارگی باریش» كیتابینی اوخویاندا كانتین عقیدهلر و فرضیهلریله تانیش اولماق اولار. كانتین نظری بیرینجی مرتبهده بیر اؤلكهنین داخیلی دئموكراسیسینده ایدی. او بئله اینانیردی كی دئموكراسینین لازیمهسی آچیق سیاستدیر «Openness», نه اینكی ایشلرین گؤرولمهسینه افراد گیزلینجه تعیین اولسون. او دئییردی كی بیر جامیعهده دئموكراسی موحقّق اولسا بئله بیر جامیعه, ائله اینسانلار خلق ائلر كی بوتون دیقّتله و منطیق اوزو ایله تصمیم توتارلار و بئلهلیكله اونلارین تصمیملری جامیعهنین سعادتینه و منفعتینه گؤره اولار. اوندان علاوه بو تصمیملرین موخالیفی آز اولاجاق. كانت دئییر: دولتین گیزلین ایشلهمهسی كی دئموكراسینین ضیدّیدیر, قودرت اوستونده داعوایا مونجر اولار و خاریجی قودرتلر ده او داعوایا اودون قالارلار و نتیجهده ایمكانی وار داخیلی جنگه مونجر اولسون و جنگ _خاریجی و یا داخیلی- جماعتین نفعینه دئییل. كانت عین حالدا بونا اینانیردی كی میلّتلر آراسینداكی جنگین باشا چاتماسینا و یئر اوزونون ایمكانلاریندان دوزگون صورتده ایستیفاده ائلهمك اوچون, اؤلكهلر اؤز میلّی حاكیمیتلرین قوروماقلا برابر, بیر بیرلیك (كونفئدراسیون) یارالدالار كی بو صورتده ایتحادیّهنین عضولرینده دئموكراسی اؤز كمالینا چاتار چونكی داها خاریجی سیاست و تیجاری آلیش وئریشین نیگرانی دئییللر و بئلهلیكله بشر سعادته چاتار. كانتین ایجتیماعی مسألهلرده اینتیخابا تأكیدی واریدی و فرهنگلرین فرقلی اولماقلارین قبول ائلیردی. كانت دئییردی: یاخشیلار بیر-بیرینین كناریندا دایانسالار, پیسلر اؤز-اؤزلرینه آرادان گئدرلر. كانتین تابعلری اونون اینانجلاریندان بو نتیجهیه چاتدیلار می هر اؤلكهنین داخیلی انتیظامی بینالخالق مطلوب نتیجهلره مونجر اولار و دئموكراسی, بیر اؤلكهنین داخیلی اینتیظامین یارالتماغا اَن یاخشی یولدور. بو دسته و آیری نظر صاحیبلری, كانتی میلل جامیعهسی و میلل سازمانینین فیكیر آتاسی اولماسینا اینانیرلار. كانتین عقیدهلری 20-جی عصرین آخیرلرینده اوروپا ایتحادیّهسینین قورولماسینا چوخ كؤمك اولدو. |