din xadimi دین خادمی

حظّچیلیك مكتبی

حظّچیلیك مكتبی «شخصی حظّی» اخلاق لازیملیغی و دَیَری‌نین منشأی بیلیر و قبول ائله‌دیگی اخلاقی حؤكملری اونون اساسیندا ثابیت ائدیر. اخلاقلی بیر ایش گؤرَنین، آپاردیغی حظّین، ذاتی دَیَری وار و آیری سؤزله، سعادت هر شخصین داها چوخ حظّ آپارماسیندان عیبارتدیر.

بو اخلاق مكتبی‌نین تابعلری، حظّین ذاتی دَیَره مالیك اولماسینی اینسانین طبیعی اولاراق حظّ آختارماسی و آغریدان قاچماسی ایله ثبوت ائتگه چالیشیبلار. هر فرد اوچون حظّ و سئوینج طلب اولوناندیر و هئچ كس اؤزو اوچون آغری و ناراحتلیق ایسته‌مز. بونا گؤره حظّین مطلوبیّت و ذاتی دَیَری‌نین منشأی، فرد اؤزودور.

نتیجه‌ده اخلاقلی فاعیله حظّلی اولان ایشین، دَیَری وار و اونا آغریسی اولانین، دَیَری یوخدور. هابئله بیر یئره ییغیشامایان و بیر-بیریله ضیدّیتلی اولان ایشلرین هر هانسی‌نین، اونون اوچون داها چوخ حظّی و یا داها آز آغریسی اولسا، او ایشین سئچیلمگه دَیَری وار.

چوخ ساده‌ لؤح باخیشدا، شخصی حظّ، حاضیر حظّده خولاصه اولور. بو باخیشا گؤره، شخص بیر ایشین دَیَرینی بیلمك اوچون، او ایشین ایندی اونون اوچون حظّلی و یا آغریلی اولماغینا باخمالیدیر و بو ایشین گله‌جكده اولان حظّ و یا آغریسی‌نین، اونا دَیَر قویماقدا تأثیری یوخدور. آما اینسانین طبیعی اولاراق حظّ دالیسیجان اولماسینی قبول ائتسك‌ده حظّی فقط حاضیر حظّه مخصوص ائتمگیمیز دوغرو دئییل.

حظّ مطلوب اولورسا، اَن چوخ حظّ داها مطلوب اولار، ایستر حاضیر حظّ اولسون و یا گله‌جكده اله گلن حظّ اولسون. بلكه داها اوزون و داها شیدّتلی حظّ، بیر آز آغری‌یا دؤزماقلا اله گله بیلر و بلكه آز و حاضیر حظّلر اوزون آغریلارا سبب اولا بیلر.

اینسان عقل صاحیبی اولدوغو اوچون قارشیدا اولان حظّلر و آغریلارا دوشونه بیلر و داها چوخ حظّلی اولان ایشی سئچه بیلر. میثال اوچون ناخوشلوغو شیدّتلندیرن دادلی یئمكلرین سایی چوخدور. بعضاً ده موختلیف حظّلری الده ائتمك اوچون ضیدّیّت یارانار و اونلاری بیر یئرده الده ائتمك اولماز. میثال اوچون تنبللیكله علم اؤیرنمك حظّلری بیر یئره ییغیشمازلار.

بونا گؤره حظّچیلرین چوخو هر ایشین دَیَرینی موعیّنلشدیرمك اوچون، اوندان حاصیل اولان حظّ و آغرینی، و دَیَرلرین آراسینداكی موقاییسه‌ده، اوندان علاوه، حظّلرین موقاییسه‌سی و اوستون حظّی موعیّنلشدیرمگی لازیم بیلیبلر. هابلئه اونلار ایشلردن حاصیل اولان حظّ و آغرینی موحاسیبه ائتمك اوچون بیر پارا معیارلار وئریبلر و بو یوللارلا موختلیف ایشلرین دَیَرینی موعیّنلشدیرمه‌نین مومكون اولماسینی ایدّعا ائدیبلر.

بو معیارلارا اساساً هر فرد، عمللرین ایندی و گله‌جكده‌كی بوتون حظّ و آغریلارینی نظرده آلماقلا، اوست-اوسته داها چوخ حظّلی اولان ایشی و یا هئچ اولماسا داها آز آغریسی اولان ایشی سئچمه‌لیدیر و بو ایشین دَیَری داها چوخدور.

حظّچیلرین بعضیسی، حظّین ذاتی دَیَرینه تأكید ائله‌سه‌لر ده، حظّلرین هامیسینی برابر بیلمیرلر، بلكه نفس ساكینلیگی كیمی روحی حظّلری شهوت و جیسمی حظّدن یوخاری بیلیرلر.

حظّچیلر، حظّین طبیعی اولاراق اینسان اوچون دَیَرلی اولدوغونا تأكید ائله‌مكله، اونون دَیَرینی طبیعی اولماسینا گؤره ذاتی بیلیرلر.

اونلار، طبیعی دَیَر دئیَنده، اینسان طبیعیتی‌نین طلب ائتدیگی دَیَری نظرده توتورلار. آیری سؤزله، حظّچیلر اینسانین طبیعتینی حظّ آختاران و حظّین هئچ وضعیّتده اینسان اوچون نا مطلوب اولماسینا اینانیرلار. بونا گؤره حظّین طبیعی دَیَره مالیك اولماسینی دئییرلر.

البته عوام اینسانلار دونیا و مادّی مسأله‌لرله مشغول اولدوقلاری اوچون، حظّدن، جیسمی و مادّی حظّی تلقّی ائدرلر.