din xadimi دین خادمی

	دونیانین ان قدیمی ساخسی‌سی چینده تاپیلدی*Dünyanın ən qədimi saxsısı çində tapıldı
باستان‌شیناسلار اعلام ائله‌دیلر كی چینین جیانگژی اوستانیندا ان قدیمی ساخسینی تاپیبلار. اتریش خبرگوزاریسی تخصوصی ساینس مجله‌سیندن وئردیگی معلوماتا گؤره, بو بین‌المیللی تحقیق تیمی ائلیه بیلیب چینده بیر ماغارادا دونیانین ان قدیمی ساخسی‌سین كی 20 مین ایل عؤمرو وار, سینیق شكیلده تاپسین. بو قطعه‌نین عؤمرو قاباقجادان تاپیلمیش سرامیك پارچاسیندان 2-3 مین ایل داها چوخدور. بو كشف بونو گؤرسه‌دیر كی موجود تصوّره گؤره ساخسی دوزلتمك, اكینچیلیكله بیرلیكده 10 مین قاباقدان باشلاماییب بلكه اوندان قاباقجادان‌دا واریدی. چوخلو نیشانه‌لر وار كی بوزلاق دؤورونون آداملاری موختلیف یوللارلا چالیشیبلار كی قیتلیغا دوشن یئمكلری داها یاخشی ذخیره ائله‌سیلر.

شرقی آذربایجان یوللاری‌نین یوزده قیرخی‌نین تعمیره احتیاجی وار

شرقی آذربایجاندا 220 كیلومتر آزاد یول, 292 كیلومتر اوتوبان, 1036 كیلومتر اصلی یول و 1775 كیلومتر فرعی و كند یولو واردیر كی اؤلكه‌میزین اصلی حمل و نقل دامارلاریندان حئسابا گلیر. آذربایجان منطقه‌سی ژئوفیزیك و ژئوپولتیك شراییطه گؤره اؤلكه‌نین موهوم منطقه‌لریندن ساییلیر. آذربایجانین گؤزل چؤل‌لری, داغلاری و دره‌لری‌ده بو منطقه‌یه طبیعی جاذیبه‌لر وئریب و اونو عظیم توریستی منطقه‌یه چئویریب. اوندان علاوه آذربایجان, اؤلكه‌میزین موهوم اكینچیلیك و صنایع قوطبلریندن ساییلیر. شكسیز بو ایمكانلاردان ایستیفاده ائتمك اوچون موختلیف زمینه‌لرده آلت‌یاپیلاری بركیتماغا احتیاج وار كی اونلارین اصلیسی حمل و نقل شبكه‌سی‌نین تقویتی و اونون بین‌المیللی یوللارا باغلانماسیدیر. شرقی آذربایجانین شهرسازلیق و یول ایداره‌سی‌نین كول مودیری, اروجعلی علیزاده, فارس خبرنیگارینا دئدی: سویق بیر قیشی دالیدا قویدوغوموزا دیقّت یئتیرمكله كی ایلین لاپ یاغینتیلی فصلینه شاهید ایدیك, اوستان یوللاری‌ مخصوصاً داغلیق منطقه‌لر و دؤنگه‌ یوللاری‌نین اوزلری آرادان گئدیب و تعمیره احتیاجی وار. علیزاده آرتیردی: بو مسأله اوچون 40 ایلا 50 میلیارد تومنه احتیاج وار. او عئین حالدا اعلام ائله‌دی كی بو ایل اوستانی و سراسری اعتیبارلاردان فقط 10 ایلا 15 میلیارد تومن بو قیسمته ایختیصاص تاپیب. او آرتیردی: بو تخصیص تاپان بودجه چوخ آزدیر كی تعمیرلره كیفایت ائله‌میه‌جك. اونا خاطیر آرتیق ضررین قاباغین آلماقدان اؤترو تعمیر لازیم اولان یئرلره قیر سپمیشیك كی آسفالتین چاتی بؤیومه‌سین. او بونا ایشاره ائله‌مكله كی گرك بو بؤلومون اعتیبارلاری‌نین 6 درصدی ساخلاماق بخشینه ایختیصاص تاپا, دئدی: كئچن ایل بو بخشین اعتیبارلاری 12 میلیارد تومنیدی.

نفس چكمه‌دن دیری قالماق مومكون اولدو*Nəfəs çəkmədən diri qalmaq mümkün oldu

آمریكالی عالیملر بیر یول تاپیبلار كی اوكسیژن بیر باشا قانا تزریق اولور و اینسانی, بؤحرانلی واختلار و نفس چكه بیلمه‌ین زمانلار دیری ساخلیر. ساینس دیلی‌نین وئردیگی معلوماتا گؤره, بو یول ائلیه‌بیلر موتخصیصلره كؤمك ائله‌سین كی جراحلیق زمانی و یا آیری بؤحرانلی واختلار تنفوس دستگاهی اولمادان, مصدومی 30 دقیقه بویوندا دیری ساخلاسینلار. دؤكتور جان خیر (John Kheir) و همكارلاری, بوستون اوشاقلار مریض‌خاناسیندا, بو ایشی گؤرمك اوچون, صوتی امواجدان ایستیفاده ائدیب اوكسیژنی چوخ نازیك یاغ سلول‌لارین(پیتید) ایچینه قویورلار و بو ماده‌نی بیر باشا قانا تزریق ائلیرلر. انگیزه‌یه تبدیل اولان اؤلوم دؤكتور خیر 2006-جی ایلده شیدّتلی ذات‌الریه اثرینده آغ جیگرلری صدمه گؤرن بیر اوشاغا یئتیشیردی كی قانی‌نین اوكسیژنی چوخ یئنمیشدی و دؤكتورلرین چالیشمالارینا رغماً, تنفّوس دستگاهینا یئتیشینه قدر اؤلدو. بو اوشاغین اؤلومو بیر انگیزه اولدو كی دؤكتور خیر, قانا اوكسیژن یئتیرمك اوچون داها یئیین یول تاپسین. البته 100 ایل قاباق بو ایش آزماییش اولموشدو آما خالیص اوكسیژنین قانا تزریق اولماسی دامارلاردا خطرلی گازلار تولید ائله‌مه‌سینه گؤره بو تجروبه شیكست یئمیشدی. بونا گؤره دؤكتو خیر چالیشدی كی بیر مادّه‌دن ایستیفاده ائلیه كی اوكسیژنی اؤزونده ذخیره ائلیه و سونرا دامارلاردا آزاد ائله‌سین. بئله‌لیكله دؤكتو خیر و همكارلاری  2 ایلا 4 میكرومتر اندازه‌سینده اولان پیتیدلردن ایستیفاده ائدیب اوكسیژنی بو میكرو مولكول‌لارین ایچینه یئرلشدیریب بیر محلول اله گتیردیلر. دؤكتور خیر دئییر: بیز بیر-بیرمیزین قانینی چكیب اوكسیژنین آلاندان سونرا آزماییش لوله‌سینه تؤكوردك. اوكسیژن تركیبین قانا آرتیراندا, فورآ اوكسیژنسیز آبی قانین رنگی, قیرمیزیا دؤنوردو و بو بیزیم ایشیمیزین موفق اولدوغونو گؤرسه‌دیردی. سونراكی ایللرده, اونلار موختلیف آزماییشلرله بو نتیجه‌نی داها دا یاخشیلاشدیردیلار. بو محلول حیوانلار اوستونده موفّقیّتله آزماییش اولدو و تزریقدن سونرا حیوانلاری 15 دقیقه دیری ساخلایا بیلدی. و نهایتده بو یول اینسان اوستونده‌ده آزماییش اولدو و اوكسیژنین اثری تقریباً 30 دقیقه اینسانین قانیندا قالدی. گر چی اوندان آرتیق ایستیفاده اولاندا قانا صدمه وورور.

قوم و نفت پادشاهلاری*Qum və neft padşahları

عربستانداكی آل‌سعودون رمز و رازی «اونلار نفت دولارلاری‌نین ایچینده چیمیرلر و حتّی توالتلرینی‌ده قیزیلدان دوزلدیرلر.» بو آل سعود باره‌سینده یاییلان شایعه‌لرین تكجه بیریدیر. عربستاندا هئچ موهوم منصب یوخدور كی آل سعود طایفاسی اوردا اولمایا. آل سعود, آروادلاری آدام حئسابلامادیقلاری اوچون, بو طایفانین اعضاسی 6000 نفر كیشی اعلام اولور. اونلار حتّی اؤلكه‌نین رسمی آدینی‌دا غصب ائدیبلر تا ایبتیدایی قبیله‌لردن اولوشان اؤلكه و 1932-ده یارانان عربستان یادیندان چیخارتماسین كی بو آل سعود ایدی كی تازا عربستانین بیناسین قویدولار. عربستانی موتّحید ائدن شخص محمد ابن سعود ایدی. آما آل سعود طایفاسینی داها چوخ عبدالعزیز بن ‌سعودین آدی‌ایله تانیارلار كی ایندیكی عربستانین ایری دانالاری اونون نسلیندن‌دیر. او ایدی كی عثمانلی ایمپراطورلوغون ضعیفله‌مه‌سی نتیجه‌سینده و بریتانیانین حیمایتی‌ایله اؤلكه‌نین موستقل‌لیگین اعلام ائله‌دی. آل سعود طایفاسی‌نین آیری قول‌لاری‌دا وار : السنیان، فرهان، مشری تاریخچیلر عربستانین موعاصیر تاریخین اوچ یئره بؤلورلر؛ بیرینجی پادشاهلیق: وهابیتین تبلیغی و ایشاعه‌سی. ایكینجی پادشاهلیق: داخیلی ساواشمالار.  اوچونجو پادشاهلیق: عثمانلی ایمپراطورو و آل رشیدینن داعوالار. 1932-ده عبدالعزیز بن ‌سعود اؤزونو سعودی عربستان پادشاهی اعلام ائدنده, سایسیز آروادلاریندان اولان اوشاقلاری‌نین كؤمگیله دوشمنلرینه پیروز اولدو. او اؤز حكومتی‌نین تضمینی اوچون بوتون مطرح قبیله‌لردن بیر آرواد آلمیشدی. 1953-ده عبدالعزیز اؤلدو و اوغلو سعود حكومته چاتدی و اودا 1964-ده موفتی‌لرین فیشاری نتیجه‌سینده یئرینی قارداشی فیصله وئردی. فیصل 1975-ده اؤلدورولدو و قارداشی خالد شاهلیق تختینده اوتوردو و یئددی ایل حكومتدن سونرا سكته ائدیب اؤلدو و فهد اونون یئرینده اوتوردو. فهد بیر پارا دگیشیك‌لیكلره ال ووردو, او جومله‌دن «اعلا حضرت» عنوانینی «خادم‌الحرمین‌الشریفین» ایله دگیشدی تا آل سعود طایفاسینی موقدّس نیشان وئرسین. او دا 1995-ده سكته ائدندن سونرا, عملده قودرتی ولیعهدی «عبدالله»ـا وئردی. فهد 2005-ده اؤلدو و عبدالله رسماً پادشاه اولدو. قودرت قورولوشو سعودی عربستاندا قودرت پادشاه الینده موتمركیزدیر. و او اَن یاخین آداملارین خاریجی ایشلر, داخیلی ایشلر و دیفاع ویزارتینه منصوب ائلر. آیری ویزارتخانالار دا آشاغی درجه‌لی شاهزاده‌لرین پایی‌دیر. آل سعود چالیشیب كی نفت ثروتین ائله بؤلسون كی طایفانین ایچینده ایختیلافلار حد اقله چاتسین آما بونونلا بئله گاهدان ایختیلافلار او قدر چوخ اولور كی سسی ائشیگه چیخیر. بو طایفانین ثروتی 1900 میلیارد دولارا چاتیب. سون ایللرده آل سعود, خبری مركزلره یاخینلاشماقلا اؤز علئیهینه اولان شایعه‌لرین قاباغین آلماغا چالیشیب. سعودی عربستان یارانان گوندن كوتله‌لری هئچه قویماغینا گؤره, داخیلده و خاریجده ایستیبدادا موتهّم اولوب. و ائله بونا گؤره‌ده داخیلده چوخلی اعتیراضلارا شاهید اولوب. بؤیوك شوریشلرین بیری 1979-جو ایلینده 500 سیلاحلی كیشی‌نین قیامی و تقریباً مكه‌نی فتح ائله‌ماقلاری اولدو. بو 500 نفرین چوخو عطیبه قبیله‌سیندن و بیر آزی‌دا آیری قبیله‌لردن و مصرلی ایدیلر كی موفتی‌لرین فتواسی‌ایله اؤلدورولدولر. سعودی ارتشی فرانسه و پاكستانین مخصوص نیرولاری‌نین كؤمگیله قیام ائلیه‌نلره حمله ائدیب, كعبه‌یه پناه آپارماقلارینا رغماً هامیسینی اؤلدوردولر.

نهنگ و كؤپك‌بالیغی(كوسه) اتی حلالدیر, یوخسا حرام؟*balina və köpəkbalığı(küsə) əti həlaldır, yoxsa hə

سو حیوانلاری‌نین یئمكلری, شرع باخیمیندان نئجه‌دیر؟ موجتهیدلرین نظری‌جه ایسلام احكامیندا بوتون سودا یاشایان و یا هم سودا و هم قورودا یاشایان حیوانلارین اتی حرامدیر,  ایكی موریددن سونرا: (یعنی فقط بو موریدلرین اتی حلالدیر) 1.      پولك‌لری اولان بالیقلار 2.      مئیگو (سو چكیرتگه‌سی)   1.      پولك‌لی بالیقلار: سو حیوانی‌نین حلال اولماسی اوچون ایكی شرط لازیمدیر: 1. گؤرونوشو و ظاهیری بالیغا بنزه‌سین. 2. طبیعی اولاراق بدنینده پولك اولسون. بئله‌لیكله بیر سو حیوانی‌نین ظاهیری بالیق كیمی اولماسا یئمگی شرعاً حرامدیر؛ مثلاً:  سككیز آیاق (اوختاپوس) بیرده ظاهیری بالیق كیمی اولا آما پولكی اولمایا یئنه‌ده یئمگی شرعاً حرامدیر؛ مثلاً كؤپك بالیغی (كوسه) و دولفین. هاردان بیلك كی بیر بالیغین پولكی وار؟ بیر بالیغین پولكی اولوب اولماماسی‌نین تشخیصی, شخصین اؤزونه قالیب. یعنی باخیب گؤرسه‌كی پولكی وار یئمگی حلالدیر. آما یاخشی اولار كی شكّ‌لی موریدلرده باشی چیخان آدامدان سوروشسون. یعنی بیر باشی چیخان آدام دئسه‌كی فیلان بالیغین پولكی وار, او بالیغین یئمگی حلالدیر. حتّی اگر شخص بالیغین اوستونده پولك گؤرمه‌سه, آما باشی چیخانلار دئیه‌لر كی او جور بالیغین پولكی وار, یئنه‌ده او بالیغین یئمگی حلالدیر. 2.      میگو سو حیوانلاریندا میگولارین‌دا اتی حلالدیر. دیقّت یئتیرمك لازیمدیر كی شاه میگو یا لابستر و بونا تای حیوانلار كی خرچنگ كیمی, ایكی انبیره بنزر قوللاری وار, میگو دئییل‌لر و اتلری حرامدیر. اونلار بیر جور خرچنگدیلر. پس بونلارین و چوخلو آیری سو حیوانلارین اتی حرامدیر: خرچنگ‌لر, كؤپك بالیغی (كوسه), صدف, سككیز آیاق (اوختاپوس), دولفین, نهنگ, تیمساح . بو نظرلر آیت‌الله سیستانی و ساییر موجتهیدلرین سایتلاریندان یازیلیب.