امام رضا (ع)، مبالغه‌نین قارشی‌سیندا شدّتلی دایاناردی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام رضا (ع)، مبالغه‌نین قارشی‌سیندا شدّتلی دایاناردی
امام رضانین (ع) امامت دؤرانی (203-183 ق.) كلام باخیمیندان سنّیلر -یعنی معتزله‌لر- و مختلف شیعه جریانلارینا یوخاری اهمیّتی وار. مخصوصاً امامین (ع) قارشی‌سیندا دایانان شیعه جریانلاری آیری دؤره‌لرده باش وئرمه‌دی.
او زمانین اَن خطرلی جریانی واقفیه ایدی كی هئچ امامین قارشی‌سیندا بو وضع و شدّتله دایانمادی.
اسماعیلیه، زیدیه و فطحیه كیمی آیری جریانلار ایكینجی رتبه‌ده یئر آلیردیلار. امام صادقین (ع) غالی‌لرله گوجلو مبارزه‌سینه گؤره اولا بیلر اونلار امام رضانین (ع) زمانیندا ائله‌ده فعالیّت ائلیه بیلمیه‌یدیلر. آما عیون اخبار الرضا و آیری كتابلارا مراجعه ائدنده او جریانین چوخ فعال اولماسی و امامین اونلارلا مبارزه ائله‌مه‌سینه شاهد اولوروق.
امام رضادان (ع) چوخلو روایت، غالی‌لرین قارشی‌سیندا دایانماق مضمونو ایله نقل اولوب. روایتلرین بیرینده عیون اخبار الرضا كتابیندا او حضرت، امامین روحی و جسمی مشخصّاتینی ساییر كی زمان اهلینه شبهه یارانماسین. مثلاً «الامام یولد و یَلِد؛»، «یصح و یمرض»، «یأكل و یشرب»، «ینكح و ینام»، «یفرح و یحزن»، «یحیی و یمیت» و ...
امام رضادان آیری روایت نقل اولوب كی بویورور: «لا ترفعونی فوق حقی فانّ الله تبارك و تعالی إتّخذنی عبداً قبل أن یتّخذنی نبیاً» منی اؤز رتبه‌مدن داها یوخاری قووزامایین كی الله تعالی منی نبیّ ائله‌مه‌میشدن اوّل عبد قرار وئریب.
امام رضا (ع) سنّی‌لرین دیلیندن
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام رضا (ع) سنّی‌لرین دیلیندن
سنّی بؤیوكلریندن امام رضانین (ع) شخصیّتی باره‌ده چوخلو فضیلتلر و منقبتلر نقل اولوب كی اونلارین بعضی‌سینه اشاره ائدیریك:
1 ـ ابن حجر هیتمى
«وكان اولاد موسى بن جعفر حین وفاته سبعة وثلاثین ذكراً وانثى، منهم علىّ الرضا وهو أنبههم ذكراً واجلّهم قدراً»;(1) «موسی بن جعفرین وفات زمانی 37 اوغلان و قیز اوشاغی واریدی. او جمله‌دن علیّ الرضا دیر كی هامی‌نین دقّت مركزینده ایدی و هامیسیندان داها جلیل القدر ایدی».
2 ـ سمهودى
«على الرضا بن موسى الكاظم، كان اوحد زمانه، جلیل القدر، اسلم على یده ابومحفوظ معروف الكرخى»;(2) موسی كاظمین اوغلو على الرضا، زمانی‌نین اَن یاخشی انسانی و جلیل القدر بیریدی و « ابو محفوظ معروف كرخی» اونون الی ایله مسلمان اولدو.
3 ـ ابن حجر عسقلانى
«كان الرضا من اهل العلم والفضل مع شرف النسب»;(3) رضا علم و فضل اهلیندن ایدی و شرفلی نسبی واریدی.
4 ـ ذهبى
«الامام السید ابوالحسن الرضا... وكان من اهل العلم والدین والسؤدد بمكان»;(4) امام ابوالحسن علی الرضا . . .دین، علم و بؤیوكلوكده یوخاری رتبه‌ده ایدی.
او هابئله یازیر: «وقد كان على الرضا كبیر الشأن، اهلا للخلافة»;(5) علی الرضا كرامتلی بیریدی و خلافته اهلیّتی واریدی.
5 ـ خیرالدین زركلى
«على بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق، ابوالحسن الملقب بالرضا، ثامن الأئمة الاثنى عشر عند الامامیة ومن اجلاء السادة اهل البیت وفضلائهم...»;(6) على بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق، رضایا ملقّب اولان ابو الحسن، امامیه نزدینده اون ایكی امامدان سككیزینجیسیدیر. او اهل بیت ساداتی‌نین بؤیوكلریندن و فاضل‌لریندندیر . . .
6 ـ شیخ عبدالله شبراوى شافعى
«على الرضا ـ (رضی الله عنه) ـ كانت مناقبه علیّة وصفاته سنیّة... وكراماته اكثر من ان تحصى واشهر من ان تذكر»;(7) على الرضا ـ (الله اوندان راضی اولسون) ـ یوخاری منقبتلر و ارزشلی صفتلره مالك ایدی . . .اونون كرامتلرینی سایماق اولماز و ذكر اولماقدان داها مشهوردور.
7 ـ عبدالله بن اسعد یافعى
«الامام الجلیل المعظم، سلالة السادة الاكارم، ابوالحسن على بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق بن محمّد الباقر(علیهم السلام)... احد الأئمة الاثنى عشر، أولى المناقب الذین انتسبت الامامیة إلیهم وقصّروا بناء مذهبهم علیهم»;(8) جلیل معظم امام، مكرّم ساداتین سلاله‌سی، ابوالحسن على بن موسى الكاظم بن جعفر صادق بن محمّد باقر (علیهم السلام)... اون ایكی امامین بیریدیر. منقبت صاحبی اولانلار و امامیّه‌نین اونلارا منسوب اولدوقلاری و مذهبلرینی اونلارین كلامی‌نین اوستونده قوردوقلاریدیلار.
8 ـ احمد بن یوسف ابوالعباس قرمانى
«و كانت مناقبه علیّة وصفاته سنیّة، وكراماته كثیرة ومناقبه شهیرة، وكان قلیل النوم، كثیر الصوم. وكان جلوسه فی الصیف على حصیر وفی الشتاء على جلد شاة»;(9) اونون منقبتلری عالی، صفتلری جلیل، كرامتلری چوخ و مناقبی مشهوردور. او آز یاتیب چوخ اوروج توتان كیشیدی. یایدا حصیر و قیشدا قویون دریسی اوستونده اوتوراردی.
9 ـ یوسف بن اسماعیل نهبانى
«على الرضا بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق، احد اكابر الأئمة ومصابیح الأمة من اهل بیت النبوة ومعادن العلم والعرفان والكرم والفتوة، كان عظیم القدر، مشهور الذكر، وله كرامات كثیرة منها انّه قال لرجل صحیح سلیم: استعدّ لما لابدّ منه، فمات بعد ثلاثة ایّام»;(10) على الرضا بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق، نبوّت اهل بیتیندن اولان، اماملارین بؤیوكلریندن و امّتین چیراقلاریندان ایدی. همان علم، عرفان، كرم و كیشیلیك معدنی اولانلار. او عظیم القدر و مشهوریدی. كرامتلری واریدی. او جمله‌دن سالم و سلامت بیر كیشی‌یه بویوردو: «چاره‌سیز اولان بیر شئیه حاضرلاش». او، اوچ گوندن سونرا دنیادان گئتدی.
10 ـ ابن ابى الحدید معتزلى
«و من رجالنا موسى بن جعفر بن محمّد وهو العبد الصالح، جمع من الفقه والدین والنسك والحلم والصبر. وابنه على بن موسى المرشّح للخلافة والمخطوب له بالعهد. كان اعلم الناس واسخى الناس واكرم الناس اخلاقاً»;(11) و بیزیم رجالدان صالح عبده تانینان موسى بن جعفر بن محمّد ایدی. او فقه، دین، صالح عمل، حلم و صبری بیر یئره ییغدی. و اوغلو علی بن موسی دیر، خلافته كاندید اولان و اونون آدینا خطبه اوخونان. او اخلاقدا جماعتین اَن عالمی، اَن سخیسی و اَن كریمیدی.
11 ـ محمّد امین سویدى
«كانت اخلاقه علیّة وصفاته سنیّة... كراماته كثیرة ومناقبه شهیرة لا یسعها مثل هذا الموضع»;(12) اخلاقی عالی و صفتلری جلیل ایدی . . .كرامتلری چوخ و منقبتلری مشهوردور، ائله كی بورانین اونلاری نقل ائله‌مگه وسعتی یوخدور.
12 ـ محمّد بن وهیب
«و كراماته كثیرة ـ (رضی الله عنه) ـ اذ هو فرید زمانه»;(13) اونون –(الله اوندان راضی اولسون)- كرامتلری چوخیدی چونكی او اؤز زمانی‌نین بیر داناسیدی.
-----------------------------------------------------
1. الصواعق المحرقة، ص 122.
2. جواهر العقدین، ص 353.
3. تهذیب التهذیب.
4. سیر اعلام النبلاء، ج 9، ص 387و388.
5. سیر اعلام النبلاء، ج 9، ص 392.
6. الأعلام، ج 5، ص 26.
7. جامع كرامات الأولیاء، ج 2، ص 312.
8. مرآة الجنان، ج 2، ص 11.
9. اخبار الدول، ص 114.
10. جامع كرامات الاولیاء، ص 311.
11. شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 278.
12. سبائك الذهب، ص 75.
13. جوهرة الكلام، ص 143.
تبریزین نفسی بوغولور
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : ساغلاملیق
+0 به یه ن
تبریزین نفسی بوغولور
بو مسأله كئچن هفته‌لره نسبت اورك و آغ جیگر خسته‌لری‌نین ساییسینی یوزده اوتوز آرتیریب و آیری طرفدن اوشاقلار و قوجالار بو خسته‌لیكلرین داها چوخ معرضینده اولورلار.
تبریز هواسی‌نین چیركلنمه‌سینه نئچه سبب وار كی اونلاری آرادان آپارماق و یا هئچ اولماسا تأثیرینی آزالتماق اوچون مسئول‌لار طرفیندن دوزگون برنامه لازمدیر.
تبریزین حرارتی نیروگاهی چوخداندیر كی طبیعی گاز یئرینه مازوت یاندیریر بو مسأله هوانین جوجوت دی اكسیدینی آرتیریر و هوانی چیركلندیرن آیری گازلار دا تولید ائلیر.
هوا چیركلیگی‌نین آیری عاملی‌ده خیابانلاردان گزن ماشینلاردیلار كی سایلاری حددن آشیب. جماعتی عمومی ماشینلاردان استفاده‌یه ترغیب ائتمك اوچون ایندیلیكده تبریزین 1200 تازا اوتوبوسا احتیاجی وار و هر ایل 200 تازا اوتوبوس آلینمالیدیر.
بو چیركلی هوادا جماعتیمیزه توصیه اولور هئچ عنواندا ماسكسیز ائودن ائشیگه چیخماسینلار.
امام حسنین (ع) صلحی جامعه‌نین جبری اثرینده ایدی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام حسنین (ع) صلحی جامعه‌نین جبری اثرینده ایدی
صلح و باریش، اسلامدا یاخشی و مطلوب بیر شئیدیر و صلحه اوزانمیش الی قایتارماماغا و اونو عالمانه قبول ائتمگه توصیه اولوب. الله عالملردن و جماعتدن آیری-آیری تعهد آلیب: الله تعالی متعهد انسانلاردان و معصوم اماملاردان (ع) تعهّد آلیب كی ظالمین ظلمونه و مظلومو آیاقلانماسینا اعتناسیز قالماسینلار. جماعتده متعهِد اولوبلار كی عالملرین باشینا ییغیشیب اونلارین كؤمگی ایله ظلمون قارشی‌سینی آلماغا اقدام ائله‌سینلر. حضرت علی (ع) بو باره‌ده بویورور: «الله-ین عالملردن آلدیغی عهد اولماسایدی من بو حكومتی قبول ائله‌مزدیم».
مسلمانلارین خلیفه‌سی حضرت علی‌نین (ع) شهادتیندن سونرا اوغلو امام حسن (ع) آتانین یئرینه اوتوردو و شرایط معاویه‌نین نفعینه دَییشدی. جماعتده كفایت قدر آییقلیق یوخیدی و معاویه‌نین دنیابازلیغی و وعده‌لری قاباغیندا مقاومت گؤسترنمه‌دیلر. معاویه، قوشون چكیب خلافت مركزینه طرف یولا دوشموشدو و امام حسن (ع) چوخ چتینلیكله نئچه مین نفرلیك قوشون حاضرلاییب اونونلا ساواشماغا حاضر اولور.
معاویه، قبیله باشلارینا نامه‌لر یازیب اونلارا مقام و پول وعده وئرمكله اونلاری اؤزونه طرف جذب ائلیر. آیری طرفدن شایعه سالیر كی امام حسن (ع) جنگ ائله‌مك ایسته‌میر و صلح قصدینده‌دیر. بئله‌لیكله امام حسنین (ع) قوشونو جنگدن اوّل داغیلیب روحیّه‌سینی الدن وئریر.
بو عامل‌لر ال-اله وئریب امام حسنی (ع) معاویه ایله صلح ائله‌مگه مجبور ائلیر.
الده اولان صلحنامه ایكیدیر كی اونلارین ایكی اولماسی‌نین سببی بئله ایدی: معاویه امام حسنه (ع) بو مضموندا بیر صلحنامه یوللور: «حسن بن علی (ع) حكومتی بو شرطلرله معاویه‌یه تحویل وئریر، . . . . عراق عجم منطقه‌سینده ایكی دار ابجرد و بسا شهرلری‌نین خراجی اونا عایددیر و او هر ایل مأمورلارینی خراج آلماق اوچون گؤندرمه‌لیدیر و بو پولو ایسته‌دیگی یئرده خرجلیه بیلر . . . بو ایل‌ده بیت‌المالدان بئش میلیون درهم بورجلارینی اؤده‌مك اوچون وئریله‌جك».
امام حسن (ع) بو صلحنامه‌نی گؤرنده نامه‌نی گتیره‌نه دئییر كی معاویه ایستیر منی تاماها سالسین و منی پول ایله آلسین. نتیجه‌ده حضرت نامه‌نی قبول ائله‌میر و اؤزلری آیری بیر متن یازیب گؤندریرلر و صلحه اوچون قبول ائله‌دیكلری شرطلری یازیرلار، معاویه‌نین اؤزوندن سونرا خلیفه قویماغا حقّی یوخدور و حكومت اؤزلرینه قاییتمالیدیر و اونلار حیات قیدینده اولماسالار حكومت امام حسینه (ع) چاتسین. بیر آیری شرط ده جمل و صفّین جنگینده ساواشان شیعه‌لرین اماندا قالماسی ایدی.
امامین یازدیغی صلحنامه‌ده هئچ یئرین خراجیندان سؤز یازیلمامیشدی. بو نامه معاویه‌یه چاتمامیشدان، او امام حسنین (ع) اونون یازدیغی متنی قبول ائله‌مه‌دیگینی ائشیدیر اونا گؤره بوش بیر كاغذی امضالاییب مؤهورله‌ییب اماما (ع) گؤندریر كی ایسته‌دیگی شرطلری یازسین.
بو كاغذ امامین (ع) الینه چاتاندا، معاویه‌یه یوللایان بندلردن علاوه، آیری بندلر ده اونا آرتیریر. آرتیریلان بند معاویه‌نی ملزم ائلیردی امام حسنین (ع) قوشونوندا اولان شخصلرین بیر عدّه‌سی كی بیت المالدان حقوق آلیردیلار، حقوقلاری كسیلمه‌سین.
امام حسن (ع) و معاویه گؤروشنده، امام تازا شرایط اعمال اولونماسینی ایسته‌دی آما معاویه فقط گؤندریلمیش شرایطی قبول ائله‌دی.
صلحدن سونرا معاویه‌نین آداملاری معاویه‌نین بیرینجی یازدیغی صلحنامه‌نی تبلیغ ائله‌دیلر و هامی‌یا بئله گؤرستدیلر كی امام حسن (ع) او صلحنامه‌نی قبول ائدیب.
پیغمبرین (ص) عجیب تحمّلی یهودینی مسلمان ائله‌دی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
پیغمبرین (ص) عجیب تحمّلی یهودینی مسلمان ائله‌دی
بیر نفر كوچه‌ده پیغمبرین (ص) قارشی‌سینی كسیب دئییر منه بورجلوسان و ایندی منیم بورجومو قایتارمالیسان. پیغمبر (ص) بویورور: «اولاً منیم سنه بورجوم یوخدو، ثانیاً اگر پول ایستیرسن ایندی یانیمدا یوخدو، اجازه وئر گئدیم».
شخص دئییر: «بیر آددیم‌دا گؤرتورمگه قویمارام. ائله ایندی و بوردا منیم پولومو و بورجومو قایتارمالیسان».
پیغمبر (ص) یوموشاندیقجا او داها خشن‌لشیر و نهایتده پیغمبرین (ص) یخه‌سیندن یاپیشیر و رداسینی ائله چكمگه باشلیر كی پیغمبریمیزن مبارك بوینو قیزاریر.
پیغمبری (ص) مسجدده گؤزله‌ین لر گلیرلر گؤرسونلر كی پیغمبر (ص) نیه یوبانیب. گؤرورلر بیر یهودی بئله بیر ادّعا ائلیر و دعوا قصدی وار. پیغمبر (ص) بویورور: «سیزین ایشیز اولماسین من اؤزوم دوستومونان مسأله‌نی حل ائله‌رم». پیغمبر (ص) او قدر یوموشاق ترپشیركی یهودی همین یئرده دئییر: «اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اشْهَدُ انَّكَ رَسولُ اللَّهِ» سونرا دئییر: «سنین بو قدر تحمّلون عادی بیر انسان تحمّلو دئییل، بو تحمّل پیغمبر یانا تحمّلدور».
یئنه بیر آیری ماجرادا مكّه‌نین فتحینده قریش اشرافی‌نین خانیملاری‌نین بیری اوغورلوق ائله‌میشدی. محاكمه اولوب اتهام ثابت اولاندان سونرا پیغمبر (ص) اونو مجازات ائله‌مك ایستیردی كی واسطه‌لر ایشه دوشدو.
بیری دئییردی: «یا رسول الله امكانی اولسا اونو مجازات ائله‌مه‌یین. او فلان كسین قیزیدی، اونون چوخ احترامی وار. بیر طایفانین آبریسی گئدر». خلاصه چوخلاری واسطه اولماغا چالیشدیلار. نهایتده پیغمبر (ص) بویوردو: «امكانسیز و محالدی، ایستیرسیز اسلام قانونو آیاقلاییم؟! بو خانیم اشرافدان اولماسایدی و كیمسه‌سیز بیری اولسایدی یئنه بوجور واسطه اولاردیز؟»
گؤردویوموز كیمی پیغمبر (ص) شخصی مسأله‌لرده چوخ یوموشاق ایدی آما جامعه‌یه و دینه مربوط اولان مسأله‌لرده اصلاً دالی اوتورمازدیلار».