ارزنةالروم عهدنامه‌سی

+0 به یه ن

 

 

1238-جی هیجری قمری ایلینده ارزنةالروم عهدنامه‌سی‌نین ایمضالانماسی

ارزنةالروم عهدنامه‌سی 1238-جی هیجری قمری ایلینده صفوی و عثمانلی دؤلتلری آراسیندا بو آددا اولان بیر یئرده ایمضالاندی. عثمانلی دؤلتی صفوی‌لر قاباغیندا مغلوب اولاندان سونرا ایكی دؤلت صولح ائله‌دیلر و بئله‌لیكله ارزنةالروم عهدنامه‌سی ایكی دؤلتین نوماینده‌لری آراسیندا ایمضالاندی. بو عهدنامه‌یه اساساً صفوی‌لر ایشغال ائتدیكلر عثمانلی تورپاغیندان دالی اوتوروب ایكی دؤلتین مرزلری قاباقكی وضعیته قاییتدی. عثمانلی دؤلتی‌ده قبول ائتدی كی صفوی ‌تورپاغیندان گلن حاجیلاردان موتعارف گؤمروك حقّیندن آرتیق ایضافه بیر شئی آلماسین و اونلاری اذیّت ائله‌مه‌سین.

موباریز و مشروطه‌چی روحانی شیخ محمد خیابانی‌نین شهادت گونو

+0 به یه ن

موجاهید روحانی, شیخ محمد خیابانی شمسی ایلین  1259-جو ایلینده تبریز یاخینلیغیندا خامنه شهرینده دونیایا گلدی. او موقدمات علملرین آیةالله سیّد ابوالحسن انگجی و میرزا عبدالعلی محضرینده اؤرگشندن سونرا, فیقه, اصول و هئیأت و نجوم علملرین اؤرگشدی و بیر مودّت سونرا تدریسه باشلادی. شیخ محمد خیابانی‌نین یاشاییشی 1285-جی ایلینده مشروطه‌نین ظفریندن سونرا تازا مرحله‌یه داخیل اولدو و تبریزین موحاصیره‌سینده شهردن دیفاع ائتمكده اونون موهوم نقشی اولدو. شیخ محمد خیابانی اوردان كی مركزی حكومتی ضعیف و باغلی گؤروردو, ایران دؤلتی 1919 قراردادینی قبول ائدندن سونرا تبریزده قیام ائله‌دی. او بو قیامدا كی 1299 فروردینین 17-نده باشلادی آذربایجانین دؤلتی یئرلرین اؤز تصروفونه كئچیتدی و اونا آزادیستان آدی وئردی. آما نیرولارین آزلیغی, قازاقخانا نیرولارین تبریزین یاخینیلیغیندا اولماقلاری و اونلارین مركزی حكومتله همكارلیقلاری و بیر عیدّه‌نین خیانتی اثرینده بو قیام 6 آی سونرا شیكست یئدی. شیخ محمد خیابانی 1299-جو ایلین شهریور آیین 21-ده قیرخ یاشیندا اولاندا شهادته چاتدی و اونو تبریزین سید حمزه قبریستانلیغیندا تورپاغا تاپیشیردیلار. سونرالار بو قبریستانلیق دینی مدرسه‌یه تبدیل اولدو.

استانبولون سلیمانیه مسجیدی؛ ایسلامی معمارلارین یادیگاری

+0 به یه ن

سلیمانیه مسجیدی بؤیوك عثمانلی معماری, «سینان»ین تایسیز اثریدیر كی عیبادت یئری اولماقدان علاوه, خیریه مركزی كیمی بوتون دینلرین یوخسوللاریندان حیمایت ائدیر.

سلیمانیه مسجیدی استانبول شهری‌نین جامیع مسجیدلریندن ساییلیر كی 1557-1550 ایللرینده بؤیوك عثمانلی معماری سینانین الی ‌ایله دوزلیب.

بو مسجیدین دوزلمه‌سی بیرینجی سولطان سلیمانین دستوری ایله باشلاندی. سلیمانیه مسجیدی‌نین گونبذی‌نین اوجالیغی 53 متر و قوطری 27.5 متردیر. عثمانلی معمارلیغینا گؤره بو مسجیدین 4 میناره‌سی وار كی سولطان دستوری ایله دوزلمیش مسجیدین علامتی ساییلیر.

اونون معمارلیق سبكی, سینان و عثمانلی معمارلارین آیری ایشلرینه تای ایسلامی و بیزانس معمارلیق سبكیدیر.

او دؤره‌نین رسمینه اساساً بو مسجیدین اطرافیندا مدرسه, حامام, كیتابخانا, مریض‌خانا, عمومی آشپزخانا و كروانسرا كیمی جانیبی ساختیمانلار دا دوزلتدیلر و بو ساختیمانلارا «جامی كولیه‌سی» دئییلر.

بو مسجید عیبادت یئری اولماقدان علاوه خیریه مركزی‌ده ساییلیردی. ائله كی مین نفردن چوخ یوخسول موسلمان, مسیحی و یهودی اینسانا ریفاهی سیستم حاضیرلیردی.

بو مسجیدین دالیسینداكی باغدا بیرینجی سلیمان, اونون آناسی, عیالی و باجیسی‌نین قبری و هابئله ایكینجی سلیمان و ایكینجی احمدین قبری وار.

قوشلارین لَلَكلرین ییغ ! * إجمع ریش الطیور

+0 به یه ن


 


اكینچی اؤز دوستونا حیرصلندی و اونا قولای سؤزلر دئدی. ائوه قاییداندا اعصابی راحاتلاشدی و موتعادیل حالدا فیكیرلشدی: بو كلمه‌لر منیم آغزیمدان نئجه چیخدی؟ گئدیم دوستومدان عوذر ایسته‌ییم.

اكینچی درحال دوستونون یانینا گئتدی و اوتانا-اوتانا دئدی: تأسوف یئییرم كی بو سؤز منیم آغزیمدان چیخدی, باغیشلا منی!»

دوست اونون عوذرونو قبول ائتدی. آما اكینچی یئنه‌ده همان فیكری ائله‌دی, بوجور سؤز اونون آغزیندان نئجه چیخدی؟ اورگی بو عملینه آرام اولمدیغینا گؤره كندین روحانیسی‌نین یانینا گئدیب ائتدیگی عمله اعتیراف ائله‌دی. اونا بئله دئدی: ائی آتا ایستیرم اورگیم آرام اولسون, من اینانمیرام كی بو سؤز منیم آغزیمدان چیخمیش اولسون !

روحانی آتا اونا دئدی: ایسته‌سن كی اورگین آرام اولسون جعبه‌وی قوش للگی‌ایله دولدور سونرا كند ائولری‌‌نین هر بیری‌نین قاباغینا بیر دانا للك قوی.

اكینچی تاپیشیریغی تماماً یئرینه گتیردی. سونرا هیجانلی و ایطاعتكارجاسینا روحانی آتانین یانینا قاییتدی!

روحانی آتا اونا دئدی: گئت قوش للكلرینی ائولرین قاباغیندان ییغ !

اكینچی قاییتدی كی للكلری ییغسین آما گؤردو كی یئل هامیسینی آپاریب, چوخ چالیشاندان سونرا چوخ آز میقداردا للك ییغیب غملی-غملی قاییتدی ... . روحانی آتا اونا دئدی:

دوستونا دئدیگین سؤزلر او للكلری بنزیر كی ائولرین قاباغینا قویموسان. بو ایشی گؤرمك نه راحاتدیر؟! آما نه چتیندیر كی دانیشدیغین كلمه‌لری گؤرمه‌دیم حئسابلایاسان و اؤزونو ائله آپاراسن كی ائله بیل اصلاً او سؤزو دانیشمامیسان؟!

بونا خاطیردیر كی هر سحر دوعا ائله‌مه‌لی‌ییق: ائی آللاه بیزیم آغزیمیزی ساخلا و دوداغیمیزا مؤحكم قاپیلار قوی !

منبع: http://popekirillos.net/ar/stories/20.php

 

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

إجمع ریش الطیور

ثار فلاح علی صدیقه وقذفه بكلمة جارحة ، وإذ عاد إلی منزله هدأت أعصابه وبدأ یفكر بإتزان :" كیف خرجت هذه الكلمة من فمی ؟! أقوم وأعتذر لصدیقی".

بالفعل عاد الفلاح إلی صدیقه ، وفی خجل شدید قال له " "أسف فقد خرجت هذه الكلمة عفوا منی، اغفر لی!".

قبل الصدیق إعتذاره ، لكن عاد الفلاح ونفسه مُرة ، كیف تخرج مثل هذه الكلمة من فمه ، وإذ لم یسترح قلبه لما فعله التقی بكاهن القریة واعترف بما ارتكبه ، قائلا له :"أرید یا أبی أن تستریح نفسی ، فإنی غیر مصدق أن هذه الكلمة خرجت من فمی!".

قال له أبوه الروحی :"إن أردت أن تستریح إملأ جعبتك بریش الطیور ، واعبر علی كل بیوت القریة ، وضع ریشة أمام كل منزل".

فی طاعة كاملة نفذ الفلاح ما قیل له ، ثم عاد إلی أبیه الروحی متهللا ، فقد أطاع!

قال له الأب الكاهن ، "إذهب اجمع الریش من أمام الأبواب".

عاد الفلاح لیجمع الریش فوجد الریاح قد حملت الریش ، ولم یجد إلا القلیل جدا أمام الأبواب ، فعاد حزینا ... عندئذ قال له الأب الكاهن:

"كل كلمة تنطق بها أشبه بریشه تضعها أمام بیت أخیك. ما أسها أن تفعل هذا ؟! لكن ما أصعب أن ترد الكلمات إلی فمك لتحسب نفسك كأن لم تنطق بها!

لهذا ففی كل صباح إذ نرفع قلوبنا لله نصرخ مع المرتل : "ضع یا رب حافظا لفمی ، وبابا حصینا لشفتی!"

ابن خلدون و تاریخی دوشونجه

+0 به یه ن


ابن خلدون و اندیشه تاریخی

ابن خلدونا معروف اولان «بو زید عبدالرحمن بن تونسی آندلسلی » جوانلیقدا قورآنین موختلیف قرائتلرین, نحو, حدیث و فیقه علملرینی اؤیرندی. او «العبر و دیوان المبتدا و الخبر» كیتابینی یازیب كی عالیملر و تاریخچیلر او كیتابی العبر آدینا تانی‌ییرلار.

ابن خلدونا معروف اولان «بو زید عبدالرحمن بن تونسی آندلسلی» هیجرتین 732-جی ایلینده (1332 میلادی) تونس شهرینده دونیایا گؤز آچدی. او موقدّماتی آتاسی‌نین یانیندا اؤیرندی و سونرا تونسین آیری اوستادلاریندان فایدالانیب قورآنین موختلیف قرائتلرین, نحو, حدیث و فیقه علملرینی اؤیرندی.

او بیر مودّت‌ سولطان ابوالحسن مزینی (مغرب الاقصی سولطانی) درباریندا خیدمت ائله‌دی. ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا و الخبر فی الایام العرب والعجم و البربر من عاصرهم من ذوی السلطان الاكبر) آدیندا بیر كیتاب یازیب كی عالیملر و تاریخچیلر او كیتابی العبر آدینا تانی‌ییرلار. دئمك اولار كی ابن خلدونون كیتابی بشرین عمومی تاریخیدیر.

او اؤز كیتابیندا اوچ بؤلومده اؤز نظریه‌سینی دئییر: كیتابین بیرینجی بؤلومو موقدمه‌, ایكینجی بؤلومو تحقیق و تاریخ علمی‌نین فضیلتی و آخیرینجی بؤلومو‌ ده تاریخ تحقیقی‌نین یولو و تاریخچیلرین ایشتیباهلاریدیر. آما ابن خلدونون شؤهرتینی ائله بو كیتابین موقدّمه‌سینده آختارمالی‌ییق. او 1400 صفحه‌لیك موقدّمه‌سینده چالیشیر تاریخدن تازا تعریف وئرسین.

او چالیشیر تاریخی ایكی یئره بؤلسون: ناغیلا بنزر ریوایتلی تاریخ و حؤكمی تاریخ. او بو بؤلماقدا اعتیقادی وار كی تاریخی حقیقتین اؤیرنمه شرطی, اونو دوز یازماقدیر و او گونه‌ قدر اكثر تاریخچیلر بو معیاردان فایدالانمیردیلار و اؤز یازیلاریندا حددن آرتیق موبالیغه ائدیردیلر. ائله بونا گؤره او دئییر كی یازیلاری عقل اؤلچوسو ایله اؤلچمه‌مك, بو زمانا قدر دوز تاریخین یازیلماماسینا سبب اولوب. اوردان كی ابن خلدون چوخلو جامیعه‌لرین داغیلماسی‌ایله بیر زماندا یاشاییردی بو فیكره دوشدو كی گؤره‌سن نییه دولتلر بیر دؤره اعتیلا و اوجالماقدان سونرا داغیلماغا طرف گئدیرلر؟ بونا گؤره او دولتله جامیعه‌نین رابیطه‌سینی بحث ائله‌دی و اونا «علم العمران» آدی وئردی و بونا اینانیر كی تاریخی تانیماق اوچون گرك علم العمراندان (جامیعه) ایستیفاده اولا, چونكی فقط بو یوللا تاریخ گئدیشینی داها یاخشی درك ائله‌مك اولار.

ابن خلدون سونراكی مرحله‌ده علم العمران بحثینی دوزگون مطرح ائله‌مك اوچون «عصبیّت» نظریه‌سینی مطرح ائلیر كی تاریخدن بیر توضیح ایرائه وئره بیلسین.

اوردان كی ابن خلدونون موقدّمه‌ده‌كی بحثلرین چوخو عصبیت محورینده‌دیر, اونون باره‌سینده موختصر توضیح وئریریك. ابن خلدونون عصبیتدن منظورو او گیراییشدیر كی بیر طایفا و ائلین افرادیندا وار و اونلاری بیر-بیرینه باغلاییر.

ابن خلدون عصبیتی جامیعه‌نین قانی كیمی بیلیر و دئییر عصبیت بیرینجی مرحله‌ده صوغرا (صغری) عصبیتیدیر و كوبرا (كبری) عصبیتینه تبدیل اولاندان سونرا هر شئی دگیشیر چونكی قبیله‌نین شئیخی (رئیسی) فتوحاتدا موفّق اولاندان سونرا شاها تبدیل اولور و یاواش-یاواش, ثروت و قیزیل ییغیشماسی, افراد آراسیندا قومی رابیطه‌نین آزالماسی و تجمولات و فاساد باعیث اولور دولتلر حمله‌دن اوجالیغا و تجمولاتدان ایستیبدادا و ایستیبداددان ییخیلماغا چكیلسینلر.

شاید ابن خلدونون بو نظریه‌سی نوقصانسیز اولمایا و بوتون دؤره‌لره صادیق اولمایا آما ابن خلدونو تاریخچیلر ایچینده موهوم ائله‌ین اونون وئردیگی تحلیللردیر چونكی بو تحلیللر جامیعه‌لرین تاریخینی بیلمگه چوخ كؤمك ائدر و ائله بونا خاطیردیر كی بو نظریه‌نی مطرح ائلیه‌ندن سونرا مسعودی، طبری و ابن اثیر كیمی بؤیوك تاریخچیلرین ردیفینده یئرله‌شیب.

عمومیتده ابن خلدون تاریخ عرصه‌سینده تازا دوشونجه آچا بیلدی, تاریخ علمینی جامیعه‌لری تانیماق یولی‌ایله عقلی بیر علمه چئویرسین و تاریخی ساده حادیثه یازماق عوضینه تازا علمی شكلینه یاخینلاتسین.



  • [ 1 ][ 2 ][ 3 ][ 4 ][ 5 ]