حضرت علی اكبر (ع) Həzərti əli əkbər

+0 به یه ن


حضرت علی اكبر (ع), ابی عبدالله الحسینین(ع) اوغلو, بیر ریوایته گؤره 43-جو هیجری قمری ایلی‌نین شعبان آیی‌نین اون‌بیرینده مدینه شهرینده دونیایا گؤز آچدی.

كرامتلی آتاسی ایمام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) و مؤحترم آناسی لیلی بنت ابی مرّه بن عروه بن مسعود ثقفی‌ایدی.

او شریف و آدلیم طایفا, بنی هاشم طایفاسیندان ایدی. و ایسلام پیغمبری (ص), حضرت فاطمه زهرا(س)، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) و ایمام حسینه(ع) نیسبتی واریدی.

مغیره‌دن نقل اولوب كی بیر گون معاویه بن ابی سفیان دؤره‌برلرینده‌كیندن سوروشدو: «سیزجه اومّتین ایچینده كیم هامیدان چوخ خیلافته لیاقتی وار؟» دؤره‌ده‌كیلر دئدیلر: «سندن سونرا خیلافت امرینه هئچ كسی لاییق تانیمیریق !» معاویه دئدی: «بئله دئییل. بلكه خیلافته ان لاییق آدام علی بن الحسیندیر(ع) كی جدّی رسول اللها بنزیر و اوندا بنی هاشمین شوجاعتی, بنی امیه‌نین سخاوتی و ثقیفین فخامتی جیلوه‌لنیب.»

نقل اولوب كی بیر گون علی اكبر(ع) مدینه والیسی‌نین یانینا گئدیر و كرامتلی آتاسی طرفیندن اونا پیام آپاریر. آخیرده مدینه والیسی علی اكبردن سوروشور: «سنین آدین نه‌دیر؟»

بویوردو: «علی.» سوروشدو: «قارداشینین آدی؟» بویوردو: «علی.» او شخص حیرصلندی و نئچه دفعه دئدی: «علی, علی, علی« ما یُریدُ اَبُوك؟ ». آتان نه ایستیر؟ ائله اوشاقلاری‌نین آدی‌نین هامیسینی علی قویور.» علی اكبر(ع) بو پیامی آتاسی اباعبدالله الحسینه (ع) چاتدیریر. او حضرت بویورور: «والله اگر آللاه منه اونلارجا اوغول وئره هامیسی‌نین آدین علی قویارام و اگر اونلارجا قیز عطا ائلیه هامیسی‌نین آدین فاطمه قویارام.»

حضرت علی اكبرین(ع) شخصیتی

حضرت علی اكبرین(ع) شخصیتی باره‌ده دئییبلر كی او گؤزل و خوش دانیشان و شوجاعتلی‌ایدی و اخلاق و سیرت و قیافه‌سی پیغمبر اكرمه بنزیردی و شوجاعت و ساواشدا جدی علی ابن ابی طالبه (ع) اوخشوردو و بوتون گؤزللیكلرین و كماللارین جامعی‌ایدی.

علی اكبر(ع) عاشورا ماجراسیندا فعال حضوری واریدی و بوتون لحظه‌لرده آتاسی‌نین كناریندا ایدی و دوشمنلرله شیدّتلی ساواشدی. شیخ جعفر شوشتری خصائصده یازیر كی: اباعبد الله الحسین علیه السلام كروانی‌ایله بیرلیكده كربلایا گئدنده او حضرته «نومیه» آدیندا بیر حالت اوز وئردی كی او حالتده حضرته بیر موكاشیفه اوز وئردی. او حالتدن خاریج اولاندا بویوردو: «انا لله و انا الیه راجعون » علی اكبر(ع) كی آتانین كناریندایدی و بیلیردی كی ایمام فایداسیز سؤز دانیشماز, سوروشدو: «آتاجان نیه ایستیرجاع ائله‌دیز؟»

حضرت فوراً بویوردو: «ایندی بو كروان مقتله گئدیر و اؤلوم بیزی گؤزلور.» علی اكبر (ع) سوروشدو: «آتا جان مگر بیز حق دئییلیك؟» حضرت بویوردو: «بلی بیز حقّیك.» علی اكبر (ع) دئدی: «پس اؤلومدن قورخوموز یوخدور.»

بونونلا بئله كی حضرت علی اكبر(ع) عربین اوچ آدلیم طایفاسینا منسوب ایدی, آما عاشورا گونو و ساواش زمانی بنی امیه و ثقیف قبیله‌سینه منسوب اولماسینا ایشاره ائله‌مه‌دی بلكه هاشمی اولماغی و اهل بیته منسوب اولمانی اؤزونه ایفتیخار بیلدی و بیر رجزده بئله دئدی:

أنا عَلی بن الحسین بن عَلی نحن بیت الله آولی یا لنبیّ

أضربكَم با لسّیف حتّی یَنثنی ضَربَ غُلامٍ هاشمیّ عَلَویّ

وَ لا یَزالُ الْیَومَ اَحْمی عَن أبی تَاللهِ لا یَحكُمُ فینا ابنُ الدّعی

او عاشورا گونو بنی هاشم قبیله‌سیندن بیرینجی شهید ایدی و معروفه شهیدلر زیاریتینده ده گلیر:

 السَّلامُ علیكَ یا اوّل قتیل مِن نَسل خَیْر سلیل

حضرت علی اكبرین (ع) مقبره‌سی كربلادا آتاسی اباعبدالله الحسینین (ع) مزاری آیاغیندادیر و زیارت عاشورا سلامیندان دا « وعلی علی ابن الحسین»-دن منظور, آقا علی اكبردیر (ع).

منبعلر:

مستدرك سفینه البحار (علی نمازی)، ج 5، ص 388.

أعلام النّساء المؤمنات (محمد حسون و امّ علی مشكور)، ص 126؛ مقاتل الطالبین (ابوالفرج اصفهانی)، ص 52.

مقاتل الطالبین، ص 52؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 1،ص 373 و ص 464.

منتهی الامال ، ج 1، ص

منتهی الآمال، ج 1، ص

«حسین» آدین آللاه پیغمبره (ص) وحی ائله‌دی

+0 به یه ن


نام «حسین» را خداوند به پیامبر(ص) وحی كرد

 مشهور نظره گؤره او حضرتین ویلادتی شعبانین اوچودور ایمام حسین (ع) دؤردونجو هیجری ایلین شعبان آیین اوچونده دونیایا گلدی. بیر آیری نقله گؤره او حضرت دؤردونجو هیجری ایلینده سه شنبه یا پنجشنبه گونو شعبانین بئشینده دونیایا گلیب و آیری ریوایته گؤره او حضرت اوچونجو هیجری ایلین شعبانین اوچونده دونیایا گلیب. علامه مجلیسی بو ریوایتلری نقل ائدندن سونرا اعتیقادی وار كی اونلارین ان مشهورو اودور كی او حضرت شعبانین اوچونده دونیایا گلیب. «حسین» هارونون اوغلو «شبیر» ایله بیر آددا / پیغمبر (ص) آللاه دستوری‌اینن «حسین» آدین اینتیخاب ائله‌دی. ایمام حسن(ع) و ایمام حسینین(ع) آدلاری هارونون اوغلانلاری یعنی شُبَر و شبیر آدیندا قویولوب. یعنی ایمام حسنی(ع) شبر و ایمام حسینی(ع) شبیر آدیندا آد قویدولار. البته بو آدلار عبری‌ایدیلر و پیغمبر عرب اولدوغو اوچون بو آدلاری دگیشیب اونلارین عربی دیلینده معناسی یعنی حسن و حسین قویدولار.* بعضی تاریخچیلرین دئدیگینه گؤره او اطرافین جماعتی حسن و حسین آدلاریله تانیش دئییلدیلر و بو ایكی آد آللاه طرفیندن پیغمبره نازیل اولدو.

*:
روضه الشهدا, ملاحسین كاشفی سبزواری،ص 192
از «اسماء بنت عمیس» روایت است كه حضرت زهرا علیها السّلام فرزند بزرگوارش، حسن علیه السّلام، را به خانه من آورد. درست همین لحظه پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله تشریف آورد و فرمود: اى اسماء! فرزندم را بیاور. امام حسن علیه السّلام را در پارچه زردى نهادم و به حضور مباركش بردم. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود:
مگر به شما نگفتم كودك را در پارچه زرد رنگ نپیچید. بلافاصله كودك را در میان پارچه سفیدى پیچیدم و به حضورش بردم. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله كودك را از من گرفت و در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت. آنگاه از على علیه السّلام، پرسید كه نام این فرزندم را چه نامیده‏اى؟ على علیه السّلام گفت: من بر شما پیشى نمى‏گیرم. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: من هم در نامگذارى او، بر خدا سبقت نمى‏جویم. در این هنگام، «جبرئیل» نازل شد و گفت: اى محمد! پروردگار سلام مى‏رساند و مى‏فرماید:
موقعیت على علیه السّلام در نزد تو، مانند منزلت هارون به موسى است؛ با این تفاوت كه پیغمبرى پس از تو مبعوث نمى‏شود. اسم فرزندت را به نام فرزند هارون نامگذارى كن. پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله پرسید: نام فرزند هارون چیست؟ «جبرئیل» در پاسخ گفت: نام او «شبر» است. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود كه زبان من عربى است، «جبرئیل» فرمود: او را به نام حسن نامگذارى كن. پس از یكسال امام حسین علیه السّلام متولّد شد، پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله به خانه «اسماء» آمد و جریان را بطورى كه بیان كردیم، «اسماء» بیان كرد و قصه نامگذارى را متذكر شد تا آنجا كه «جبرئیل» گفت: نام این كودك را حسین بگذار

اوشاقلیق خاطیره‌لری

+0 به یه ن

كمتر كسی می‌تواند خاطرات سال‌های اولیه زندگی‌اش را به یاد آورد. چون در این زمان هنوز مغز نمی‌تواند اطلاعات را در قالب الگوهای عصبی كه در حقیقت همان خاطرات هستند در ذهن ثبت كند.



چوخ آز آدام ائلیه بیلر یاشاییشین ایلكین ایللرین یادینا سالسین. چون بو زامان هله بئیینین او گوجو یوخدور كی بیلگیلری عصبی مودئل‌لری كیمی -كی همان خاطیره‌لر اولور- ساخلاسین.

دونن ایتیب

اوشاقلار بیلگیلری, معنایی حافیظه‌ده ساخلارلار, بونا گؤره هر نه كی احتیاجلاری وار, مثلاً آتا و آنانی تانیماغی لحظه‌ده یادلارینا سالارلار.

ایكی یاشدان دؤرد یاشا قدر اوشاقلاردا حادیثه حافیظه‌سی فعّال‌لاشار. بو حافیظه‌نین وظیفه‌سی بودور كی بیر حادیثه‌نین جوزئیّاتین ثبت ائله‌سین. بو خاطیره‌لر بئیینین سطحی قابیغیندا یا همان كورتئكس‌ده ساخلانیلیر.

گؤرمه كورتئكسی بئیینین دالی طرفینده و  ائشیتمه كورتئكسی بئیینین ایكی طرفینده یئرله‌شیب و بو بؤلوملرین هامیسی هیپوكامپ وسیله‌سی ایله بیر-بیرلرینه باغلانیرلار.

حقیقتده هیپوكامپ بو بؤلوملرین هر بیریندن گلن بیلگیلری بیر-بیری‌نین كنارینا قویماقلا, بئیینده عصبی مودئلی ثبت ائلیر كی اونون هر بیر بؤلومونده بیر خاطیره ثبت اولوب.

ایكی یاشدان قاباغا قدر هیپوكامپین گوجو چاتماز كی بئیین كورتئكسی‌نین موختلیف بؤلوملریندن گلن بیلگیلری بیر-بیرینه باغلاسین. بونا گؤره بو یاشداكی حادیثه‌لری یادا سالماق اولماز.

ایكی یاشدان دؤرد یاشا قدر هیپوكامپ فعّال اولار و یاواش-یاواش اوشاق, ائلیه بیلر بیلگیلری عصبی مودئل‌لر كیمی بئیینینده ثبت ائله‌سین.

اوشاق, اطرافینداكی دونیانی و ایلكین مفهوملاری اؤرگه‌شن زامان, داها چوخ معنایی حافیظه‌دن ایستیفاده ائلیر و بونا گؤره حادیثه حافیظه‌سی بوروشوق و غیری فعال اولور.

یاشاییشین ایلك ایللرینده هدف, معنایی بیلگیلری اله گتیرمكدیر و بونا گؤره حادیثه حافیظه‌سیندن ایستیفاده ائله‌مگه ضرورت یوخدور. و بونو دا بیلمه‌لی‌ییك كی معنایی و حادیثه حافیظه‌سیندن عئینی زاماندا ایستیفاده ائله‌مك, اونلارا اثر قویار.

موحقیقلرین چوخو بئله اینانیر كی اوشاقلیقداكی یاددان چیخارتما, باعیث اولار كی اونلار بؤیوگندن سونرا, اوشاقلیق خاطیره‌لرینی یادا سالا بیلمیه‌سیز.

حقیقتده بئله نظره گلیر كی زامان كئچدیكجه اوشاقلیق خاطیره‌لرینی یاددان چیخاردیریق. بو نظریه اساسیندا بیز اینسانلار یاشیمیز آرتدیقجا دؤرد یاشدان آشاغیداكی خاطیره‌لری یاددان چیخاردیریق و بو دؤره‌دن تكجه نئچه ثابیت خاطیره ذهنیمیزده قالیر و بو كشف نیشان وئریر كی اوشاقلیق خاطیره‌لرین جینسی, حادیثه حافیظه‌سی جینسیندن دئییل و بو باعیث اولور بو خاطیره‌لردن, ذهنده هئچ بیر عصبی مودئل قالماسین.

ایمام صادق (ع) فیقهی نیظامیندا عقلین جایگاهی

+0 به یه ن

جایگاه عقل در نظام فقهی امام صادق( ع )

ایمام صادق (ع) فیقهی نیظامیندا عقلین جایگاهی

ایمام صادق(ع)-ین 34 ایللیك ایمامتی‌نین چوخ قیسمتی اُموی‌لرین ییخیلماسی و عباسی‌لرین اینقیلابا بنزر قالخیشی‌اینن بیر زماندایدی؛ بونا خاطیر ایمام صادق (ع) اوچون چوخ موناسیب فورصت ایدی كی آتالاری‌نین واسیطه‌سی‌اینن پئیغمبردن چاتان معاریفین نشرینه ایقدام ائله‌سین. و بئله ده اولدو و ایسلامی معاریفدن چوخ ارزیشلی گنجینه یاراندی.

ایمام صادق (ع) –دن قالان چوخلو فیقهی اثرلرین ایبتیدایی تحلیلی‌اینن باشا توشه بیلیریك كی نییه شیعه‌لر اوچ قرن قاباق اوصولِ فیقه علمینه موراجیعه ائله‌میردیلر. بونون تكجه عیلّتی ایمامین دسترسده اولماغی‌ایدی، بیر امر كی باعیث اولموشدو شیعه‌لر سوآللارینی –لااقل او دوراندا- ایمامدان سوروشوردولار و جوابلارین اله گتیریردیلر. بو پدیده احكامدا شكّین آرادان آپارماسیندان علاوه كی بو اؤزو برائت، ایستیصحاب، تخییر و احتیاط كیمی عملیّه اصل‌لرین یارانماسینا سبب اولور، واقعده احكامدا ظنلرین‌ده قاباغین آلیردی.

بو اسادا ایمام صادق (ع) فیقهینده احكامدا شك باره‌سینده تأكید گؤرمك اولمور. بونا باخمایاراق كی موضوعلاردا شك ائله‌مك باره‌سینده چوخلو ریوایتلر وار كی اونون علاجینی شكّلی امرین ایستیصحابین تانیتدیریب. آما فیقه دونیاسیندان ائشیكده یعنی اسلامی كلام حوزه‌سینده ایسلامی معاریفین و ایسلامین حقانیتی‌نین ایثباتیندا عقلین نقشینه چوخ تأكیدی وار. مشهوردور كی ایمام صادق (ع) اؤز شاگیردلرینی ایسلامین موختلیف علملرینده تخصّوصی صورتده تربیت ائدیردی تا لازیم اولاق وقت اونلاردان موناظیره اوچون بهره آپارسین.

كولیّتده، او زامان موخالیف فیقهی محفیل‌لرده عقلین راییج اولان ایكی جور كاركردینی، نقد ائدیردی. بو ایكی جور ظاهیرده عقلی كاركرد بئله‌ایدیلر: مورسله مصلحتلر و قیاس. مورسله مصلحتلر واقعده او مصلحتلر و مفسده‌لریدیلر كی شریعتده اونلاردان بحث اولمامیشدی و ایصطیلاحاً هئچ جوزیی یا كولّی اصله موستند و موقیّد اولمامیشدیلار بلكه باشینا قالمیشدیلار. بو تعریفده جوزیی اصلدن منظور ایجتهادی خاص دلیلدیر كی بیر خاص فیقهی موضوعنون باره‌سینده كاراییسی وار و كولّی اصلدن منظور، ایجتهادی عام یا موطلق دلیلدیر كی خاص دلیل اولمایاندا ایشه گلر. بو مصلحتلر و مفسده‌لری چوخ‌راق محلی امیرلر و حاكیملر موختلیف قاباغا گلن موقعیّتلرده ایشله‌دیردیلر. البته بو امرلرین شرطی بو ایدی كی كیتاب و سونّتینن موخالیف اولماسین كی طبیعتاً اونون مؤحرز اولماسی ایجتهادی دلیل‌لرین اولماماسی‌اینن كامیلاً مومكون‌ایدی.

شاید ایمامین موخالیف فقیهلر طرفیندن بو مصلحتلر و مفسده‌لرین تشخیصی‌اینن، موخالیف اولماسینی فیقهی باخیمدان یوخ بلكه او حضرتین جور حاكمیتی یا اونلارین طاغوت آدلاندیردیغی حوكومته خاص باخیشی بیلمك اولا. هرچند ایمام فیقهی بوعددا دا بو امره قاییل دئییلدی كی حؤكمون تنجیز و فعلی اولماسینا باعیث اولان مصالح و مفاسدین تشخیصی راحات اله گلندیر. برعكس اونلارین آللاهدان و اونون رسولوندان و سونراكی مرحله‌ده اولوالامردن محض تبعیّت ائتمك بوتون تأكیدلری، بونو چاتدیریردی كی عمل‌لرین مصالح و مفسده‌‌لرینی تشخیص وئرمك غیر قابل وصف صورتده چتیندیر.

شاید ایمامین موخالیفتینی بوجور جمعبندلیق ائله‌مك اولا كی اگر طاغوت حوكومتی اولماسایدی و حوكومت او حضرت و اونلارین كؤمكلری‌نین الینده اولسایدی، اوندا تصوّور ائتمك اولاردی كی ایمام مورسله مصلحتلری بخشینی یئنیدن تعریفله‌ردیلر. آما ایمامین قیاسا منفی باخیشی كامیلاً آیدیندیر. اونلار منصوص‌العله اولان قیاسین حوجیّتینی قبول ائله‌میردیلر. البته قیاسا بو خاص باخیش كی واقعده «مشبهٌ به»-ین حؤكمونو «مشبه» اوچون تعمیم وئرمه‌سینه خاطیر بیر جوزیی امرین آیری جوزیی امرده اوخشاتماسی‌ایدی، گاهدان ایمامین لاب یاخین آداملارین تعجوبلندیریردی. آما ایمامین كؤمكلرینه بو امر كامیلاً آیدین‌ایدی كی ایمام «مستنبط‌العله» قیاسین آلتینا كی موجتهید فقیه اؤزو حؤكمون مناطین ایستیخراج ائدیردی، گئتمزدی.

ایمام موسی كاظم (ع) شهادتی

+0 به یه ن


رجبین 25 موصادیفدی ایمام موسی كاظم (ع) شهادت گونو ایله.
كرامتلی ایمام كی حضرت ایمام صادقین(ع) بالاسی و ایكی كرامتلی نین آتاسی  یعنی حضرت ایمام علی‌ بن موسی‌, ایمام رضا(ع) و حضرت فاطمه معصومه(س)
حضرت ایمام موسی كاظم(ع)
كرامتلی آتالاریندان سونرا ظولمله موباریزه‌ده اؤز اجدادی‌نین یولون ایدامه وئردی و اونلارین علمی و عملی سیره‌لرین ایدامه وئریب و جعفری فیقهین ترویج وئره‌نی اولدولار.
او حضرتین آدی «موسی», آتاسی ایمام صادق (ع) و آناسی حمیده‌ایدی و او حضرتین لقبلری عبدصالح، كاظم، باب الحوائج، صابر و امین ایدی.
او حضرتین دوغوم یئر و زامانی یكشنبه گونو سحر واختی‌, 128 هیجری قمری ایلین صفر آیی‌نین 7 «ابواء» آدیندا كندده (مكه و مدینه آراسیندا بیر كند) اولموشدور. او حضرت شهادتی 55 یاشیندا 183ه.ق. رجب آیی‌نین 25 بغداددا هارونون زیندانیندا هارونون دستوری ایله مسموم اولماق اثرینده اولدو. شریف مرقدلری كاظمین شهرینده (بغداد یاخینلیغیندا) یئرله‌شیر.
ایمام موسی كاظمین(ع) یاشاییشین ایكی یئره بؤلمك اولار: ایمامتدن قاباق, 128 دن 148 هیجری قمری ایلینه‌قدر (20 ایل) و ایمامت زامانی, 148 دن 183 هیجری قمری ایلینه‌قدر(35 ایل)
اونلارینان بیر عصرده اولان خلیفه‌لر منصور دوانیقی، مهدی عباسی، هادی عباسی و هارون الرشید ایدیلر و او حضرتین ایمامت زامانی‌نین چوخ بؤلومو (15 ایلی)عباسیلرین بئشینجی خلیفه‌سی هارونون خلافیتینده اولدو كی او حضرت بو ایللرده نئچه ایل زیندانلاردا قالدی. 10 ایل منصور عباسی زامانیندا, 10 مهدی عباسی خلافتینده و بیر ایل‌ده هادی عباسی دؤرونده اولدو.
ایمام موسی كاظم(ع) لوح حدیثینده
آللاه تعالا لوح حدیثینده, كی جبرئیل اونو حضرت زهرایه(س) گتیردی ایمام موسی كاظمین(ع) باره‌سینده دئییر: «موسی, منیم بنده‌م و منیم دوستوم و منیم سئچدیگیمدیر.»
ایمام كاظم (ع)
او حضرت هئچ‌واخت طاغوتلارا باش اگمه‌ییب تسلیم اولمادی بلكه اونلارین قاباغیندا دایاندی و اونلارین قاباغیندا پیس ایشلری‌نین محكوم ائله‌مگینده و مونكرلردن نهی ائله‌مگینده او قدر توتولاردی كی اونا «كاظم» دئییردیلر, چونكی اونون آدی موسی ایدی و ظالیملر قاباغیندا قیافه‌لی و قاش قاباقلی اولدوقلاری اوچون اونا «كاظم» دئییردیلر و بو لقب نیشان وئریر كی او حضرت اؤز عصری‌نین ظالیملریندن ناراضی‌ایدی.
علمیه حوزه‌سی و ایمام كاظمین (ع) شاگیردلری
او حضرت آتاسی‌نین بؤیوك شاگیردلرین اؤز دؤره‌سینه ییغدی و اونلارا مخصوص عینایت ائله‌مكله جعفری دانیشگاهین ساخلاماسیندا چوخلو تلاش ائله‌دی و سونّی‌لرین بؤیوك عالیملری و خلیفه‌لرله موناظیره ائدیب هامیسینا اثر قویدو. او حضرتین كؤمكلری او جومله‌دن بهلول بن عمرو، صفوان، یونس‌بن عبدالرحمان، محمدبن ابی عمیر ایدی كی هر بیری شیعه‌لیگین سوتونلاری ساییلیردیلار. سیاسی جهتدن چتین شراییطده اولماقلارینا رغماً اؤز یوخاری هیمّتلری‌ایله جعفری دانیشگاهین ساخلادیلار.