din xadimi دین خادمی

عاشورا سحری خطابه‌لری

عاشورا سحری چاتماقلا، امام كؤمكلری ایله صبح نمازینی قیلدی. نمازدان سونرا، حضرت 32 نفر آتلی و 40 نفر پیاده‌دن عبارت اولان قوشونون منظم ائله‌دی. «زهیر بن قین»-ی قوشونون ساغ قانادی و «حبیب بن مظاهر»-ی قوشونون سول قانادی‌نین امیری ائله‌دی. جنگ بایراغینی‌دا قارداشی حضرت عباسه (ع) تاپیشیردی. امامین امر ایله كؤمكلر خیمه‌لری دالیدا قویوب اونون اطرافیندان قازدیقلاری خندقی قمیش و اودونونان دولدوروب اودلادیلار كی دوشمن حمله‌سیندن آماندا قالسین.

میدانین او بیری اوجوندا دا عمر بن سعد صبح نمازین قیلیب قوشون امیرلرینی معیّن ائدیب امام حسین ایله (ع) ساواشماغا حاضرلاشدی. امام دوشمن قوشونونون چوخلوغونو گؤرنده اللرینی گؤیه قووزاییب بئله دعا بویوردو: «اللّهمّ انت ثقتی فی كلّ كرب و رجائی فی كلّ شدّة، و انت لی فی كلّ امر نزل بی ثقة وعدّة، كم من همّ یضعف فیه الفؤاد و تقل فیه الحیلة و یخذل فیه الصدیق و یشمت فیه العدوّ بك و شكوته الیك رغبة منّی الیك عمّن سواك ففرّجته و كشفته فانت ولیّ كلّ نعمة و صاحب كلّ حسنة و منتهی كلّ رغبة؛ الله، بوتون چتینلیقلاردا و بلادا اومیدیم و دایاغیم سنسن. بوتون مشكل‌لرده اومیدیم فقط سنه‌دیر، نه چوخ غم كی اورگی تابدان سالار و اونو آرادان آپارماغا یول اولماز. نه چوخ غصّه‌لرده كی دوستلاریمیز بیزی بوراخار و دوشمن شماتت ائلر. اؤز رغبتیمله سنه و نه آیریسینا شكایتیمی گتیرمیشم و سن اوندا منیم اوچون فرج قویوبسان و اونو منه هامار ائدیبسن. هر نعمتین ولیسی سنسن و بوتون یاخشیلیقلار سنه عایددیر و هر مقصدین هدفی سنسن».

عمر بن سعدین قوشونو جنگه حاضرلاشدی. دوشمنین بیر دسته‌سی آتلارینی امام حسینین (ع) خیمه‌لری اطرافیندا، چاپدیردیلار و دالیدان خیمه‌لره یاخینلاشدیلار. اونلارین بیری یاخینلاشیب بیر خیمه‌لره و بیر یانار اودا باخدی. آما خندق و اود آلوولارینی گؤرنده قاییتماقدان ساوای چاره گؤرمه‌دی. بو آندا اوجادان قیشقیردی: «ای حسین (ع)! قیامت چاتمامیشدان اودا طرف گئدیبسن». امام بویوردو: «بو كیمدی؟ دئیه‌سن شمر بن ذی الجوشندی». دئدیلر: «الله سنین ایشینی صلاحا گتیرسین، اؤزودور». امام بویوردو: «ای كئچی اوتاران آروادین اوغلو ! سن اوددا قالماغا داها لایقسن». بو آندا «مسلم بن عوسجه» یایینا بیر اوخ قویوب حضرته عرض ائله‌دی: «بو فاسق الله دوشمنلریندن و ظالملرین یئكه‌سیدیر، ایندی الله سیزه اونا مسلط ائدیب [اجازه ‌وئرین اونو ایندیجه اؤلدوروم]» آما امام اونو بو ایشدن ساخلاییب بویوردو: «بئله ائله‌مه، چونكی ایسته‌میرم جنگی باشلایان من اولام».

عاشورا سحرینده بُرَیرین خطابه‌سی

جنگین باشلاماسنیدان اوّل، امام حسین (ع) بیر عده كؤمكلری ایله، حجّتی تمام ائله‌ماق اوچون آتا مینیب دوشمن لشكرینه طرف گئتدی. امام، بریر بن خضیره بویوردو: «ای بریر! بونلارا دانیش و نصیحت ائله». بریر، عمر بن سعد قوشونونون قاباغیندا دایانیب بئله دئدی: «ای جماعت، الله-دان قورخون. ایندی پیغمبر خاندانی سیزین آرازا گلیب و بونلار پیغمبرین اوشاقلاری، خاندانی، قیزلاری و اونون حرمی (یاخینلاری) دیلار. اورگیزده اولانی دیلیزه گتیرین و اونلارلا نه ائلیه‌جگیزی دئیین». دئدیلر: «ایستیریك اونلاری امیر عبیداللّه بن زیادین اختیاریندا قویاق كی اونلار باره‌ده نظر وئرسین».

بریر دئدی: «راضی اولماسیزمی كی گلدیكلری یئره قاییتسینلار؟ وای اولسون سیزه، ای كوفه‌لیلر! اونلارا یوللادیغیز نامه‌لری، اونلارا وئردیگیز تعهّدلری یاددان چیخاردیبسیز؟ الله-ین شاهدلیغی یئتر. وای اولسون سیزه! پیغمبر خاندانینی چاغیردیز و بئله گمان ائله‌دیز كی جانیزی اونلارین یولوندا قربان وئره‌جكسیز، آما سیزین یانیزا چاتاندان سونرا اونلاری عبیدالله-ـا تسلیم ائله‌دیز و اونلارلا یهود و نصارانین ایچدیگی، و ایتلرین و دونوزلارین اوندا یووارلاندیغی، فرات چایی آراسیندا فاصله سالدیز. محمددن (ص) سونرا اونون خاندانی ایله نه پیس رفتارلار كی ائله‌مه‌دیز. سیزه نه اولوب؟ الله سیزی قیامت گونو سیراب ائله‌مه‌سین نه پیس جماعتسیز».

بو آندا قوشوندان بیر عده اونا دئدی: «ای بریر! بیز سنین نه دئدیگینی بیلمیریك». بریر دئدی: «حمد اولسون الله-ـا كی منیم معرفتیمی سیزدن چوخ ائله‌ییب. پروردگارا! من بو قومون رفتاریندان بیزارام، سن اؤزون اونلارین ایچینه ائله اوخلار آت كی اونلاردان غضبلی اولدوغون آندا، سنی ملاقات ائله‌سینلر». بو آندا، عمر بن سعد قوشونو اونا طرف اوخ آتدیلار و بریر دالی قاییتماغا مجبور قالدی.

عاشورا سحرینده امام حسینین (ع) خطابه‌سی

امام، دوه‌سینی ایسته‌ییب اونا میندی و دوشمن قوشونو اوز به اوزونده اوجا سسینن اونلارا دانیشماغا باشلادی: « ای جماعت سؤزومه قولاق آسین و جنگه تلسمه‌یین كی سیزی، منه اداسی واجب اولان شئیه و سیزین منیم بوینومدا اولان حقّیزه موعظه ائله‌یم و حقیقتی سیزه دانیشام. انصافیز اولسا سعادتلی اولاجاقسیز آما عدالت و انصافدان اوزاق اولساز قراریزا عمل ائله‌یین و منله جنگ ائله‌یین. البته منیم ولی‌م قرآنی گؤندرن الله-دی و او لایق انسانلارین كؤمگی و ولیسیدیر».

سونرا، الله-ین حمد و ثناسینی دئدی و پیغمبره (ص) و ملكلره و الهی پیغمبرلره سلام گؤندردی. حرم اهلی، امامین سؤزلرینی ائشیدنده آغلاشدیلار. امام (ع) حضرت عباس(ع) و علی اكبری(ع) اونلاری آراملاشدیرماغا گؤندردی. سونرا بویوردو: « ای جماعت منیم نسبیمی یادیزا سالین و گؤرون من كیمم. اؤزوزه گلین و اؤزوزو دانلایین. باخین گؤرون منی اؤلدورمك و حرمتیمی سیندیرماق جایزدیر؟ مگر من سیزین پیغمیریزین قیزی‌ و خلیفه‌سی و عمی اوغلوسونون اوغلو دئییلم؟ همان كس كی هامیدان اوّل ایمان گتیریب پیغمبری (ص) الله طرفیندن گتیردیگینه تصدیقله‌دی؟ مگر سید الشهداء حمزه، منیم عمیم دئییل؟ مگر ایكی قانادی ایله جنّتده اوچات جعفر طیّار منیم عمیم دئیی؟ بیلمیرسیز كی پیغمبر (ص) قارداشیملا منیم باره‌مده بویوروب: بو ایكیسی جنّت جوانلاری‌نین آغاسیدیلار؟ منیم سؤزلریمی تصدیقله‌سیز حق هماندیر. آند اولسون الله-ـا، یالانچی‌نین الله دوشمنی اولدوغونون بیلن گوندن، یالان دانیشمامیشام. آما منه اینانماساز دا، ایچیزده بعضیلریندن سوروشساز سؤزلریمی تصدقله‌یرلر، جابر بن عبدالله انصاری، ابوسعید خدری، سهل بن سعد ساعدی، زید بن ارقم و انس بن مالك‌دن سوروشون كی پیغمبرین، قارداشیم و منیم باره‌ده، دئدیقلارینی سیزه دانیشسینلار و منیم سؤزومون دوزلوغو سیزه اثبات اولسون. بو شاهدلر منیم قانیمی تؤكمگه مانع اولمور؟»

بو آندا، شمر بن ذی الجوشن دئدی: «سن دئین كیمی اولسا من ایندیه قدر الله-ی دوز عقیده ایله عبادت ائله‌مه‌میشم». حبیب بن مظاهر دئدی: «آند اولسون الله-ـا كی سنی عبادتده تردیدلی گؤرورم و من شاهد كئچیرم كی سن دوز دئییرسن و اونون دئدیگینی آنلامیرسان، الله سنین اورگینه غفلت مؤهرو ووروب».

امام بویوردو: «بو مسأله‌ده تردید ائله‌سز ده، مگر بوندا دا شبهه‌ز وار كی من پیغمبر قیزی‌نین اوغلویام؟ آند اولسون الله-ـا كی شرقدن غربه مندن باشقا پیغمبر قیزی‌نین اوغلو یوخدور. وای اولسون سیزه! مگر سیزدن بیرینی اؤلدورموشم كی قانینی مندن ایستیرسیز؟ مگر سیزدن مال چالمیشام؟ و یا سیزی یارالامیشام كی قصاص ایستیرسیز؟» كوفه لشكری بو آندا ساكتیدی و بیر سؤز دئمیردیلر.

سونرا امام سؤزلرینه ادامه وئریب بویوردو: «اى شبث بن ربعى، و اى حجار بن ابجر، و اى قیس بن اشعث، و اى یزید بن حارث، بو سیز دئییلدیز كی منه یازدیز: میوه‌لر یئتیشیب و باغلار یاشیللانیب و چایلار داشیب، سن گلسن، كؤمگینه گلن قوشونا داخل اولاجاقسان؟» قیس بن اشعث دئدی: «بیز سنین نه دئدیگینی آنلامیریق، آما عمی اوغلونون (یزید بن معاویه‌نین) امرینه بویون وئر، چونكی او سنین بار‌ه‌نده سئومه‌دیگین ایشی گؤرمه‌یه‌جك!» امام حسین (ع) بویوردو: سن همان قارداشین قارداشیسان، ایستیسن بنی هاشم، مسلم عقیلین قانیندان آرتیغین سندن ایسته‌سینلر؟ آند اولسون الله-ـا نه ذلّت الی سیزه وئره‌جگم و نه بنده‌لر كیمی قاچاجاغام». سونرا بویوردو: «ای الله-ین بنده‌لری! من قیامت گونونه اینانمایان عصیانچیلار الیندن، اؤزومون و سیزین الله-ینا پناه آپاریرام». سونرا امام دوه‌نی اوتوردوب اوندان پیاده اولدو.

عاشورا سحرینده زهیر-ین خطابه‌سی

امامین خطابه‌سیندن سونرا «زهیر بن قین» باشدان آیاغا سلاحلا و قویروغو توكلو آتلا دوشمنه طرف گئدیب كوفه اهلینه خطابه اوخودو: «ای كوفه اهلی! من سیزی الله عذابیندان قورخودورام. البته مسلمانلارین بیر-بیرینه نصیحت وئرمك، بویونلارینداكی وظیفه‌لردندیر. آرامیزدا قیلینج دوشمه‌یینجه قارداشیق و بیر دین و بیر امّتدنیك و بیزه نصیحت حقّیز وار. آما آرامیزا قیلینج دوشسه بیز آیری امّتدن و سیز آیری امّتدن اولاجاقسیز. آگاه اولون كی الله بیز ایله سیزی، پیغمبری‌نین اوغوللاری ایله امتحان ائله‌ییب كی گؤرسون اونلارلا نئجه رفتار ائلیریك. و ایندی بیز سیزی اونلارین كؤمكلیگینه و عصیانچی عبیدالله بن زیادین علیهینه ساواشماغا چاغیریریق. سیز عبیدالله بن زیاد و دده‌سی‌نین حكمرانلیغی زمانیندا پیسلیكدن باشقا هئچ نه گؤرمه‌دیز. ائله بونلاری ایدیلر كی سیزین گؤزوزه شیش سالدیلار و ال قولوزو كسیب سیزی مثله ائله‌ییب خرما آغاجلاریندان آسدیلار و حجر بن عدی و كؤمكلری و هانی بن عروه كیمی بؤیوكلریزی و قاری‌لریزی اؤلدوردولر».

بو آندا، عمر بن سعد قوشونو، اونو یامانا قاتدی و عبیدالله‌-ی ستایش ائله‌مكله بیرلیكده دئدیلر: «آند اولسون الله-ـا سنین مولانی و كؤمكلرینی اؤلدورمه‌میش و یا عبیدالله-ـا تسلیم ائله‌مه‌میش بیر یئره گئتمیه‌جه‌ییك». زهیر دئدی: «ای الله-ین بنده‌لری فاطمه‌نین (س) اوغلو، دوستلوغا سمیه‌نین اوغلوندان داها لایقدیر. اونا كؤمك‌ده ائله‌مه‌سیز، الله-ـا پناه آپارین و الیز اونون قانینا بلشدیرمه‌یین. گلین حسین بن علی‌نی (ع) عمی اوغلوسو ایله باش باشا قویون. جانیما آند اولسون یزید، حسینی (ع) اؤلدورمه‌دن‌ده سیزین اطاعتیزدن راضیدیر».

بو آندا، شمر بن ذی الجوشن اونا طرف اوخ آتیب دئدی: «دینمه، الله سنی سوسدورسون، چوخ دانیشماغین بیزی یوردو». زهیر دئدی: «ای آیاق اوسته ایشیه‌نین اوغلو! من هاواخت سن ایله دانیشدیم؟ سن حیوانسان. آند اولسون الله-ـا كی سن قرآندان ایكی آیه ‌ده بیلمیرسن. بیل كی قیامت گونو عذابلی درده مبتلا اولاجاقسان». شمر دئدی: « ایندی، الله سنی و اربابینی اؤلدوره‌جك». زهیر دئدی: «منی اؤلومدن قورخودورسان؟ آند اولسون الله-ـا حسین ایله (ع) اؤلمك سیزینله ابدی یاشاماقدان منه داها سئویملیدیر». سونرا جماعته اوز چئویریب دئدی: «ای الله بنده‌لری! اولماسین كی بئله آلچاقلار سیزی دینیزدن اوزاق سالسین. آند اولسون الله-ـا كی الله، محمدین (ص) اوشاقلاری و خاندانی‌نین قانینی تؤكنلر و كؤمكلری و مدافعلرینی اؤلدورنلری، او حضرتین شفاعتینه چاتدیرمایاجاق». بو اثنادا امام قوشونو ایچیندن بیر نفر قیشقیردی: «ابا عبدالله بویورورلار قاییت. آل فرعونون مؤمنی، قومونو نصیحت ائله‌دیگی كیمی، سن‌ده بونلاری نصیحت ائله‌دین، فایدا وئرسه بو قدر یئتر».

كربلا قیامی بوتون ضد ظالملرین دقّت مركزینده

بو قیاما اساس ساییلان سببلردن، ظلمین قارشی‌سیندا دایانماق و آردینجا انسانی آزادلیق و عزّت ایدی. امام حسین (ع)، قیامین اوّلیندن شهادته‌ قدر یئر به یئر بو مسأله‌لره تأكید بویوروردولار. امامین نظرینه گؤره ظالم حاكمین سلطه‌سیندن قورتولماق، فقط سیاسی-اجتماعی حركت دئییل بلكه اصیل انسانی خصلته قاییتماغا حركتدیر. بونا گؤره فقط ظلمدن آزاد اولان جامعه‌ده، انسان عزّتی و كرامتینه شاهد اولا بیلریك.

امام حسینین (ع) ائله بو پیامی ایدی كی زمان و جغرافی سرحدلری آشدی و بوتون ضد ظالملره بیر نمونه و الگو كیمی ساییلدی.

عاشورا قیامی خاص زماندا و مكاندا محدود قالمادی. بو قیام چوخلو قیاملارین انگیزه‌سی و قایناغی اولدو. بو قیاملارین بیرینجیسی توّابلار قیامی ایدی كی داها چوخ وجدان عذابینی جبران ائتمگه و حسّیّاتا دایانان بیر قیام ایدی و بیری‌ده مختار قیامی ایدی كی قدرت دنگه‌سینه داخل اولماغا فرصتدن دوزگون استفاده ائتمك ایدی. آما تاریخ بویو مختلف یئرلرده اولان بو قیاملاری، بیری-بیری‌نین یانینا قویاندا اونلارین بعضی خصوصیّتلرینی چوخ اوخشار گؤروروك. آیری سؤزله كربلا قیامی‌نین بعضی تعلیماتی داها آرتیق دقّت مركزینده اولوب داها آرتیق درك اولوب. بو تعلیماتدان بونلاری آد آپارماق اولار: ظلمی قبول ائتمه‌مك، مظلوما كؤمك ائتمك، ظالم و فاسد حكومتلرین علیهینه قیام ائتمك، معروفا چاغیریب منكردن ساخلاماق، متعالی هدف یولوندا جانفشانلیق ائتمك، اؤلومو ذلّتلی یاشاییشا ترجیح وئرمك و . . .  .

امام حسین(ع)، عاشورا نهضتی‌نین یئر به یئرینده بو تعلیملری یئرلشدیریب، اونلاری حركت آنیندان شهادته قدر دیری ساخلاییب. هم اوردا كی مدینه حاكمی‌نین بیعت ایسته‌مه‌سی جوابیندا بویورور بو بیعت اسلام تابوتونا تأیید مؤهرو وورماق معناسیندادیر، هم اوردا كی قارداشی محمد حنفیه‌یه قیامین هدفینی پیغمبر امّتی‌نین اصلاحی و اونون سنّتینه قاییتماغی ساییر، و هم اوردا كی عاشورا ساواشی‌نین توفه-توفونده قارشی قوشونا خطبه اوخویور و حجّتی تمام ائلیر.

حركتلرین و قیاملارین چوخو دا ائله بو پیاملارلا اؤز گوجلرینی بسیج ائدیب قیاملارینی سهمانا سالیبلار.

حرّین امام حسین ایله (ع) اوز به اوز اولماسی

محرمین اوّل اون گونون هر بیری بیر عنوانا و معمولاً كربلا شهیدلری گونونه مشهور اولوب و اهل بیت (ع) عاشقلری مقدمه كیمی او گونون صاحبی‌نین مصیبتلرینی دئمكله، ابا عبدالله حسینین (ع) عزاسینی توتارلار.

امام حسینین (ع) اصحابیندان بیری حرّ بن یزید ریاحی‌دیر. حرّ، ابن زیاد قوشونونون باشچیلاریندان ایدی كی كوفه‌لیلرین امام حسینه (ع) وفاسیزلیغینی بیلندن سونرا و جنگی دایاندیرماغا چالیشماقدان سونرا، نهایتده عاشورا گونو عمر بن سعدین قطعی جنگ قراری ایله اوزلشندن سونرا نجات یولونو امام حسینین (ع) ركابیندا ساواشماغی گؤردو و او حضرتین كؤمكلرینه قوشولدو.

ابو مخنف حرّ قوشونونون امام حسین ایله (ع) اوزلشمگینی اماملا سفرده اولان ایكی اسدی كیشی‌نین دیلی ایله بئله یازیر:

« امام حسینین (ع) كاروانی «شراف» دوشرگه‌سیندن حركت ائله‌ینده گونون اوّلین سرعتله گئتدیلر تا كی گونون اورتالارینا چاتدیلار. بو آندا كاروان ایچیندن بیر كیشی «الله اكبر » قیشقیردی. امام حسین‌ده (ع) تكبیر بویوردولار و سوروشدولار: «نییه تكبیر دئدین؟» او كیشی جواب وئردی: «خرما آغاجی گؤرورم!»

او ایكی اسدی كیشی دئدیلر: «بیز بوردا بیر دانا دا اولسون خرما آغاجی گؤرمه‌میشیك». امام اونلارا بویوردو: «سیزجه او نه گؤروب؟» دئدیلر: «بونلار دوشمن قوشونونون قاراوول‌لاری و اونلارین آتلاری‌نین بویونلاریدیر». امام بویوردو: «آند اولسون الله‌-ـا منیم‌ده نظریم بودور». سونرا امام بویوردولار: «بو منطقه‌ده سیغینا بیله‌جگیمیز بیر یئر وار كی دالیمیز اورا اولسون و بو قومونان بیر طرفدن ساواشاق؟» دئدیلر: «بلی سول طرفده «ذو حُسم» آدیندا بیر یئر وار». امام سرعتله «ذو حُسم»ـا طرف یوللاندی. دوشمن‌ده او طرفه چاپیردی. آما امام و كؤمكلری داها تئز اورا چاتدیلار. امام خیمه‌لری قورماغا امر بویوردو.

حر بن یزید قوشونو ایله گون‌اورتا وقتی چاتدیلار. امام كؤمكلرینه اونلاری و آتلارینی سووارماغی امر ائله‌دی. امامین كؤمكلری اطاعت ائدیب حرّین قوشونو و آتلارینی سوواردیلار.

ظهر نمازی وقتی چاتاندا امام اذانچی «حجّاج بن مسروق جعفی»یه اذان وئرمگی امر ائله‌دی. امام حسین (ع) خیمه‌دن چیخیب الله-ین حمد و ثناسیندان سونرا بویوردو: «ای جماعت ! بو الله تعالانین درگاهینا و سیزه بیر عذردیر. سیزین نامه‌لریز و گؤندردیكلریز گلمه‌یینجه و مندن سیزه طرف گلمگیمی ایسته‌مه‌یینجه من سیزه طرف گلمه‌دیم. دئدیز امامیمیز یوخدور اولسون كی منیم وسیله‌مله الله سیزی هدایت ائله‌دی. ایندی باغلادیغیز عهدده اولسوز من سیزین شهریزه گلیرم و خوشلاماساز دا قاییدارام».

حرّ و قوشونو دینمه‌ییب هئچ نه دئمه‌دیلر. امام (ع) مؤذنه اقامه دئمگی امر بویوردو، سونرا حرّه خطاب بویوردو: «اؤز كؤمكلرینله نماز قیلماق ایستیرسن؟» حرّ جواب وئردی: «یوخ سیز نماز قیلیرسیز و بیز ده سیزه اقتدا ائلیریك».

امام حسین نمازی قیلیب خیمه‌سینه قاییتدی.

عصر نمازی زمانیندا امام، كؤمكلرینه حركته حاضر اولماغی امر بویوروب خیمه‌دن چیخدی و مؤذنه اذان وئرمك امری بویوردو. عصر نمازی‌نین اقامه‌سیندن سونرا امام، جماعته اوز چئویریب الله‌-ین حمد و ثناسیندان سونرا بویوردو: «ای جماعت! تقوالی اولساز و حقّی اهلی اولانلار اوچون تانیساز الله‌-ی سئویندیررسیز. بیز اهل بیت سیزین ولایتیزه داها لایق‌یك. سیز بو حقّی بیزه قائل اولماساز و بیزدن اطاعت ائله‌مگه مایل اولماساز و نامه‌لریز دئدیكلریزله و نظرلریزله بیر اولماسا، من ائله بوردان قاییدارام».

حر بن یزید دئدی: «منیم بو بویوردوغوز نامه‌لردن خبریم یوخدور!» امام، عقبة بن سمعانا امر بویوردو ایكی خورجون نامه‌نی گتیریب حرّین یانینا قویدو. حرّ دئدی: «بیز بو نامه‌لری یازانلاردان دئییلیك. بیزه امر اولوب سیزی گؤرمك همان عبیدالله بن زیادین یانینا آپاراق».

امام بویوردو: «اؤلوم، سنه بو ایشدن داها یاخیندیر». سونرا كؤمكلرینه بویوردو: «دورون و مینین». اونلار میندیلر و اهل بیت‌ده میندی. امام كؤمكلرینه قاییتماق امری وئردی. آما حرّ بو ایشه مانع اولدو. امام بویوردو: «آنان آغلار قالسین ! نه ایستیرسن؟» حرّ دئدی: «سیزدن سونرا هر كیم بو حالدا منله بئله دانیشسایدی جوابینی وئرردیم ! آما آند اولسون الله‌-ـا سیزین آنازین آدینی یاخشیلیقدان ساوایی هئچ یئرده چكه بیلمه‌رم». یئنه امام بویوردو: « نه ایستیرسن؟» حرّ دئدی: «سیزی عبیدالله بن زیادین یانینا آپارمالییام». امام بویوردو: «آند اولسون الله‌-ـا سیزین دالینجا گلمیه‌جگم». حرّ ده دئدی: « آند اولسون الله-ـا سیزی بوشلامایا‌جاغام». بو سؤزلر اوچ دفعه تكرار اولدو. سونرا حرّ دئدی: «من سیزینله ساواشماغا امریم یوخدور. آما سیزی كوفه‌یه آپارینجا سیزدن آیریلماماغا مأمورام. سیز گلمه‌مك ایسته‌سز، من عبیدالله‌-ـا نامه یازینجا، ائله بیر یول گئدین كی نه كوفه‌یه چاتسین و نه مدینه‌یه، سیز ده مایل اولساز یزیده بیر نامه یازین! بلكه بو مسأله عافیت و صلح ایله قورتولدو. بو منیم اوچون داها یاخشیدیر».

توركیه‌ده كئشیشلرله ملّا‌لار فوتبال اوینایا‌جاق

فوتبال یاریشی‌نین سمبولیك اولدوغو و دنیایا صلح مساژی وئرمك مقصدی ایله كئچیریله‌جگی بیلدیریلیر.

توركیه‌ده كئشیشلرله ملّا‌لار فوتبال اوینایا‌جاق. توركیه مطبوعاتی‌نین وئردیگی معلوماتا گؤره، ادیرنه شهرینده تشكیل اولونا‌جاق یاریشدا تورك ملّا‌لاری ایله ببلغارستاندان گله‌جك كئشیشلر، قارشی-قارشی‌یا گله‌جك.

"دار الحدیث" مسجیدی‌نین امام جماعتی محمود ار اوغلو، فوتبال یاریشی‌نین سمبولیك اولاجاغینی و دنیایا صلح مئساژی وئرمك ایسته‌دیكلرینی دئییب.

او بیلدیریب كی، یاریش اوچون خالچا ساحه‌ده مشقلر ائده‌رَك اویونا حاضرلاشیرلار: "بورا‌دان دنیایا بیر مئساژ وئرمك ایسته‌ییریك: بیز دین آدام‌لاری، دینیمیزی اَن یاخشی شكلده تمثیل ائتمك مجبوریّتینده‌ییك. اسلام، صلح، سئوگی و صمیمیّت دینی‌دیر. بیز بلغارستانداكی كئشیشلرله بیر آرایا گلیب، بیر جمعیّتده یاشاماق ایسته‌ییریك. نئجه كی، پیغمبریمیز (ص) بوتون دینلرین منسوب‌لاری ایله بیر جمعیّتده و بیر شهرده یاشاییب. بیز ده دیگر دین خادملری ایله بیرلیكده یاشاییریق".

دنیانین اَن بؤیوك ساعتی مكّه شهرینده