صله رحم
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
صله رحم
اسلامین ان چوخ اهمیت وئردیگی خصوصلاردان بیری‌ده صله رحم‌دیر. یعنی اقربا‌لار، یاخینلار آراسینداكی مناسبت. بونون یاخشی اولماسی، قارشی‌لیقلی سئوگی، سایغی و یاردیملاشما اساسینا دایانماسیندا‌دیر.
رحم، كلمه اولا‌راق رحمتدن گلیر، رحمت “آجیماق”، “شفقت دویماق” معنا‌لارینی داشییر.
صله، چاتماق، قوووشماق معناسینا گلن وصول كؤكوندن مصدردیر.
ائله ایسه صله رحم، تعبیر اولا‌راق، قیساجا اقربا‌لارا قوووشماق معناسینا گلیر. شرح‌چیلر عطیه (احسان)، شفقت، مرحمت، یاردیم، گؤروشمه، زیارت كیمی دَییشیك معنا‌لاری صله رحمه ایضافه ائدیرلر. داها دییشیك ایفاده ایله یاخینلاریمیزا قارشی دینیمیزین عاید ائتدیگی بیر قسم وظیفه‌لریمیز واردیر كی، بونلارین یئرینه گتیریلیب ایفا ائدیلمه‌سینه صله رحم دئییلمیش‌دیر. مثلاً ایش و اقامت یئریمیز اقربا‌لاردان اوزاق‌لاردا ایسه زامان زامان زیارتلرینه گئتمك، مكتوب یازیب تلفون ائتمك، یاخیندا ایسه آرا-سیرا گؤروشمك، یاردیمیمیزا محتاجسا یاردیم ائتمك، خسته ایسه زیارت ائتمك، بیر مسئله‌سی وارسا ماراقلانماق؛ اوغوروندا تبریك، اوزونتوسونده تسلّی و تعزیه‌ده اولماق، حال-احوال توتماق، سلام وئرمك و س. هامیسی صله رحمه داخیل‌دیر. بوتون بو ساییلان‌لار اقربا‌لار آراسینداكی معنوی باغلاری گوجلندیریر، آرتیریر، اینسانی حیاتا داها چوخ باغلاییر، فردلری خودبین‌لیك، یالنیزلیق كیمی پیس حسّ‌لردن و بونا اوخشار دویغولارین گتیرجگی خسته‌لیك كیمی حال و دوروملاردان قورویار. الله‌ین رضاسینا، رحمتی‌نین تجلّی‌سینه سبب اولار.
صله رحم اؤنجه‌لیكله اقربا‌لارا قارشی طلب ائدیلمیش ایسه ده، قونشولارا، دوست‌لارا، مسلك‌داشلارا، ایش یولداش‌لارینا، دین قارداش‌لارینا و هر نؤع تانیش‌لارا قارشیدا وظیفه و بورج قیلینمیش‌دیر. مثلاً، قارشیلاشدیغیمیز بیر مؤمنه، تانیماساق بئله وئریلن بیر سلام، یاشلی بیر كیمسه‌یه یئر گؤسترمه، اوتوبوسدا یئر وئرمه، ییخیلان بیر انسانی قالدیرما، سؤال وئرن كیمسه‌یه آدرس تعریف ائتمه، اجتماعی مناسبتلرده گولر اوزلو، خوش سؤزلو اولما، خیرخواه و یاردیم‌سئورلیك گؤسترمه و س. هامیسی بیر صله رحم‌دیر. بو حالدا صله رحمی، بو ساییلانلاردان ساده‌جه بیری اولا‌راق آنلاماق بؤیوك بیر اسكیك‌لیك اولار. عالملر صله رحمین درجه‌لری اولدوغونو، ان یوكسك درجه‌سی‌نین محرم اولان یاخین اقربا‌لار آراسیندا اولدوغونو، بونا رعایتین واجب اولدوغونو سؤیله‌ییرلر. بو گؤروش عمی، دایی اوشاقلاری آراسیندا واجیب اولماز. ان آشاغی درجه‌سینی‌ده سلاملاشما اولا‌راق ایفاده ائدن اولموش‌دور.
جناب-حقّین اینسان‌لار آراسینا بئله بیر باغی قویوب بونا واجب امیرلر آراسیندا یئر وئرمه‌سی، اینسانلارا اولان بؤیوك نعمت و رحمت‌لریندن بیریدیر. فرد و جمعیت‌لرین بیر-بیرلرینی قارشی‌لیقلی اولا‌راق سئومه و سایما‌لاری‌نین مایاسینی صله رحم تشكیل ائدیر. دینیمیز بشری سعادتین واز كئچیلمز شرط‌لریندن اولان صله رحمین تركینی بؤیوك گناه‌لاردان سایمیش‌دیر.
الله تعالی قرآندا بویورور: “اگر (محمددن ص ) اوز دؤندرسه‌ز، سیزدن یئر اوزونده فتنه-فساد تؤرتمك و (جاهلیت دؤورونده اولدوغو كیمی) قوهوملوق تئل‌لرینی قیرماق گؤزلنیلمزمی؟! اونلار (منافق‌لر، فتنه-فساد تؤرَدنلر) الله-ین لعنت ائله‌دیگی، (قولاق‌لارینی) كار و گؤزلرینی كور ائتدیگی كیمسه‌لردیر!”(محمد سوره‌سی، آیه-22-23).
صله رحمین اهمیتینی وورغولایان حدیث چوخدور. اونلاردان بیر نئچه‌سینی ذكر ائدیریك:
“صله رحمی كسن جنّته گیرمز.”
“بیر آدام حضرت پیغمبرین (ص) یانینا گلرك:
“ائی الله-ین رسولو! منیم قوهوم‌لاریم وار. من اونلارا صله رحم ائدیرم، اونلار قارشی‌لیق گؤسترمه‌ییب علاقه‌نی كسیرلر. من اونلارا یاخشی‌لیق ائتدیگیم حالدا، اونلار منه پیسلیك ائدیرلر. من اونلارلا عدالتلی داوراندیغیم حالدا، اونلار منه قارشی جاهل‌لیك ائدیرلر!” دئدی. حضرت پیغمبر (ص) بویوردو:
“اگر دئدیگین كیمیدیرسه، سانكی اونلارا ایستی كول یئدیریر كیمیسن. سن بو شكیلده داوام ائتدیكجه، اونلارا قارشی الله-ین یاردیمی سنینله اولا‌جاقدیر.”
“صله رحم، گؤزل اخلاق، باشقالارییلا یاخشی داورانماق، بؤلگه‌لری آباد، عمرلری اوزون ائدر.”
“یاخینلارا باش چكمك، مالدا زنگین‌لیگی، عائله‌ده سئوگینی، عمرده اوزونلوغو آرتیرار.”
“سندن قوپاندان سن قوپما، سنه پیسلیك ائدنه سن پیسلیك ائتمه، علیهینه بئله اولسا حقّی سؤیله”.
“رسول الله (ص) بویوردو: “رحم عرشه آسیلیدیر، دئییر كی: “كیم منی صله ائدرسه الله دا اونا صله ائتسین. كیم مندن قوپارسا الله دا اوندان قوپسون.”
“رسول الله (ص) بویوردو: “كیم، روزی‌سی‌نین الله طرفیندن آرتیریلماسینی، اجلی‌نین اوزادیلماسینی ایسته‌ییرسه صله رحم ائتسین.”
بو حدیثلره دقّت ائدن عالملر، مسأله‌نی بئله ایضاح ائدیرلر: “عمرون آرتماسی كنایه اولماییب، حقیقت‌دیر.
ابو دردا نقل ائدیر: “رسول الله-ین (ص) یانیندا “كیم صله رحمده اولارسا اجلی اوزادیلار” دئیه ذكر ائدیلدیكده، حضرت (ص) بویوردو: “عمرده زیاده اولماز. الله: “اونلارین اجلی گلیب چاتدیقدا بیرجه ساعت بئله نه دالا قالار، نه ده قاباغا كئچه بیلرلر!” (اعراف 34) بویورماقدا‌دیر. آنجاق كیشی‌نین، اؤزونه وفاتیندان سونرا دعا ائده‌جك خئییرلی ذریّت اولار.”
یئنه مرفوعه بیر حدیثده دئییلیر: “الله، اجلی گلن كیمسه‌نین عمرونو اوزاتماز، عمرون زیاده‌لشمه‌سی صالح ذریّت دئمكدیر”
مختلف دینلرده جهنّم
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
مختلف دینلرده جهنّم
دنیانین آیری یئرلرینده‌ده ابتدایی انسانلارین اعتقادلاریندا، یئر آلتی دنیاسیندا تفاوت یوخدور. بوندان علاوه فولكلورلارین چوخوندا شجاعتلی قهرمانین یئر آلتی دنیاسینا اولان سفریندن، مختلف افسانه‌لر وار. بو افسانه‌لرین چوخوندا _هر بیرینده‌كی جزئیات فرقلی اولسا دا،_ یئر و یا سو آلتی هیولانین – كی اكثراً یئر آناسی، اؤلوم آناسی و یا گئجه ملكه‌سی آدلانیر_ قارنینا و بطنینه گیرمكله، مختلف مانعلری و چتینلیكلری دالیدا قویوب، جان آلان امتحانلاردان و یولونا چیخان قورخونج موجودلارلا ساواشیب، نهایتده طبیعی بیر یول و یا اؤزو آچدیغی یول ایله، اونون بدنینده ائشیگه چیخیر.
بعضی محققلرین دئدیگینه گؤره، بو جور یئر آلتی دنیاسینا جومماق افسانه‌لری، تشرّف امتحانلاری‌نین سمبولیك بیانیدیر كی اونلاردان تبعیت ائله‌مكله، ناغیل قهرمانی اؤلومدن قورخو و یا اؤلومون اؤزونه غالب گلیب بعضاً ابدی‌لیگه چاتیر. هابئله بو مسافرت، باطنی و ایچ دنیاسی‌نین معرفت آختاریشیدیر كی هامی‌نین اونا الی چاتماز و فقط بئله سفرلره گئده بیلنلرین اونا اللری چاتار. (الیاده، «آیینلر ...3»، 61-64 ؛ بروس‌لانگ، 127؛ مكالك، «نزول ...4»، 648-649، «یئر»، 818).
بوندان علاوه، قبیله انسانلارین چوخو، روحون، اؤلومدن سونرا یئرین آلتینا اولان سفرینی چوخ خطرلی و چتین بیر سفر اولدوغونا اینانیردیلار. مثلاً سیبریلی قبیله‌لر اؤلومدن سونرا هر شخصین روحونون یئر آلتی دنیاسینا گئتمه‌سی اوچون، شمنین كؤمگینه محتاج اولدوغونا اینانیردیلار. بونا گؤره، شمن مركّب بیر آیینده، تكلیكده و یا آیری ایكی روحون كؤمگی ایله، اؤلموش شخصین روحونو اؤلومدن سونراكی چتینلیكلری دالدا قویماقدا و اورا چاتماق اوچون كؤمك ائلر. (الیاده، «آیین ...1»، 205-214؛ بروس لانگ، همان یئر؛ مكالك، «نزول»، 649؛ مینوا، 43-44؛ مبیتی، 309-310). ابتدایی انسانلارین چوخو، اؤلولر دنیاسی‌نین و یا یئر آلتی دنیانین، گون باتان یئرده و یاشادیقلاری یئرین غربینده اولدوغونا اینانیردیلار. (بروس لانگ، نیز مكالك، «یئر»، همان یئر؛ مبیتی، 309).
قدیم بین النهرینده: سومرلریلره گؤره، اؤلولرین اؤلكه‌سی یئرین آلتیندا «كور» آدلی بیر یئرده اَپْسو سولاری‌نین اوستونده‌دیر. بو اؤلكه‌یه چاتماق اوچون، قاییقچیسی كوبود اولان بیر قاییقا مینیب «آدامی اؤزونه چكن» چایدان كئچمه‌لیدیلر. بابل‌لیلر ده بو دوزخی كیگَل، ایریشتو یا كوتو كیمی آدلارینان و یئرینی، یئرین اَن آلت طبقه‌سینده تانیردیلار. «قاییتماز اؤلكه» و «چیخیلماز ائو» آدلانان بو منطقه، اؤلو روحلارین یئری ساییلیردی. 7 دروازاسی اولان 7 اوجا دیوار اونو حاصارا سالمیشدی و دئوه اوخشار نگهبانلار اوندان موغایات اولوردولار. بو دنیانین گیریش قاپیسی‌دا اوزاق غربده، گونون باتان یئرینده ایدی و نِرگَل الهه‌سی و خانیم اِرِشكیگَل الهه‌سی شاه و ملكه كیمی اوردا حكمرانلیق ائلیرلر. چایدان و 7 دروازادان كئچن روحلار بوتون پالتارلارینی، وار-یوخلارینی و بزكلرینی الدن وئریرلر و نهایتده لوت-چیلپاق صورتده، اَنونكیلر یا دوزخین 7 قاضیسی اؤنونده حاضر اولاردیلار كی حسابلارینا یئتیشسینلر. بو یئر آلتی دنیاسی، غم، مأیوسلوق و قارانلیقلا دولو بیر دنیا ایدی كی اورا گونش شعاسی یول تاپمازدی و روحلارین اوردا یاریم آییق یاشیردیلار.
یهود دینینده: یهودیلرین تاریخ بویو اؤلومدن سونراكی حادثه‌لری مختلف اعتقادلاری اولوب. اونلارین مقدّس كتابلاریندا، شئول (مزار)، بور (چالا)، اَبَدّون (یوخلوق یئری)، ماوِت (اؤلوم) و عافار (تورپاق) اؤلوم و اؤلومدن سونراكی دنیا آنلامیندا گلیب. (باخ: هایدل، 177, 181؛ گیلمن، 198) آما بو سؤزلرین اَن مهمّی شئولدور كی هم مزار و هم اؤلولرین آلت دنیاسی آنلامیندادیر. مقدّس كتابین یازدیغینا گؤره، شئول، دنیانین اَن آشاغی مرتبه‌سینده یئرلشن قارانلیق و توزلو بیر یئردیر (عاموس، 9: 2؛ ایوب، 10: 21-22، 11: 7- 8) كی اوندان قورتولماق اولماز (ایوب، 7: 10)، هئچ وقت دویماز (امثال، 30: 16) و بوتون انسانلار ایستر یاخشی و ایستر پیس، نهایتده اورا گئده‌جكلر. اؤلولر هئچ بیر شئی بیلیب یادا سالمیه‌جكلر و بوتون انسانی عشق و نفرت كیمی حسّلرینی الدن وئره‌جكلر (جامعه، 9: 4-6).
بونونلا بئله بعضی محققلر مقدس كتابین آیری آیه‌لرینه (مزامیر كتابی‌نین 49 و 73-جو بابلارینا) استناد ائدیب، شئولو یالنیز پیس انسانلارین یئری بیلیبلر و الله، یاخشی انسانلاری گؤیلره اؤز یانینا آپاراجاق معناسینی اونلاردان استخراج ائدیبلر (هایدل، 184-186؛ بروس لانگ، 130).
هر حالدا بللی اولان بودور كی مقدّس كتابین یازیلدیغی زمان یهودیلرین اؤلولرین گله‌جگی باره‌ده انسجاملی اعتقادلاری یوخیدی.
مسیحیت دینینده: اوچ اوخشار انجیلین آیه‌لرینه باخاندا، عیسی‌نین عهد عتیقده‌كی سؤزلرله مخاطبلرینی انذار ائله‌دیگینی گؤروروك، گناه‌كارلاری و ایمانسیزلارا شوم گله‌جگی وعده وئریر و بو انذاری بوتون گوج و شدّتله ائلیر. آما نظره گلیر اؤلولرین ایستر یاخشی و ایستر پیس گئتدیكلری یئر، شئول باره‌ده (باخ : متى، 11: 23؛ لوقا، 10: 15، 16: 23)، و گناه‌كارلارین عذاب اولدوغو یئر گهنّا، باره‌سینده نسبی فرق قویور (باخ : متى، 5: 22، 29، 10: 28، 18: 9، 23: 15، 33؛ مرقس، 9: 43- 45، 47؛ لوقا، 12: 5). بو اخطارلاردا توصیف اولان جهنّم همیشه‌لیك اود، قارانلیق و توستو، آغلاماق و دیش فشاریدیر.
هندو دینینده: ریگ ودا متنلرینده اؤلومدن سونراكی دنیادان آیدین تصویر وئریلمیر. بو متنلره گؤره، اؤلوم یولونا گئدن بیرینجی انسان یَمه ایدی كی اوندان سونرا اؤلولر دنیاسی‌نین آغاسی اولدو (رادلار كریشنان، I/84-85؛ مك دانل، 617). اورا، یاخشی انسانلاری و مراسملری و قربالیقلاری دوزگون یئرینه گتیرن انسانلارین یئریدیر كی الهه‌لر و یَمه ایله بیرلیكده خوشبختلیكله یاشیه‌جكلر. قارشیدا پیسلر و اَیری گئدنلر، درین، قارانلیق و سونسوز بیر چوخورا آتیلاجاقلار كی اوندان چیخماق امكانسیزدیر (رادلار ـ كریشنان، I/114-115؛ گریزولد، 318-319).
«اتهروه ودا» دا جهنّم مفهومو آچیلیر و قارانلیق و دئولرله دولو بیر یئردن سؤز گئدیر كی آشاغیدادیر و «نارَكه لوكه» آدلانیر كی پیس انسانلار اوردا یَمه‌نین نؤكرلری طرفیندن جور به جور شكنجه‌لره معروض قالیرلار.
بودا دینینده: بودا دینی‌نین ایدئولوژی‌سینده اوّلدن كرمه، سمساره و تناسخ كیمی عقیده‌لر قبول اولونوب و انسانین یاشاییشی، سایسیز دؤرلرده تازادان دوغولماقلا نیروانه و سمساره‌دن قورتولماقدا فرض اولوب. بئله‌لیكله جهنّم مفهومو نه قدر ده چتین، قورخولو و اوزون اولسا دا نهایتده موقّت و قورتولاندیر و او بیری دنیالار كیمی اوّلكی حیاتدان سونراكی حیاتا انتقال مرحله‌سیدیر (توبر، 241 ؛ الیوت، I/338).
بو فرض ایله بودانین دنیا اوچون تصویر ائتدیگی كیهان‌شناسلیق اوچ منطقه‌دن عبارتدیر: ایستك منطقه‌سی (كامه-لوكه)، شكلی اولان منطقه (روپه لوكه) ، شكلی اولمایان منطقه (اَروپه لوكه). ایستك منطقه‌سی اؤزو آلتی جنّت و چوخلو جهنّمدن عبارتدیر كی بو جهنّملر كیهانین آشاغی مرتبه‌لرینده یئرلشیرلر (باخ: واله پوسَن، 130-134؛ ویلیامز، 75-77؛ توبر، همان یئر؛ تامس، 829-832).
اوستاد علامه محمد تقی جعفری، آیریلارین گؤزونده
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
اوستاد علامه محمد تقی جعفری، آیریلارین گؤزونده
آتن دانشگاهی‌نین فلسفه اوستادی پروفسور موچوپولوس:
اوستاد جعفری‌نین اساس دغدغه‌سی، بشریّتین مقصدی و گله‌جگیدی. معاصر جامعه‌نین معضل‌لری و مسأله‌لریندن چوخلو تجربه‌سی اولان بیر محققیدی و اؤزونو بو مسأله‌لردن گیزلتمگه چالیشمیردی.
اونونلا بحثه و دانیشیغا عادتیمیز واریدی، مخصوصاً تكنولوژی باره‌سینده كی بو بحث ساعتلر اوزاناردی. اونا گؤره تكنولوژی، انسان تمدّنینده منفی تأثیر قویور، چونكی باطنده‌كی كمالا بروز امكانی وئرمیر. تكنولوژی فقط وسیله و ابزار اولدوغو تقدیرده بشریّته كؤمك ائلیه بیلر.
او، همیشه دقیق دوشونمك و یوخاری اراده سمبولی ایدی. اونون اورگه یاتیم رفتارینی آتنده‌كی شاگردلریمله یادیما سالیرام. یونانلی شاگردلر كلاسی بیر-بیرینه وورموشدولار و من اونلارا، بیر روحانی ایله بئله رفتار ائله‌مكلرینه گؤره، حرصلنمیشدیم. آما دانیشیق بویو، شاگردلر اونون دانیشیغینا چوخ دقّتله قولاق آسدیلار. سونرا بونو آنلاماقلا كی چوخلو تازا سؤزلر اؤرگشیرلر، تئز-تئز ال چالماقلا اونو تشویق ائلیردیلر. او گون او، اونلارلا الهاملی شكلده ارتباط قوردو. بو اوزدن بیر اوستادین بو قدر حیرت آمیزلیگینی، الهی بیر وئرگی اولدوغونو بیلدیم.
آتن دانشگاهی‌نین
محقق و اوستادی پروفسور دلی كاستاپولوس:
ایللر اوّل، نئچه نفر یونانلی دوستلاریملا، علامه جعفری‌نین ائوینده گؤروشوب و چوخلو دانیشیقلاریمیز اولوردو. اونون باخیشلاری بیزه تأثیر قویاردی. رحلتیندن اوچ ایل اوّل (1374-ده) یونانا گلمیشدی و من بیر مجلسده ایكی ساعتدن آرتیق اونونلا دانیشدیم. من شخصاً اونون یوخاری فیلسوف اولدوغونو آنلادیم.
اونونلا، آخرت باره‌سینده دانیشغیمیز اولدو و بو اساسدا «دنیا واقعیّتینده، ایمانین عقل و الحاددان یوخاریلیغی» آدیندا بیر مقاله یازدیم. بیز هابئله ارتدوكس مسیحی‌لرین و مسلمانلارین داها یاخشی دنیا اوچون چالیشماسی باره‌ده توافقه چاتدیق.
آتن دانشگاهیندان
پروفسور ولقاریس:
. . . عمروم بویو هئچ كس منه اوستاد جعفری كیمی تأثیر قویماییب. قدیم آتن شهرینده خیابانلارا آد قویماق یئرینه، جماعتین هدایتی اوچون شهرین هر گوشه‌سینه ستون یاپیشدیریب و هر ستونون اوستونه «هرمه» قویوردولار.
هرمه‌لر همان زماندان یوخاری انسان و جماعتلرین هدایتچیسی كیمی تانیندیلار. عاغیللی فرزانه‌لر كی الله آداملاری ایدیلر و مقصدلری خلقه خدمت ائله‌مك ایدی. اونلار، همیشه تحقیق و اوخوماقدادیدیلار و اؤزلرینی انسانلارین معنویّتی و خدمتینه حصر ائله‌میشدیلر. بو نادر شخصلردن اوستاد محمد تقی جعفری‌یه اشاره ائلیه بیلرم. بو كیشی دنیانین اونا فخر ائلیه بیله‌جك قدر بؤیوك بیر انسان ایدی.
... اوست-اوسته دئمك اولار كی جعفری دنیانین نادر انسانلاریندان ایدی. او پیغمبر كیمی بیر مرجع ایدی. شدّتلی مذهبی میلی اولدوغونا رغماً، اوستاد جعفری‌نین نداسی بو گونكی وحشی دنیانین اورگینه آییقلیق وئرن بیر ندا ایدی.
جعفری هئچ وقت بیرینی محكوم ائله‌مزدی. او قاضی دئییلدی، او بیر معلم ایدی. یادیما گلیر بیر گون اوندان غرب دنیاسی باره‌ده نظرینی سوروشدوم. بو سؤالی گؤزله‌میردی آما دئدی: غرب انسانی، فوق بشر اولماغا چالیشماقدا، غیر بشر اولماقدان باشقا هئچ بیر نتیجه آلانماییب. چونكی الله-دان اوزاقلاشیب و صرفاً اؤز گوجونه و منطقینه دایانیب. اوستاد جعفری الله-ـا اینانماغی بشری منطق ایله مخلوط ائله‌میشدی. الله اونا رحمت ائله‌سین
ناگویا
دانشگاهی‌نین اوستادی پروفسور هیسائه ناكانیشی:
استاد جعفری‌نین عظمتی‌نین جنبه‌لری سایسیزدیر. بونونلا بئله هر شئیدن اوّل اونون اسلام تمدّنی و آیری تمدّنلر باره‌ده گئنیش علمینی و حكمت و درین باخیشینی دئیه بیلرم كی باعث اولدو معاصر و گله‌جك انسانلار اوچون اورك یاندیران اثرلرین یاراتماسینا امكان اولسون.
اونلارلا دانیشاندا بیلدیم كی: اونون اورك ایستیلیگی و روح عظمتی باعث اولدو صلحلی دنیانین یارانماسینا بو قدر اهمیّت وئرسین و بیزیم اوچون بوجور بؤیوك میراث قویسون.
. . . دنیا دا گؤزه گلیم دگیشیكلیلر باش وئریب و دنیا خطرلی شرایطه طرف گئدیب. شرافت، انسان كرامتی كیمی بؤیوك مفهوملارا اعتناسیزلیق اولور و حتّی انكار اولورلار. انسان حیاتی اوچون واجب اولان بوتون بو مفهوملاری دیریلتمك اوچون، علامه جعفری‌نین بوتون اثرلری دقّت آلتینا گئتمه‌لیدیر. اونون فلسفه‌سی تازادان تفسیر اولمالیدیر كی داها امن و داها صلحلی بیر دنیا یارانسین.
كربلانین عرفان و حماسه جنبه‌سی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
كربلانین عرفان و حماسه جنبه‌سی
كربلا حادثه‌لری و حركتلری‌نین تك به تكی معرفتله دولودور و بو جنبه‌لردن باشقا هئچ نه مثال وورماق اولماز، حتّی سوت امر اوشاغین شهادتی الهی معرفتدن دولودور. امام حسینین (ع) مدینه‌دن كربلایا حركت ائله‌دیكلری آن، پیغمبرین پالتارینی گئیمكلری و مخصوص مركبه مینمكلری، هامیسی الهی معرفت ایله توأم ایدی. او حضرت كربلایه وارد اولدوغو بیرینجی گونلرده، دوه‌یه مینیب هامی‌یا جنگ قصدینده اولمادیغینی اعلام بویوردو. آما سككیزینجی گون 20 مین نفردن آرتیق او حضرتی شهید ائله‌مك نیّتی ایله فرات چاییندا غسل ائلیردیلر. دوشمنلر او حضرتی تانیمایانلاردان دئییلدیلر و دفعه‌لرله امام حسینی (ع) پیغمبرین قوجاغیندا گؤرموشدولر، حتّی شمر اؤزو حدیث راویلریندن ایدی.
دوشمن قوشونو امام حسینی (ع) چوخ یاخشی تانییردی، اونلارین بعضیسی پیغمبری (ص) گؤرموشدولر و پیغمبرین عمامه و لباسینی امام حسینین (ع) اگنینده گؤرنده اونو قاباقجن پیغمبرین اگنینده گؤرموشدولر. كربلانین بوتون حركتلری‌نین معناسی وار و هئچ اضافه حركتین اولمادیغی، اسلامی تاریخینده بو عظیم واقعه‌نین معرفتی جنبه‌سیندن خبر وئریر كی اونلار مذهبی هیأتلرده مطرح اولمالیدیر. كربلانین معرفتی جنبه‌سی‌نین درس و عبرتلری وار كی بو درسلر و عبرتلر هیأتلرده مطرح اولمالیدیر آما تأسوفله چوخ آز مطرح اولورلار. هیأتلرده بو مسأله‌لر حل اولسا یئر اوزونون اَن گؤزل محفل‌لرینه چئوریلرلر.
امام صادقدن (ع) بئله بیر روایت وار كی بویوروبلار: «جنّت باغلارینا یولوز دوشرسه اونلاردا تفریح و شادلیق ائله‌یین». امامدان سوروشدولار: «بو باغلار هاردادیلار؟» بویوردو: «اهل بیتین (ع) ذكری اولدوغو محفل‌لر یئر اوزونده‌كی جنّت باغلاریدیلار».
مذهبی هیأت، ائله بیر محفلدیر كی اوردا اسلامی تعلیملر و مخصوصاً عاشورا و كربلا واقعه‌سی مطرح اولار و مختلف مناسبتلرده اهل بیتین (ع) عزاسی و شادلیغی بیان اولار.
تاریخ بویو مختلف اسلامی علملرده بؤیوك عالملر تربیت اولوب و بو علملر چوخ درین صورتده تفسیر و تحقیق اولونوب آما كربلا واقعه‌سی‌نین تحلیلی او بیری زمینه‌لر كیمی درین اولماییب و بؤیوك عالملر بو زمینه‌یه آزراق داخل اولوب و بونا گؤره بعضاً چوخ سطحی تحلیل‌لر ارائه اولونوب.
كئچمیش عصرلرده بو زمینه‌نین چالیشانلارین چوخو، آز ساوادلی و سطحی آداملار اولوب كی اونلار دا كربلا واقعه‌سینی فقط و فقط احساسی حدّینه یئندیریبلر. اونلارین نظرینه گؤره كربلا واقعه‌سی اهل بیت (ع) اوچون بؤیوك مغلوبیّت ساییلیر و بونا گؤره چالیشیبلار اغراق و شیشیرتمكله اونو جبران ائله‌سینلر. مثلاً بعضی كتابلاردا امام حسینین (ع)، عاشورا گونو بیر میلیون ایكی یوز مین نفری ، و حضرت ابوالفضلین (ع) 250 مین نفری اؤلدوردوگونو یازیبلار!
جامعه فكر اهلی اولمالیدیر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
جامعه فكر اهلی اولمالیدیر
تأسوفله جامعه‌میزده اخلاقی قایدالاری آیاقلاماق، یئرسیز حرصلنمك، مالی و غیر مالی امانتلرده خیانت، یالان، تهمت و غیبت كیمی مسأله‌لره تئز-تئز راستلاشماق اولور. بیر عده آیدین اولمایان سؤزو اطمینانلا دئییرلر و یا شایعه‌دن آرتیق اولمایان سؤزلری حقیقت كیمی مطرح ائلیرلر.
دینی تعلیماتا گؤز اوجو باخساق، انسانلارا اخلاقی قایدالاری اؤیرتمگه چالیشان چوخلو سؤزلره راستلاشا بیلریك. گؤزل اسلام دینی، یئر به یئر بیزلری دوزلوگه، گؤزل‌لیگه و اخلاق قایدالارینی رعایت ائله‌مگه چاغیریب. ائله كی بیری بو تعلیماتا عمل ائله‌سه تعالی و كمالا طرف گئده بیلر.
پیغمبریمیز نه گؤزل بویوروب: «انّی بُعثت لأتمّم مكارم الاخلاق» من فقط اخلاق گؤزل‌لیقلارینی اؤیرتمك اوچون مبعوث اولموشام. حقیقتده انسانین كمالی پیسلیكلردن اوزاقلاشماقدا و گؤزل‌لیكلره یاخینلاشماقدادیر. بیزلر، بعضاً ائله شئیلره افتخار ائلیریك كی انسانلیق اونلاردان چوخ یوخاریدیر. مثلاً انسان افتخار ائلیر كی منیم مقامیم و یا پولوم فلان كسدن چوخدور. بیر حالدا كی بونلارین رتبه‌سی انساندان داها آشاغیدیر. دوزو بودور كی انسان، دوزلوك، امانتدارلیق، عدالت و پاكلیق كیمی حقیقی قیمتی اولان شئلره افتخار ائلیه.
الله-ین یئر اوزونده انسان اوچون وئردیگی نعمتلر، اونون اخلاقلی اولماسی و كمالا چاتماق اوچون واسطه و وسیله‌دیلر، عیناً بوغدا كولشی‌نین اونو یئتیشدیریب ساخلاماغا وسیله اولدوغو كیمی. اكینچی‌نین اساس مقصدی و نرمال شرایطده افتخار ائله‌دیگی محصول بوغدادیر و اونون سایه‌سینده اله گتیردیگی سامان، افتخار اولونان بیر شئی دئییل. هر چند بوغدانی اله گتیرمك اوچون كولش و سامان لازمدیر. انسانلارین اخلاقدان اوزاق اولوب دنیا مالینا افتخار ائله‌مكلری، بیر اكینچی‌نین بوغدایا یوخ بلكه سامانا افتخار ائله‌مه‌سینه بنزر.
انسان الینده اولدوغو نعمتلردن، كمالا چاتماق اوچون اَن یاخشی صورتده استفاده ائله‌مه‌لیدیر. بونا گؤره انسان نئچه وقتدن بیر اؤزونو یوخلامالیدیر كی گؤره‌سن الله-ین اونا وئردیگی نعمتلردن دوزگون استفاده ائلیه بیلیب یا یوخ؟ گؤره‌سن اوّلكی یئریندن و رتبه‌سیندن داها یوخاری گئده بیلیب یا یوخ؟
اسلامی تعلیماتا گؤره، هر كس بیزیم باره‌میزده پیسلیك ائله‌سه، نتیجه‌ده بیزه قازاناجاق. چونكی اونون ثوابلاریندان آزالیب و بیزیم ثوابلاریمیزا آرتیریلاجاق. آما اؤزوموزه ائله‌دیگیمیز ظلم تماماً ضرر اولاجاق. الله-ین بیزه وئردیگی نعمتلردن‌ده دوزگون استفاده ائله‌مه‌مك اؤز حقّیمیزده ائله‌دیگیمیز بؤیوك ظلملردن‌دیر. ائله بیل كی انسان اوتوردوغو بوداغی كسمگه مشغول اولور.
بونا گؤره انسان هر ایشدن اوّل و هر سؤزو دانیشماقدان اوّل، اونون نتیجه‌سی باره‌ده دوشونمه‌لیدیر، سونرا اونو دوز و فایدالی تشخیص وئرسه اونا عمل ائله‌مه‌لیدیر. بیر آیری سؤزوله «سؤزو آغیزدا پیشیریب سونرا دانیشماق لازیمیدیر».
انسان جامعه‌یه نسبت، شاخه كیمیدیر آغاجا. یعنی بیر شاخه آغاجین آیری قسمتلرینه ضرر یئتیرسه، حقیقتده ائله اؤزونه ضرر یئتیریب. بو ضرری ایندی‌ده بیلمه‌سه سونرا تأثیری اونا چاتاندا آنلایاجاق. ائله، بیر انسان‌دا جامعه‌نین او بیری انسانلارینا ضرر یئتیریرسه، اؤزو ده بیلمه‌سه حتماً او ضرردن اؤز پایینی آلاجاق.
بونا گؤره حدیثده واریمیز كی بیر ساعت فكرلشمك، یئتمیش ایل عبادتدن یوخاری و داها یاخشیدیر.