din xadimi دین خادمی

حضرت عیسی‌نین (ع) آدی قرآندا نئچه دفعه گلیب؟

قرآندا حضرت عیسی‌نین (ع) آدی 25 دفعه و لقبی 13 دفعه گلیب.

حضرت عیسی كؤرپه‌لیگینده جماعتله دانیشدی و چاره‌سیز مریضلری شفا وئرمك كیمی آیری معجزه‌لری‌ده وار. او حضرت 30 یاشیندا پیغمبرلیگه مبعوث اولدو.

قرآندا حضرت عیسی‌نین (ع) آدی كرامتلی آناسی كیمی چوخلو آیه‌لرده ذكر اولوب كی اونلارا اشاره ائدیریك:

مباركه بقره سوره‌سی آیه 87: «وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّیْنَا مِن بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءكُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِیقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِیقًا تَقْتُلُونَ؛ البته موسی‌یه كتاب وئردیك و اوندان سونرا دال به دال رسول‌لار گؤندردیك و مریم اوغلو عیسی‌یه آشكار معجزه‌لر باغیشلادیق و اونو روح القدس ایله تأیید ائله‌دیك. بس نیه پیغمبر سیز بَینمه‌ین بیر شئی گتیرنده غرورلاندیز؟، بیر عدّه‌نی اؤلدوردوز و بیر عدّه‌نی یالانچی آدلاندیردیز».

مباركه بقره سوره‌سی 136-جی آیه: «قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالأسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَى وَعِیسَى وَمَا أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛ دئیین بیز الله‌-ـا و بیزه نازل اولانا و ابراهیمه، اسماعیله، اسحاقا، یعقوبا و اسباطا نازل اولانلارا و موسی و عیسی‌یه وئریلنلره و بوتون پیغمبرلره الله طرفیندن وئریلنلره ایمان گتیرمیشیك. هئچ بیری‌‌نین آراسیندا فرق قویموروق و اونون قارشی‌سیندا تسلیمیك».

* آیه 253  مباركه «بقره» سوره‌سی: «تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ مِّنْهُم مَّن كَلَّمَ اللّهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِینَ مِن بَعْدِهِم مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَلَكِنِ اخْتَلَفُواْ فَمِنْهُم مَّنْ آمَنَ وَمِنْهُم مَّن كَفَرَ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا اقْتَتَلُواْ وَلَكِنَّ اللّهَ یَفْعَلُ مَا یُرِیدُ ».

* آیه 45 مباركه «آل‌عمران» سوره‌سی: «إِذْ قَالَتِ الْمَلآئِكَةُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ یُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهًا فِی الدُّنْیَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ ».

* آیه 52 مباركه «آل‌عمران» سوره‌سی: «فَلَمَّا أَحَسَّ عِیسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِی إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ آمَنَّا بِاللّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ».

* آیه 55 مباركه «آل‌عمران» سوره‌سی: «إِذْ قَالَ اللّهُ یَا عِیسَى إِنِّی مُتَوَفِّیكَ وَرَافِعُكَ إِلَیَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِینَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِینَ كَفَرُواْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَیْنَكُمْ فِیمَا كُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ ».

* آیه 59 مباركه «آل‌عمران» سوره‌سی: «إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَیَكُونُ ».

* آیه 84 سوره مباركه «آل‌عمران» سوره‌سی: «قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَیْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَى وَعِیسَى وَالنَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ».

* آیه 157 مباركه «نساء» سوره‌سی: «وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَـكِن شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُواْ فِیهِ لَفِی شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ یَقِینًا».

*آیه 163 مباركه «نساء» سوره‌سی: «إِنَّا أَوْحَیْنَا إِلَیْكَ كَمَا أَوْحَیْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِیِّینَ مِن بَعْدِهِ وَأَوْحَیْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَعِیسَى وَأَیُّوبَ وَیُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَیْمَانَ وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا ».

*آیه 171 مباركه «نساء» سوره‌سی: «یَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِی دِینِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقِّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ انتَهُواْ خَیْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن یَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَات وَمَا فِی الأَرْضِ وَكَفَى بِاللّهِ وَكِیلًا ».

* آیه 172 مباركه «نساء» سوره‌سی: «لَّن یَسْتَنكِفَ الْمَسِیحُ أَن یَكُونَ عَبْدًا لِّلّهِ وَلاَ الْمَلآئِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَمَن یَسْتَنكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَیَسْتَكْبِرْ فَسَیَحْشُرُهُمْ إِلَیهِ جَمِیعًا ».

* آیه 17 مباركه «مائده» سوره‌سی: «لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِینَ قَآلُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَن یَمْلِكُ مِنَ اللّهِ شَیْئًا إِنْ أَرَادَ أَن یُهْلِكَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ وَمَن فِی الأَرْضِ جَمِیعًا وَلِلّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا یَخْلُقُ مَا یَشَاءُ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ».

* آیه 64 مباركه «مائده» سوره‌سی: «وَقَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعَیسَى ابْنِ مَرْیَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَیْنَاهُ الإِنجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِینَ».

* آیه 72 مباركه «مائده» سوره‌سی: «لَقَدْ كَفَرَ الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ وَقَالَ الْمَسِیحُ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اعْبُدُواْ اللّهَ رَبِّی وَرَبَّكُمْ إِنَّهُ مَن یُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَیهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنصَارٍ ».

* آیه 75 مباركه «مائده» سوره‌سی: «مَّا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّیقَةٌ كَانَا یَأْكُلاَنِ الطَّعَامَ انظُرْ كَیْفَ نُبَیِّنُ لَهُمُ الآیَاتِ ثُمَّ انظُرْ أَنَّى یُؤْفَكُونَ ».

* آیه 78 مباركه «مائده» سوره‌سی: «لُعِنَ الَّذِینَ كَفَرُواْ مِن بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ یَعْتَدُونَ ».

* آیه 110 مباركه «مائده» سوره‌سی: «إِذْ قَالَ اللّهُ یَا عِیسى ابْنَ مَرْیَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِی عَلَیْكَ وَعَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ أَیَّدتُّكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِیلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ كَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِإِذْنِی فَتَنفُخُ فِیهَا فَتَكُونُ طَیْرًا بِإِذْنِی وَتُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ بِإِذْنِی وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوتَى بِإِذْنِی وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَنكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِینَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِینٌ ».

* آیه 112 مباركه «مائده» سوره‌سی: «إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّكَ أَن یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُواْ اللّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ ».

* آیه 114 مباركه «مائده» سوره‌سی: «قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِیدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِّنكَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ ».

* آیه 116 مباركه «مائده» سوره‌سی: «وَإِذْ قَالَ اللّهُ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ أَأَنتَ قُلتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَأُمِّیَ إِلَهَیْنِ مِن دُونِ اللّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا یَكُونُ لِی أَنْ أَقُولَ مَا لَیْسَ لِی بِحَقٍّ إِن كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَلاَ أَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنتَ عَلاَّمُ الْغُیُوبِ ».

* آیه 30 مباركه «توبه» سوره‌سی: «وَقَالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللّهِ وَقَالَتْ النَّصَارَى الْمَسِیحُ ابْنُ اللّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ یُضَاهِؤُونَ قَوْلَ الَّذِینَ كَفَرُواْ مِن قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللّهُ أَنَّى یُؤْفَكُونَ ».

* آیه 31 مباركه «توبه» سوره‌سی: «اتَّخَذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ وَالْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَمَا أُمِرُواْ إِلاَّ لِیَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِكُونَ ».

* آیه 34 مباركه «مریم» سوره‌سی: «ذَلِكَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِی فِیهِ یَمْتَرُونَ ».

* آیه 50 مباركه «مؤمنون» سوره‌سی: «و جَعَلْنَا ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ آیَةً وَآوَیْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِینٍ ».

* آیه 7 مباركه «احزاب» سوره‌سی: «وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثَاقَهُمْ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٍ وَإِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ وَأَخَذْنَا مِنْهُم مِّیثَاقًا غَلِیظًا ».

* آیه 13 مباركه «شوری» سوره‌سی: «شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْكَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَن یُنِیبُ ».

* آیه  57 مباركه «زخرف» سوره‌سی: «وَلَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیَمَ مَثَلًا إِذَا قَوْمُكَ مِنْهُ یَصِدُّونَ ».

* آیه 63 مباركه «زخرف» سوره‌سی: «وَلَمَّا جَاء عِیسَى بِالْبَیِّنَاتِ قَالَ قَدْ جِئْتُكُم بِالْحِكْمَةِ وَلِأُبَیِّنَ لَكُم بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ ».

* آیه 27 مباركه «حدید» سوره‌سی: «ثُمَّ قَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِم بِرُسُلِنَا وَقَفَّیْنَا بِعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ وَآتَیْنَاهُ الْإِنجِیلَ وَجَعَلْنَا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِیَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَیْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاء رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَایَتِهَا فَآتَیْنَا الَّذِینَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَكَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ».

* آیه 6 مباركه «صف» سوره‌سی: «وَإِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْكُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِن بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءهُم بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُّبِینٌ ».

* آیه 14 مباركه «صف» سوره‌سی: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا كُونوا أَنصَارَ اللَّهِ كَمَا قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ لِلْحَوَارِیِّینَ مَنْ أَنصَارِی إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ فَآَمَنَت طَّائِفَةٌ مِّن بَنِی إِسْرَائِیلَ وَكَفَرَت طَّائِفَةٌ فَأَیَّدْنَا الَّذِینَ آَمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِینَ ».

آیت الله میرزه كاظم تبریزی

نجف و قم علمیه حوزه‌لری‌نین مشهور عالملریندن آیت الله میرزه كاظم تبریزی، 1299 هجری شمسی ایلینده تبریزده دنیایا گلدی. او، مقدمات و سطحی اوخویاندان سونرا 21 یاشیندا نجفه كؤچوب آیات عظام شیخ موسی خوانساری، شیخ محمدرضا آل‏یاسین و سیدمحسن حكیم كیمی بؤیوك عالملرین محضرندن فایدالار آپاردی.

آیت الله تبریزی 20 ایل بویوندا آیت الله سید ابوالقاسم خویی‌نین فقه، اصول، رجال و تفسیر كلاسلاریندان بهره آپاریب اونون اَن یوخاری شاگردلریندن ساییلدی. آیت الله تبریزی تحصیل ایله عین زماندا عالی سطحین تدریسینی‌ده عهده‌سینه آلمیشدی و نهایتده 1349-جو ایلینده قم شهرینه گلیب حوزه‌نین یوخاری سطحده اولان مجلسلری‌نین بیرینی تشكیل وئردی. آیت الله تبریزی مختلف علملره او جمله‌دن فقه، اصول، حدیث، رجال، تفسیر، تاریخ، ادبیات، ریاضیات، هیئت، هندسه، كلام، فلسفه و منطق علملرینه كامل تسلطّی واریدی و فرانسه و انگلیس دیللره‌نه ده تانیشیدی. او، اونلارجا كتاب یازمیشدی كی عروةالوثقی شرحی 150 جلدده، القواعد الفقهیه 50 جلدده، تطبیقاتُ الوسایل 20 جلدده، الاصول الجدیده 10 جلدده اونلارداندیر. بو بؤیوك عالم 1374-جو ایلینده 75 یاشیندا قم شهرینده دنیاسینی دَییشیب قم دا دفن اولدو.

امام حسین (ع) باره‌ده غلو ائدنلر

«غالیلر» اؤزلرینی مسلمان گؤسترنلردیلر كی اماملرین نقشی باره‌ده غلو ائدیب اماملارین مقامی باره‌ده اعتدالدان كنارا چیخانلاردیلار. اونلار اماملار باره‌ده اساس‌سیز سؤزلر دانیشیرلار. اماملار بو جور انحرافلاری آشكار صورتده قیناییب دانلاییبلار.

حضرت علی (ع) و اوغلو امام حسندن (ع) سونراكی اماملارین هئچ بیری‌نین سیاسی مقامی یوخیدی. بو استثنا امام رضا (ع) باره‌ده ده اولور چونكی امام رضا (ع) ولیعهدلیك مقامینی مجبوری و عزل-نصبی اختیاری اولمادیغی تقدیرده قبول ائله‌دی.

سیاستله جدّی صورتده رابطه‌ده اولماماق، شیعه حدیث حوزه‌سینی آیری بیر سمته چكدی. امام خصوصیّتلری بحثلرینده مطرح اولان سؤزلر و امام اقتداری‌نین حوزه‌سی باره‌ده اولان بحثلر، غیر سیاسی جنبه‌لرین داها چوخ مطرح اولونماسینی گؤستریر. بو باره‌ده اَن بؤیوك شاهد امامت بحثی‌نین كلام بحثی داخلینده یعنی عقیده اصولو ضمنینده اولماسی اولا بیلر. بیر حالدا كی اونون عملی جنبه‌لری فوری اولسایدی فقه حوزه‌سینه تاپیشیریلاردی. بو وضعیتده تماماً سیاسی و نظامی اولان كربلا واقعه‌سی‌، تصوّف حركتینده حل اولدو.

امامت مفهومونون و هابئله كربلا واقعه‌سی‌نین غیر سیاسی اولماسیندا، غالی‌لرین چوخ نقشلری وار. اونلارین اماملارا لاهوتی نظر وئرمكلری، امامتین سیاستدن آیری اولماسیندا، گؤزه‌ گلیم تأثیری واریدی. غالی‌لر بو آیه‌نین تفسیرینده: :«هو الذی فی السماء اله و فی الارض اله» دئییردیلر كی یئرده‌كی «اله» همان امامدیر. اونلارین بو سؤزلری باعث اولدو امام صادق (ع) اونلاری مشركلردن داها پیس سایسین.

غالی‌لرین بیر عدّه‌سی ادعا ائلیردیلر (نعوذ بالله) جبرئیل پیغمبرین سئچمه‌سینده خطا ائدیب و حضرت علی‌نی (ع) سئچمه‌لی ایدی.

غالی‌لر كربلا واقعه‌سینه عجیبه نظرلری وار. اونلار امام حسینی (ع) بو حادثه‌ده عیسی بن مریمین (ع) اولدوغو موقعیّتینه اوخشاتدیلار. نئجه كی یهودیلر مسیحین یئرینه آیری آدامی صلیبه چكدیلر. كربلادا دا كوفه‌لیلر حنظله بن اسعد شامینی امام حسینین (ع) یئرینه اؤلدوروبلر ! یاخشی اولار همان روایتی بوردا نقل ائدك. علامه مجلسی حدیثین ترجمه‌سینی بئله یازیب:

ابن بابویه معتبر سندله روایت ائلیر كی اباصلت هروی امام رضایه (ع) دئییر: «كوفه‌ده بیر عده حسین بن علی‌نین (ع) شهید اولماماسینی ادّعا ائلیرلر و ادّعا ائلیرلر الله تعالی‌ حنظله بن سعدی اونا اوخشاتدی و او حضرتی گؤیلره آپاردی، عیسی‌نی گؤیلره آپاردیغی كیمی. اونلار بو آیه‌نی حجت و دلیل گتیریرلر: «و لن یجعل الله للكافرین علی المومنین سبیلا» (نساء/141) الله كافرلری مؤمنلره مسلط ائله‌مز»

حضرت بویوردو: «یالان دئییلر، الله-ین لعنتی اونلارا اولسون. اونلار پیغبری (ص) تكذیب ائله‌مكله كافر اولوبلار چونكی پیغمبر (ص) او حضرتین شهادتیندن خبر وئرمیشدی. آند اولسون الله-ـا كی حسین اؤلدورولدو و حسیندن یاخشی اولان‌دا اؤلدورولدو، یعنی امیرالمؤمنین و امام حسن (علیهما السلام) و رسالت اهل بیتی‌نین هامیمیز شهید اولاروق و منی مكر و حیله ایله زهر ایله شهید ائلیه‌جكلر. و بو منه پیغمبردن (ص) خبر چاتیب. و او حضرتی، الله طرفیندن جبرئیل خبردار ائله‌ییب. الله تعالی‌نین او آیه‌ده‌كی منظورو بودور كی كافرین مؤمنه حجّتی یوخدور. نئجه اولا بیلر بوجور اولسون بیر حالداكی الله تعالی قرآندا پیغمبرلرین ناحق یئره كافرلر طرفیندن اؤلدورولمه‌سینی خبر وئریب. لیكن اونلارین اؤلماقلاریله بئله، پیغبرلرین حجّتی اونلارا غالب ایدی و حقیقتلری ظاهریدی.

حضرت عیسی‌نین (ع) معجزه‌لی ولادتی

حضرت عیسی بن مریم (ع) بؤیوك الهی پیغمبر، دسامبرین 25-ده بیرینجی میلادی ایلینده 621 ایل پیغمبرین هجرتیندن اوّل، فلسطینین بیت لحمینده دنیایا گلدی.

البته مسیحی‌لر او حضرتین پیغمبر یوخ بلكه -نعوذ بالله- الله-ین انسان تجسومو اولدوغونا اینانیرلار.

 آناسی عمرانین قیزی حضرت مریم (س) شرافتلی خانیملاردان و بنی اسرائیلین یوخاری شخصیّتلریندن ایدی. مریمین آتاسی حضرت سلیمان (ع) نسلیندن اولان عمران، بنی اسرائیلین بؤیوك و تقوالی عالملردن ایدی. عیسی پیغمبر، معجزه‌لی شكلده باكره آنادان دنیایه گلیب بئشیكده دانیشماغا باشلاییب پیغمبرلیك بشارتینی وئردی.

حضرت مریم (س) حضرت عیسی‌نین (ع) كرامتلی آناسی، تاریخین فضیلتلی شخصیّتلریندندیر كی قرآن كریم‌ده 12 سوره و 34 آیه‌ده اونلاردان آد آپاریب. قرآندا خانیملار ایچینده اَن چوخ او حضرتین آدی چیكلیب.

قرآن كریمین آل عمران سوره‌سی‌نین 45-جی آیه‌سینده اوخوروق:«إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَهُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللَّهَ یبَشِّرُكِ بِكَلِمَهٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ» اوندا كی ملكلر دئدیلر: ای مریم! الله سنه اؤز طرفیندن بیر كلمه‌یه بشارت وئریر، اونون آدی مسیح، عیسی بن مریمدیر، او دنیا و آخرتده وجهه‌لی انسان و الله‌-ـا یاخین اولاجاق.

او حضرت، آناسی‌نی قیمومتی آلتیندا بؤیویوب 12 یاشیندا عالملرین جمعینده مباحثه‌یه باشلادی.

او حضرت 30 یاشیندا پیغمبرلیگه مبعوث اولدو. حضرت عیسی‌نین (ع) تبلیغی اثرینده جماعت دسته-دسته اونا ایمان گتیریردیلر. بو اوزدن یهودی بؤیوكلری اونو اؤلدورمك فكرینه دوشدولر. اونلار او حضرتی اؤلدورمك ایسته‌ینده الله او حضرتی گؤیلره آپاردی و یهودیلر عیسی‌یا اوخشایان بیر نفری صلیبه چكدیلر.

حضرت عیسی‌نین علاجسیز ناخوشلاری علاج ائله‌مك كیمی معجزه‌لری واریدی و انجیل كتابی اونا نازل اولدو. همیشه سفرده اولدوغو اوچون ائولننمه‌دی و سوبای قالماغا مجبور اولدو.

قرآن كریم نساء سوره‌سی‌نین 157-جی آیه‌سینده بویورور:« ... و ما قتلوه و ما صلبوه و لكن شبِّه لهم» [عیسی‌نی]نه اؤلدوردولر و نه صلیبه چكدیلر، آما ایش اونلارا مشتبه اولدو.

بئله‌لیكله عیسی 33 ایل عمر ائله‌دی. یهودیلر اونو اؤلدورمك اوچون توتدولار. الله اونو اونلارین الیندن قورتاریب گؤیه آپاردی. آما جماعت ایچینده اونون صلیبه چكیلیب اؤلدورولمه‌سی یاییلدی. ائله ایندی‌ده مسیحیلر ایچینده صلیب علامتی او حضرتین شهید اولماسی گمانی ایله مقدس ساییلیر.

اسلامی و شیعه روایتلره اساساً حضرت عیسی (ع) امام زمان آغانین (عج) ظهورو زمانی قاییداجاق و او حضرتین دالیسیندا نماز قیلاجاق.

بحار الانوار 14 و 18-جی جلدلریندن

نحس و یا سعد اولماق عمل‌لره باغلیدی

هابئله آیری یئرده بویورور: وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً، وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ».[ طلاق‏ / 2و3] تقوالی انسانلارین رزقی گئنیش اولاجاق و اونلارین رزقی حسابسیز وئریله‌جك.

قرآن كریم انعام سوره‌سینده، اوّلده سؤال كیمی سوروشور: «فَأَیُّ الْفَریقَیْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»[أنعام‏ / 81] هانسی دسته‌نین غمسیز-كدرسیز بیر حیاتا استحقاقی وار؟

سونرا اؤزو جواب وئریر: «الَّذینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ»[أنعام‏ / 82]. ایمان گتیریب تقوالی اولان و یاشاییشلاریندا گناها مرتكب اولمایانلار، امنیّتلی حیاتا و هدایته لایقدیلر.

قرآندا سعد و نحس باره‌سینده یوزدن آرتیق آیه تاپماق اولار.قرآنا گؤره، انسانین عملی اوچ جوره تجسّم تاپار. بونلارین بیر جوره‌سی دنیاده اولاجاق و بیر جوره‌سی آخرتده و بیر جوره‌سی‌ده هم دنیادا و هم آخرتده اولاجاق.

عمل تجسّمونون بیرینجی معناسی: بیز هر نه ایش گؤرسك، ایستر یاخشی اولسون یا پیس، ظاهرده‌ گؤرمه‌سك‌ده، ائله بو دنیادا تجسّم تاپار، بونا «عمل مكافاتی» دئییلیر. عملین بوجور تجسّم تاپماسی، عمل‌لرین سعد و نحسی معناسیندادیر. انسانین یاخشی عمل‌لری اونون اوچون طیّبه و خوشبخت حیات یارادار و پیس عمل‌لر، خبیث حیاتا، و آیری سؤزونن نحس حیاتا سبب اولار. انسانین پیس عمل‌لری نحسدیر و یاخشی عمل‌لری سعادت گتیرر. عملین بوجور تجسّم تاپماسینا عمل مكافاتی دئییلیر.

عمل تجسّمونون ایكینجی معناسی: عمل تجسّمونون ایكینجی معناسی بودور كی گؤردویوموز ایشلر آرادان گئتمیر و قیامتده ظاهر اولاجاق. یاخشی عمل‌لر ده ظاهر اولاجاق، پیس عمل‌لر ده تجسّم تاپاجاق:

«یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعیداً وَ یُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»آل‏عمران / 30

هر كسین گؤردویو یاخشی و یا پیس عملی، حاضر اولدوغونو گؤرن گون، آرزی ائلر كی اونونلا پیس عملی آراسیندا اوزاق مسافه اولسون و الله سیزی [غضبیندن] قورخودور و الله بنده‌لرینه مهرباندیر.

انسان عمل‌لری هر نه اولورسا، ایستر یاخشی و ایستر پیس، بیر ذرّه‌ده اولسا، قیامت گونو اونونلا یولداش اولاجاق. الله اؤز مهربانلیغی ایله، بو مهم گون اوچون اخطار وئریر و قیامتدن اوّل، انسانلارا عمل‌لریندن موغایات اولماق اوچون خبردارلیق ائلیر. چونكی او عمل‌لر قیامت گونو سیزین كناریزدا سیزنله اولاجاق. انسانین پیس عمل‌لری اونون دؤره‌سینی آلاجاقلار و بو صحنه، انسان اوچون او قدر پیس و اوتاندیریجی اولاجاق كی تئز-تئز دئیه‌جك: كاش عمل‌لریم ایله فاصله‌م اولایدی. بو آیه‌دن بللی اولور كی قیامت گونو عمل‌لرین ظاهر اولماسیندان اوتانماق، جهنمّده یانماقدان داها پیس اولاجاق.

قرآنین آیری بیر آیه‌سینده گلیر: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ ، وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ» (زلزلة / 7و8) هر كس ذرّه‌جه خیر ایش گؤره اونو گؤرر، و هر كس ذرّه‌جه قولای ایش گؤره اونو گؤرر.

بعضی مفسّرلر، انسانین قیامتده عملی‌نین مجازاتی‌نین گؤرمه‌سینی دئییرلر آما بو آیه صراحتله عملین گؤرولمه‌سیندن خبر وئریر (یَرَهُ). آیری بیر آیه‌ده‌ دئدیگی كیمی: «یَومَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ اشْتاتاً لِیُرَوا اعْمالَهُمْ» (زلزال / 6) او گون جماعت قبرلریندن داغیشارلار كی عمل‌لری اونلارا گؤستریلسین.

پیغمبر اكرم (ص) بویورور:

«أَنَّ الْقَبْرَ رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ أَوْ حُفْرَةٌ مِنْ حُفَرِ النِّیرَانِ» (ارشاد القلوب، ج 1، ص 75) البته قبر جنّتین باغلارینداندیر و یا جهنّمین قویولاریندان بیریدیر.

بئله‌لیلكه، آخرتده عملین تجسّم تاپماسی انسانین قبریندن باشلار. یعنی هر كسین عملی، ایستر پیس ایستر یاخشی، قبر عالمینده بیر یولداش و مونس كیمی اونونلا بیر اولار و بو یولداشلیقلا، قبرله برزخ عالمی، اونون اوچون جنّت باغلاریندان بیری و یا جهنّم قویولاریندان بیری كیمی اولاجاق.

یوخاری عرفانی مرتبه‌لره ال تاپمیش بؤیوك عالملرین بیری دئییر: یوخودا اؤلومومون چاتدیغینی گؤردوم. اؤلومو وصف اولان كیمی گؤردوم. منی قبرده قویلاییب گئدندن سونرا تك قالدیم. باشیما نه گله‌جگیندن نگران ایدیم. او آندا آغ بیر ایتین قبریمه گیردیگینی گؤردوم. ائله همان حال اونون پیس عمل‌لریمین تجسّمو اولدوغونو آنلادیم. مضطرب اولدوم. بو حالدایدیم كی نورانی و گؤزل اوزلو بیر جوان تشریف گتیریب منه دئدی: قورخما اونو سندن قووارام.

بو ربّانی عالم علمده و عملده یوخاری مرتبه‌لره ال چاتماقلارینا رغماً، پیس عمل‌لری‌نین تجسّمونو اوجور گؤرموشدو. آما یاخشی عمل‌لری‌نین تجسّمو اونو دادینا چاتمیشدی.

قرآنا گؤره، جنّت و جهنّم انسان عمل‌لری‌نین تجسّمودور. قیامت حَیَوان عالمی‌دیر. اوردا هر شئیین جانی، عاغلی و شعورو وار و هر شئی دانیشیر. جنّتده، الله و یا ملكلر و یا جنّت طرفیندن جنّت اهلینه خطاب اولار: جنّتین نعمتلری اؤزوزدندیلر و اؤزوز اونلاری قاباقدان یوللامیسیز. «كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنیئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِی الْأَیَّامِ الْخالِیَةِ» (الحاقة / 24) هابئله جهنّمین اودو گناه‌كارلاری یاندیریب، قیشقیریقلارینی قووزادیغی زمان، جهنّم اهلینه خطاب اولار: «ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَیْدیكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبیدِ» (انفال / 51)اونو اؤزوز یارادیب گؤندرمیسیز، البته الله، بنده‌لرینه ظلم ائله‌مز.

بئله‌لیكله انسانین عمل‌لری اونون اوچون جهنّم و یا جنّت یارادا بیلر.

قیامتده عمل‌لرین سعدی و نحسی

قرآن بویورور: «فَأَصْحابُ الْمَیْمَنَةِ ما أَصْحابُ الْمَیْمَنَةِ»[ واقعة / 8] ساغچیلار، نه مباركدیلر !

حقیقتده بو آیه‌نی بئله‌ده معنا ائده بیلریك: مبارك انسانلار، عمل‌لری نتیجه‌سینده مبارك و عالی اولوبلار.

هابئله قرآن بویورو:«وَ أَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ ما أَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ» (واقعة/ 9)شوم انسانلار، نه شومدولار !

قرآن ادامه‌ده بونلارین نه اوچون شوم اولدوقلارینی بیان ائلیر: «فی‏ سَمُومٍ وَ حَمیمٍ، وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ ، لا بارِدٍ وَ لا كَریمٍ ، إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُتْرَفینَ ، وَ كانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظیمِ» (الواقعة / 46-42) [جهنّم اهلی] اؤلدوروجو یئللر و قاینار سویون ایچینده‌دیلر، جهنّم اودو توستوسونون كؤلگه‌سینده‌دیلر، نه سرینلر و ملایم اولار، اونلار بوندان اوّل ناز نعمتده بوغولودولار، و بؤیوك گناه‌لارا لجاجت و اصرار ائلیردیلر.

شوم انسانلار یعنی جهنّم اهلی، جهنّم توستوسونون آلتیندادیلار و بو وضعیّتی اؤزلری دوزلدیبلر. اونلار گناه اوستونه گناه ائله‌مكله و عیّاشلیق ائله‌مكله اؤزلرینی بوجور شوم ائدیبلر. گناه‌لار شوم و نحس ایدیلر و او نحس عمل‌لره مرتكب اولماق اونلارا نحسلیك گتیریب. سعادت و سعدین‌ده انسانین اؤز عمل‌لری نتیجه‌سینده یارانماسی كیمی.

عمل تجسّمونون اوچونجو معناسی: بو معنادا انسانین مرتكب اولدوغو عمل‌لرین، اونون هویّتی‌نین تشكیلینده مهم تأثیری وار. هر كسین عملی اونا «ملك» دوزلدیر. بو هویّت و شخصیّت دنیا و آخرت اونونلا برابر اولور. قرآن و روایلتلره گؤره، عقل باخیمیندان انسانلاردا تناسخ وار. یعنی اونون عمل‌لری، ایستر پیس و ایستر یاخشی، تدریجله اونون شخصیّتینی دَییشیر. بو تناسخ، باطل تناسخدن فرقلیدیر و اونا ربطی یوخدور. چونكی باطل تناسخی قبول ائله‌مك فعلدن قوّه‌یه قاییتماغی قبول ائله‌مگه گتیریب چیخارار و فعلدن قوّه‌یه تبدیل اولماق‌دا محالدیر.

عمل تجسّمونون اوچونجو معناسینا گؤره‌، گناها و پیس ایشلره عادت ائله‌مك، انسانی انسانیّتدن آییرار و اونون ایچینی بیر حیوانا تبدیل ائلر. بیر انسان دنیادا ائله‌دیگی پیس عمل‌لردن توبه ائله‌مه‌سه و ایچینی توبه سو ایله یوماسا، یاواش-یاواش حیوانا چئوریلر.

هابئله صالح عمل‌لر، انسانین ایچ شخصیّتینی و هویّتینی كامل انسانا تبدیل ائلر. بو شخصیّتین ظهورو هم دنیادا و هم آخرتده باش وئرر.

قرآندا بعضی آیه‌لر وار كی انسانلاری حیوانلارا، او جمله‌دن ایته (أعراف / 176)، اولاغا (جمعه / 5) اوخشادیب یا بعضیلرینی حیوانلاردان داها پیس ساییب. (اعراف / 179) و حتّی بیر یئرده بویورور: « إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذینَ لا یَعْقِلُونَ » أنفال / 22 البته الله یانیندا لاپ پیس حیوانلار دوشونمه‌ین كار و كورلاردیلار.

مفسّرلرین بیر عدّه‌سی بو آیه‌لری اوخشاتما و یا دانلاما بابیندان ساییبلار، آما دئمك لازمدیر كی: بو شریفه آیه‌لر، بیر عدّه‌نین حقیقی شخصیّتیندن خبر وئریر. الله نه بنده‌لرینه اهانت قصدینده‌دیر و نه بو آیه‌لردن انشاء قصد ائله‌ییب بلكه بو آیه‌لر واقعیّتدن خبر وئریرلر.

یعنی بیر انسانین دانیشیغی و كرداری پیس اولورسا، عمل‌لرینه مناسب قارینپا بیر میمونا، مغرور بیر دوغوزا، ظالم پلنگه و یا هار بیر ایته تبدیل اولار. نئجه كی یاخشی و یاراشان عمل‌لر، اونو كامل انسانا تبدیل ائلر.

مثلاً الله تعالی: «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذینَ لا یَعْقِلُونَ» آیه‌سینی بیان ائله‌مكله خبر وئریر: دوشونمه‌ین انسان، باطنی كار و كور اولان، قیامت گونو میكروب كیمی اسكیك بیر موجود شكلینده محشور اولاجاق.

بیر آیری آیه‌ده گلیب: «مَثَلُ الَّذینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها كَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذینَ كَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ» ( جمعه / 5) توراتی حمل ائدیب اونا عمل ائتمه‌ینلرین مثلی كتابلاری بئلینده داشیان اولاغ كیمیدیر. نه پیسدیر او قوم كیمی كی الله آیه‌لرینی تكذیب ائله‌دیلر و الله ظلم ائدن قومو هدایت ائله‌مز.

بو آیه‌ بیر خبر چاتدیریر كی: عملسیز عالم قیامت گونو اولاغ كیمی محشر صفینه داخل اولاجاق. آیری سؤزله بو شریفه آیه، عملسیز عالمین علمینی، اولاغین بئلینده‌كی كتابلار كیمی اونا فایداسیز اولدوغونو بیان ائلیر.

هابئله قرآندا اوخوروق: «فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ یَلْهَث‏» ( أعراف‏ / 176) اونون مثلی او ایته بنزیر كی اونو قووالاسان‌دا هورر، قووالاماسان‌دا هورر.

بو آیه‌دن بئله چیخیر كی بیر عدّه عمل‌لری‌نین نتیجه‌سینده بیر ایت شكلینده محشره وارد اولاجاقلار. بو انسانلارین دنیادا دا حیوانی هویّتلری وار، آما هویّتلری گیزلیدیر و فقط بصیرت گؤزو اولانلار اونلارین حقیقی شخصیّتینی گؤره بیلرلر.

انسانین بوتون حركتلری اونون ایچ دنیاسیندان خبر وئریر. یعنی انسانلاری تانیان بیری، اونلارین حركتلریندن نئجه بیر انسان اولدوقلارینی تشخیص وئره‌ بیلر. حتّی بیری مهارتلی اویونچو اولسا بئله حركتلری‌نین حقیقی یوخ، بلكه اویون اولدوغو دا آشكار بیلینر.