din xadimi دین خادمی

قوم و نفت پادشاهلاری*Qum və neft padşahları

عربستانداكی آل‌سعودون رمز و رازی «اونلار نفت دولارلاری‌نین ایچینده چیمیرلر و حتّی توالتلرینی‌ده قیزیلدان دوزلدیرلر.» بو آل سعود باره‌سینده یاییلان شایعه‌لرین تكجه بیریدیر. عربستاندا هئچ موهوم منصب یوخدور كی آل سعود طایفاسی اوردا اولمایا. آل سعود, آروادلاری آدام حئسابلامادیقلاری اوچون, بو طایفانین اعضاسی 6000 نفر كیشی اعلام اولور. اونلار حتّی اؤلكه‌نین رسمی آدینی‌دا غصب ائدیبلر تا ایبتیدایی قبیله‌لردن اولوشان اؤلكه و 1932-ده یارانان عربستان یادیندان چیخارتماسین كی بو آل سعود ایدی كی تازا عربستانین بیناسین قویدولار. عربستانی موتّحید ائدن شخص محمد ابن سعود ایدی. آما آل سعود طایفاسینی داها چوخ عبدالعزیز بن ‌سعودین آدی‌ایله تانیارلار كی ایندیكی عربستانین ایری دانالاری اونون نسلیندن‌دیر. او ایدی كی عثمانلی ایمپراطورلوغون ضعیفله‌مه‌سی نتیجه‌سینده و بریتانیانین حیمایتی‌ایله اؤلكه‌نین موستقل‌لیگین اعلام ائله‌دی. آل سعود طایفاسی‌نین آیری قول‌لاری‌دا وار : السنیان، فرهان، مشری تاریخچیلر عربستانین موعاصیر تاریخین اوچ یئره بؤلورلر؛ بیرینجی پادشاهلیق: وهابیتین تبلیغی و ایشاعه‌سی. ایكینجی پادشاهلیق: داخیلی ساواشمالار.  اوچونجو پادشاهلیق: عثمانلی ایمپراطورو و آل رشیدینن داعوالار. 1932-ده عبدالعزیز بن ‌سعود اؤزونو سعودی عربستان پادشاهی اعلام ائدنده, سایسیز آروادلاریندان اولان اوشاقلاری‌نین كؤمگیله دوشمنلرینه پیروز اولدو. او اؤز حكومتی‌نین تضمینی اوچون بوتون مطرح قبیله‌لردن بیر آرواد آلمیشدی. 1953-ده عبدالعزیز اؤلدو و اوغلو سعود حكومته چاتدی و اودا 1964-ده موفتی‌لرین فیشاری نتیجه‌سینده یئرینی قارداشی فیصله وئردی. فیصل 1975-ده اؤلدورولدو و قارداشی خالد شاهلیق تختینده اوتوردو و یئددی ایل حكومتدن سونرا سكته ائدیب اؤلدو و فهد اونون یئرینده اوتوردو. فهد بیر پارا دگیشیك‌لیكلره ال ووردو, او جومله‌دن «اعلا حضرت» عنوانینی «خادم‌الحرمین‌الشریفین» ایله دگیشدی تا آل سعود طایفاسینی موقدّس نیشان وئرسین. او دا 1995-ده سكته ائدندن سونرا, عملده قودرتی ولیعهدی «عبدالله»ـا وئردی. فهد 2005-ده اؤلدو و عبدالله رسماً پادشاه اولدو. قودرت قورولوشو سعودی عربستاندا قودرت پادشاه الینده موتمركیزدیر. و او اَن یاخین آداملارین خاریجی ایشلر, داخیلی ایشلر و دیفاع ویزارتینه منصوب ائلر. آیری ویزارتخانالار دا آشاغی درجه‌لی شاهزاده‌لرین پایی‌دیر. آل سعود چالیشیب كی نفت ثروتین ائله بؤلسون كی طایفانین ایچینده ایختیلافلار حد اقله چاتسین آما بونونلا بئله گاهدان ایختیلافلار او قدر چوخ اولور كی سسی ائشیگه چیخیر. بو طایفانین ثروتی 1900 میلیارد دولارا چاتیب. سون ایللرده آل سعود, خبری مركزلره یاخینلاشماقلا اؤز علئیهینه اولان شایعه‌لرین قاباغین آلماغا چالیشیب. سعودی عربستان یارانان گوندن كوتله‌لری هئچه قویماغینا گؤره, داخیلده و خاریجده ایستیبدادا موتهّم اولوب. و ائله بونا گؤره‌ده داخیلده چوخلی اعتیراضلارا شاهید اولوب. بؤیوك شوریشلرین بیری 1979-جو ایلینده 500 سیلاحلی كیشی‌نین قیامی و تقریباً مكه‌نی فتح ائله‌ماقلاری اولدو. بو 500 نفرین چوخو عطیبه قبیله‌سیندن و بیر آزی‌دا آیری قبیله‌لردن و مصرلی ایدیلر كی موفتی‌لرین فتواسی‌ایله اؤلدورولدولر. سعودی ارتشی فرانسه و پاكستانین مخصوص نیرولاری‌نین كؤمگیله قیام ائلیه‌نلره حمله ائدیب, كعبه‌یه پناه آپارماقلارینا رغماً هامیسینی اؤلدوردولر.

نهنگ و كؤپك‌بالیغی(كوسه) اتی حلالدیر, یوخسا حرام؟*balina və köpəkbalığı(küsə) əti həlaldır, yoxsa hə

سو حیوانلاری‌نین یئمكلری, شرع باخیمیندان نئجه‌دیر؟ موجتهیدلرین نظری‌جه ایسلام احكامیندا بوتون سودا یاشایان و یا هم سودا و هم قورودا یاشایان حیوانلارین اتی حرامدیر,  ایكی موریددن سونرا: (یعنی فقط بو موریدلرین اتی حلالدیر) 1.      پولك‌لری اولان بالیقلار 2.      مئیگو (سو چكیرتگه‌سی)   1.      پولك‌لی بالیقلار: سو حیوانی‌نین حلال اولماسی اوچون ایكی شرط لازیمدیر: 1. گؤرونوشو و ظاهیری بالیغا بنزه‌سین. 2. طبیعی اولاراق بدنینده پولك اولسون. بئله‌لیكله بیر سو حیوانی‌نین ظاهیری بالیق كیمی اولماسا یئمگی شرعاً حرامدیر؛ مثلاً:  سككیز آیاق (اوختاپوس) بیرده ظاهیری بالیق كیمی اولا آما پولكی اولمایا یئنه‌ده یئمگی شرعاً حرامدیر؛ مثلاً كؤپك بالیغی (كوسه) و دولفین. هاردان بیلك كی بیر بالیغین پولكی وار؟ بیر بالیغین پولكی اولوب اولماماسی‌نین تشخیصی, شخصین اؤزونه قالیب. یعنی باخیب گؤرسه‌كی پولكی وار یئمگی حلالدیر. آما یاخشی اولار كی شكّ‌لی موریدلرده باشی چیخان آدامدان سوروشسون. یعنی بیر باشی چیخان آدام دئسه‌كی فیلان بالیغین پولكی وار, او بالیغین یئمگی حلالدیر. حتّی اگر شخص بالیغین اوستونده پولك گؤرمه‌سه, آما باشی چیخانلار دئیه‌لر كی او جور بالیغین پولكی وار, یئنه‌ده او بالیغین یئمگی حلالدیر. 2.      میگو سو حیوانلاریندا میگولارین‌دا اتی حلالدیر. دیقّت یئتیرمك لازیمدیر كی شاه میگو یا لابستر و بونا تای حیوانلار كی خرچنگ كیمی, ایكی انبیره بنزر قوللاری وار, میگو دئییل‌لر و اتلری حرامدیر. اونلار بیر جور خرچنگدیلر. پس بونلارین و چوخلو آیری سو حیوانلارین اتی حرامدیر: خرچنگ‌لر, كؤپك بالیغی (كوسه), صدف, سككیز آیاق (اوختاپوس), دولفین, نهنگ, تیمساح . بو نظرلر آیت‌الله سیستانی و ساییر موجتهیدلرین سایتلاریندان یازیلیب.

شلاله‌لر*Şəlalələr

سرسكند دیزه شلاله‌سی چوخدا اوجا اولمایان بو شلاله, میشودا شبستره تابع اولان سرسكند دیزه كندی‌نین 2 كیلومترلیگینده یئرله‌شیب. بو آبشارین سویو میشو اوجالیقلاریندان گلیر و یاغیشلی فصل‌لرده سویو چوخ اولار. اونون گؤزل منظره‌سی و اطرافدا كی گؤرمه‌لی یئرلری اوستانین طبیعی جاذیبه‌لریندن ساییلیر. خارابا دگیرمان شلاله‌سی خارابا دگیرمان (آسیاب خرابه) شرقی آذربایجانین گؤرمه‌لی یئرلریندن ساییلیر. بو شلاله, داغیلمیش بیر دگیرمانین قالیقلاری‌نین اولدوغونا گؤره, خارابا دگیرمان آدینا معروف اولوب. بو اورك آچان یئره چاتماق اوچون, مرند-جولفا جادّه‌سیندن علمدار گرگر شهرینه وارید اولوب, ایران و آذرباجان جمهوریّتی مرزینده بیر خاكی جادّه‌دن كئچمكله بیر فرعی یولونان صفالی بیر دره‌یه گئتمك اولار كی بو شلاله‌نین قرار تاپان یئریدیر. تبریزدن جولفا-علمدار جادّه‌سینه جن 106 كیلومتردیر و علمداردان خارابا دگیرمانا دا 27 كیلومتر خاكی یولدور. بو منطقه‌ده بیر بولاق وار كی سویو كَمكی داغیندان گلیر. بولاغین قاینایان یئرینده انجیر آغاجلاری وار. سو, گؤزل بیر شلاله‌یه تبدیل اولاندان سونرا دره‌نین آشاغیسیندا كیچیك بیر چایا قاریشیر و دره‌نین شیمالینا طرفه گئدیر. دره‌ آشاغیسی‌نین ساغ طرفینده چوخلی شلاله‌لر یارانیب. دیوارلارین هامیسینی یوسون (خزه) اؤرتوب. یوزلرجه كیچیك و بؤیوك شلاله‌نین شیریلتیسی, گؤزل منظره و سرین هاوا, اورانین اورگه یاتان جاذیبه‌لریندن ساییلیر. خارابا دگیرمان  شلاله‌سینین اوجالیغی 10 متردیر و اطرافی‌نین مساحتی تقریباً 200 متردیر عیش‌آباد شلاله‌سی بو شلاله‌نین اوجالیغی 15 متردیر و مرندین مركزی بخشینده میشو داغلاریندا عیش آباد كندی‌نین كناریندا یئرله‌شیب. اورا گئدن یولون بیر قیسمتی ماشین یولو و بقیه‌سی داغ یولودور. 300 متر موربع وسعتی وار و داغ و دره یانیندا گؤزل طبیعی منظره یارالدیب.

	ارزروم شهری‌نین فرهنگی مركزی, تبریزده ایشه باشلادی
ائل نیوزون وئردیگی معلوماتا گؤره, ارزروم شهری‌نین فرهنگی فعالیتلر مركزی, تبریزین مشروطه بازاریندا ایشه باشلادی. تبریز شهرداری‌نین دئدیگینه گؤره بو مسأله نئچه مودّت ایدی كی ایكی شهرین باجیلیق عقدی جیدّیله‌شمه‌سیله مطرح اولموشدو. بو ایش باعیث اولاجاق ایكی شهرین مسئوللاری نین نظرلرینده اولان هدفلر داها راحات الده اولسون.

شعبان یاریسی, لیله‌القدر گئجه‌سینه تای فظیلتلی* Şəban yarısı, lleylətolqədr gecəsinə tay fəziltli

آللاهین آخیرینجی حوجتی حضرت ولی عصر(عج) 255 هیجری قمری ایلی شعبان یاریسیندا دونیایا گؤز آچدی و بو احتیمال وار كی بو گئجه قدر گئجه‌سی اولسون. ایمام صادق (ع) بو باره‌ده بویوروب: نئجه‌كی آللاه پیغمبره (ص) قدر گئجه‌سی باغیشلادی, بیزه‌ده شعبان یاریسین باغیشلاییب. شعبان‌ یاریسی‌نین گئجه‌سی, چوخ موبارك گئجه‌دیر. پیغمبر اكرم (ص) بیر حدیثده بویوروبلار: شعبان یاریسی گئجه‌سی اجل‌لر یازیلیر و روزی‌لر پایلانیر و آللاه تعالا بو گئجه بنده‌لرین باغیشلاییر و ملكلری یئرین گؤیونه و اوردان‌دا یئره نازیل ائلر و ایلك یئر, مكه‌یه نازیل اولار. ایمام جعفر صادقدن(ع)  ریوایت اولوب كی امام محمدباقردن(ع) شعبان یاریسی‌ گئجه‌سی‌نین فضیلتیندن سوروشدولار؛ ایمام  بویوردو: قدر گئجه‌سیندن سونرا او گئجه لاپ افضل گئجه‌دیر. او گئجه‌ده آللاه, فضلینی بنده‌لرینه عطا ائلر و اونلاری اؤز كرمی‌ایله باغیشلار. پس چالیشین او گئجه آللاها یاخینلاشین كی او بیر گئجه‌دیر كی آللاه اؤز موقدّس وجودونا آند ائدیب كی قاپیسیندان هئچ ساییلی قوغمایا مگر بو كی گوناه بیر ایستگی اولا. ایمام صادق‌ده (ع) بو باره‌ده بویوروب: نئجه‌كی آللاه پیغمبره (ص) قدر گئجه‌سی باغیشلادی, بیزه‌ده شعبان یاریسین باغیشلاییب. شعبان یاریسی گئجه‌سی‌نین اعمالی بو گئجه اوچون, نئچه عمل ذیكر اولوب: 1.      غوسل, كی گوناهلاری یونگول‌لشدیرر. 2.      بو گئجه‌نی آییق قالیب سحره‌ قدر دوعا, ایستیغفار و نامازلا كئچیرمك. ریوایتده گلیب كی بو گئجه‌نی آییق قالانین اورگی, اوركلر اؤلن گون, اؤلمز. 3.      ایمام حسینین (ع) زیارتی كی بو گئجه‌نین عمل‌لری‌نین افضلی ساییلیر كی گوناهلارین باغیشلانماسینا سبب اولار. و هر كس اونونلا موصافیحه ائده اونون‌دا گوناهلاری باغیشلانار. 124 مین پیغمبرین روحی او حضرتی زیارت ائدرلر. او حضرتین زیارتی اوچون لاپ آزی بودور كی داما چیخاسان و ساغا سولا باخاسان و سونرا گویه باخیب او حضرتین زیارتینی بو كلمه‌لرله ائده‌سن « اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا اَبا عَبْدِاللّهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْكَ وَ رَحْمَةُاللّهِ وَ بَرَكاتُهُ.» و هر كس هر هاردا اولا و هر واخت او حضرتی بوجور زیارت ائلیه, اومید وار كی حج و عمره ثوابی اونون اوچون یازیلسین. 4.      زوال واختی هر گونلوك صلوات اوخونسون. 5.      گلیب كی بو گئجه كمیل دوعاسی اوخونسون. 6.      بو ذیكرلر یوز دفعه اوخونسون : "سُبْحانَ اللّهِ" ، "الْحَمْدُلِلّهِ" ، "اللّهُ اَكْبَرُ" وَ "لا اِلهَ اِلا اللّهُ" بلكه آللاه تعالا اونون كئچمیش گوناهلارین باغیشلاسین و اونون دونیا و آخیرت ایستكلرین یئرینه یئتیرسین. 7.      جناب جعفرین نامازی قیلینسین. 8.      شیخ, مصباح كیتابیندا بیر خبر ضیمنینده, شعبان یاریسی گئجه‌سی‌نین فضیلتی باره‌ده نقل ائتدیغی خبرده ریوایت ائدیب كی, اؤز مولام حضرت صادقدن (ع) سوروشدوم كی بو گئجه لاپ یاخشی دوعا نه‌‌دیر؟ بویوردو: عشا نامازیندان سونرا, 2 ركعت ناماز قیل كی اوّل ركعتینده حمد و قُلْ یا اَیُّهَا الْكافِروُنَ سوره‌سین اوخو و ایكینجی ركعتده حمد و توحید سوره‌سین اوخو. سلاملاردان سونرا خانیم زهرانین (س) تسبیحاتین اوخو. سونرا بو دوعانی اوخو: یا مَنْ اِلَیْهِ مَلْجَاءُ الْعِبادِ فِى الْمُهِمّاتِ وَ اِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فىِ الْمُلِمّاتِ یا عالِمَ الْجَهْرِ وَالْخَفِیّاتِ وَ یا مَنْ لا تَخْفى عَلَیْهِ خَواطِرُ الاْوْهامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَراتِ یا رَبَّ الْخَلایِقِ وَالْبَرِیّاتِ یا مَنْ بِیَدِهِ مَلَكُوتُ الاْرَضینَ وَالسَّمواتِ اَنْتَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَمُتُّ اِلَیْكَ بِلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ فَیا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اجْعَلْنى فى هِذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ اِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعاَّئَهُ فَاَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَاَقَلْتَهُ وَ تَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطیئَتِهِ وَ عَظیمِ جَریرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْ ذُنُوبى وَ لَجَاْتُ اِلَیْكَ فى سَتْرِ عُیُوبى اَللّهُمَّ فَجُدْ عَلَىَّ بِكَرَمِكَ وَ فَضْلِكَ وَاحْطُطْ خَطایاىَ بِحِلْمِكَ وَ عَفْوِكَ وَ تَغَمَّدْنى فى هذِه اللَّیْلَةِ بِسابِغِ كَرامَتِكَ وَاجْعَلْنى فیها مِنْ اَوْلِیاَّئِكَ الَّذینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطاعَتِكَ وَاخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِكَ وَ جَعَلْتَهُمْ خالِصَتَكَ وَ صِفْوَتَكَ اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْراتِ حَظُّهُ وَاجْعَلْنى مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فازَ فَغَنِمَ وَاكْفِنى شَرَّ ما اَسْلَفْتُ وَاعْصِمْنى مِنَ الاِْزدِیادِ فى مَعْصِیَتكَ وَ حَبِّبْ اِلَىَّ طاعَتَكَ وَ ما یُقَرِّبُنى مِنْكَ وَ یُزْلِفُنى عِنْدَكَ سَیِّدى اِلَیْكَ یَلْجَاءُ الْهارِبُ وَ مِنْكَ یَلْتَمِسُ الطّالِبُ وَ عَلى كَرَمِكَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقیلُ التّائِبُ اَدَّبْتَ عِبادَكَ بالتَّكَرُّمِ وَ اَنْتَ اَكْرَمُ الاْكْرَمینَ وَ اَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَكَ وَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ اَللّهُمَّ فَلا تَحْرِمْنى ما رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ وَلا تُؤْیِسْنى مِنْ سابِغِ نِعَمِكَ وَلا تُخَیِّبْنى مِنْ جَزیلِ قِسَمِكَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ لاِهْلِ طاعَتِكَ وَاجْعَلْنى فى جُنَّةٍ مِنْ شِرارِ بَرِیَّتِكَ رَبِّ اِنْ لَمْ اَكُنْ مِنْ اَهْلِ ذلِكَ فَاَنْتَ اَهْلُ الْكَرَمِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَىَّ بِما اَنْتَ اَهْلُهُ لا بِما اَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنّى بِكَ وَ تَحَقَّقَ رَجاَّئى لَكَ وَ عَلِقَتْ نَفْسى بِكَرَمِكَ فَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ وَ اَكْرَمُ الاْكْرَمینَ اَللّهُمَّ وَاخْصُصْنى مِنْ كَرَمِكَ بِجَزیلِ قِسَمِكَ وَاَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَاغْفِر لِىَ الَّذنْبَ الَّذى یَحْبِسُ عَلَىَّ الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلىَّ الرِّزْقَ حَتّى اَقُومَ بِصالِحِ رِضاكَ وَ اَنْعَمَ بِجَزیلِ عَطاَّئِكَ وَاَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْماَّئِكَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ وَ تَعَرَّضْتُ لِكَرَمِكَ وَاسْتَعَذْتُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ بِحِلْمِكَ مِنْ غَضَبِكَ فَجُدْ بِما سَئَلْتُكَ وَاَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ اَسْئَلُكَ بِكَ لابِشَىءٍهُوَ اَعْظَمُ مِنْكَ. سونرا سجده‌یه گئد و 20 دفعه یا رَبِّ ، 7 دفعه یا اَللّهُ، 7 دفعه لاحَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ، 10 دفعه ما شآءَ اللّهُ، 10 دفعه لاقُوّةَ اِلاّ بِاللّهِ، و 10 دفعه صلوات دئنه و اؤز حاجتینی آللاهدان ایسته. آند اولسون آللاها كی بو عمل‌لره گؤره یاغیش دانالاری ساییسی‌جن ده حاجتین اولسا, آللاه سنه یئتیرر. شعبان یاریسی گونونون اعمالی بو گون اون ایكینجی ایمامیمیزین مَوْلانا وَ اِمامُنا الْمَهْدِىُّ حضرت حجّة بن الحسن صاحبُ الزَّمان صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ ویلادت گونودور و او حضرتین زیارتین هر یئرده و هر واختدا اوخوماق و او حضرتین ظهوری اوچون دوعا ائله‌مك توصیه اولوب. مخصوصاً توصیه اولوب سامرانین سردابیندا او حضرتین زیارتی اوخونسون. او حضرتین ظهوری و حؤكمرانلیغی موسلّمدیر و اودور كی یئر اوزون عدالتله دولدوراجاق نئجه‌كی ظولم ایله دولوبدور.