تبریزین شهرداری موزه‌سینده «آذربایجانین طنز آتاسی» تالاری آچیلدی Təbrizin bəldiyyə müzeyində «Azərb

+0 به یه ن


آذربایجان مطبوعات و طنز آتاسی‌نین وفاتی‌نین ایل دؤنومو عرفه‌سینده, اوستاد حمید آرش آزاد تالاری تبریزین شهر و شهردارلیق موزه‌سینده آچیلدی.

مهرین گوزاریشینه گؤره, روزنامه‌چی, موترجیم, طنز یازان, ناغیل یازان و هونرمند رحمتلیك اوستاد آرش آزادین یادیگارلاری عاییله‌سی طرفیندن تبریزین شهر و شهردارلیق موزه‌سینه اهدا اولوب كی همشهریلر و تبریز و آذربایجان هونر و تاریخینی سئونلرین گؤروش معرضینده اولسون.

بو تالاردا اوستادین مجموعه اثرلری (چاپ اولان و ترجومه اولان كیتابلار), تقدیرنامه‌لری, ال یازیلاری و او رحمتلیگین قدیمی عكسلری نوماییشه قویولوب.

رحمتلیك اوستاد حمید آرش آزاد 1327-جی ایلین دی آیی‌نین 4-ده تبریز كوچه‌باغ دربندینین كوره‌باشی محله‌سینده دونیایه گلمیشدی.

او جیدّی اولاراق روزنامه‌چیلیگی 1369-جو ایلیندن فروغ آذربایجان روزنامه‌سیندن –كی سونرالار آدی مهدآزادی‌یه چئوریلدی- باشلادی و هابئله آیری روزنامه‌لرله همكارلیقدان سونرا 1379-جو ایلیندن رحمته گئده‌نه‌ قدر (1389) امین روزنامه‌سی‌ایله همكارلیق ائله‌دی.

اوستاد حمید آرش آزاد هابئله 1374-جو ایلیندن «گل آقا» مؤسیسه‌سی‌ایله همكارلیغا باشلادی و اؤز طنز اثرلرینی شعر و نثر صورتده «گل آقا» هفته‌لیگی و «اوشاقلار . . . گل آقا» آیلیغیندا چاپ ائتدیردی.

او گل آقادا «داییمی همكارلار»ین بیریدی كی داییمی و جیدّی همكارلیغی واریدی. و اثرلری بو آدلارلا چاپ اولوردو:

«گول اوْغلان»، «قیزیلباش»، «طوطی بالاسی»، «بیگلر بیگی»، « تبریزلی وروجك »، «كوله لئیلك»، «خان‌دایی»، «كوره‌باشی اوشاغی»، «آراز» و...

او بیرینجی یازیچی‌ایدی كی «گل آقا»-دا توركی دیلینده طنز شعر یازدی.

اوستاد حمید آرش آزاد اعتماد ملی روزنامه‌سیله‌ده همكارلیغی واریدی.

اوستاد آرش آزاددان ایندیه‌قدر بو ترجومه كیتابلار چاپ اولوب: «تورپاق دلیسی» طالب آب آیدینین اثری, «یاغی» یاشار كمالین اثری, «قانلی دره قوردلاری» دورسون چاملیجانین اثری, و «آلفا سیّاره‌سی‌نین موسافیرلری» امیل پتایانین اثری و اونلاردان علاوه میرزه علی اكبر صابیرین «هوپ هوپ نامه»سینی كرئیل الیفباسیندان كؤچوروب چاپا یئتیریب.

اوستادین توركی و فارسی شعرلریندن «جیزیغیندان چیخما بالا» و «جولو- جولویه قالمادی» كیتابلارینا ایشاره ائتمك اولار.

ایندی‌ده اونلارجا طنز ناغیل و ایكی میندن چوخ قطعه سیاسی-ایجتیماعی طنز شعر چاپ اینتیظاریندادیر.

اوستادین سون كیتابی "اوخو آت یایین گیزلت!" آدی‌ایله 1390-دا چاپ اولدو.

او اؤز عصری‌نین آدلیم و مطرح یازیچیلار و شاعیرلری ایله ایرتیباطی واردی كی او جمله‌دن بونلاری آد آپارماق اولار: رحمتلیك اوستاد یحیی شیدا ، رحمتلیك كیومرث صابری ، رحمتلیك عمران صلاحی ، ابراهیم افشار و آیریلاری.

1377-جی ایلینده شرقی آذربایجان فستیوالیندا  و بیر دفعه‌ده 1384-جو ایلده زنجان فستیوالیندا زنجان, اردبیل, شرقی و غربی آذربایجان اوستانلاری‌نین طنزچیلر ایچینده بیرینجی مقامی اله گتیرمیشدی. و نئچه سراسری طنز, شعر, مقاله و جدول ساحه‌لریننده یوخاری مقاملار گتیرمیشدی.

هابئله 1389-جو ایلین تیرینده اؤلكه‌نین شیمال غرب مطبوعات و خبرگوزاریلر فستیوالیندا, اوستاد حمید آرش آزاد بو فستیوالین باش مقاله ساحه‌سی‌نین بیرینجی روتبه‌سین اله گتیرماق ضیمنینده, ایللر بویو روزنامه‌چیلیك یولوندا چكدیگی زحمتلره گؤره بیر آغ‌ساققال و تجروبه‌لی كیمی تجلیل اولدو.

او رحمتلیك نهایتده 35 ایل هونر و فرهنگ زمینه‌سینده چالشماقدان سونرا 1389-جو ایلین موردادین ایرمی اوچونده ناخوشلوق اثرینده دونیایا گؤز یومدو.

اؤزونو ایبراز ائله, آما سیرتیق اولما Özünü ibraz elə, amma sırtıq olma

+0 به یه ن


فرض ائدین یاخین دوستوز كی سیزه سؤز وئریب دقیقاً فیلان ساعتده سیزله گؤروشه, دلیلسیز و خبرسیز, قرار یئرینه گلمه‌یه و یا چوخ یوبانا و بو ایشی همیشه گؤره, سیزن عكس‌العملیز نه اولار؟

ایندیه‌ قدر بونا فیكیرلشمیسیز كی حیات یولداشیز همیشه سیزه زور دئیه‌نده و یا اؤزگه‌لرین یانیندا سیزی دلیلسیز یئره تحقیر ائدنده, سیز اعتیراض یئرینه بیر آز دا اونو تعریفله‌ییرسیز. بو عملیزین عیلّتینه دوشونموسوز؟ شاید دینمه‌مزلیگیزی اؤز جئنتئلمن اولماغیزا حمل ائدیبسیز. و یا شاید بو ساكیتلیغیزدان خوشوز گلمیر آما بیلمیرسیز نه ائده‌سیز؟

«اؤزونو ایبراز ائله‌مك» ایرتیباط قورماغین یاخشی یوللارینداندیر. اؤزونو ایبراز ائله‌مك سیرتیق اولماق معناسیندا دئییل. اؤزگه‌نین حقّین آیاقلاماق‌دا دئییل. زور دئماق و ساواشماق‌دا دئییل. اؤزونو ایبراز ائله‌مك یعنی بو كی اؤز گوجلر و باشاریقلارینی گؤرسه‌ده‌سن. سیز مؤحكم و قاطع جواب وئرنده, حقیقتده اؤزوزو ایبراز ائدیبسیز.

بو مورید ده غلط فیكیرلره باخمایاراق, اؤزونو ایبراز ائله‌مك, ایسته‌دیكلرینی هر نه‌یین باهاسینا اله گتیرمك معناسیندا دئییل. فیكیرلری آیدین, موستقیم و صلاحیّتلی صورتده دئمك, اؤز فیكیر و حیسّلرینه ارزیش قاییل اولماق, اؤزونه عیزّت و حؤرمت قاییل اولماق و اؤز گوج و ضعف نوقطه‌لری تانیماغا, اؤزونو ایبراز ائله‌مك دئییلیر.

عاییله‌نین نوعی و فرهنگی افرادین اؤزلرینی ایبراز ائله‌مكلررینه چوخ تأثیری وار. عاییله بیرینجی و ان اساس منبعدیر كی اوشاق اوردا داورانیشلارین چوخونو آتا آناسیندان اؤرگه‌شیر, اؤزونو ایبراز ائله‌مك, عاییله‌دن و ائودن باشلایا بیلر. معمولاً عضولری‌نین رابیطه‌لری سالیم و موستقیم اولان عاییله‌لر -كی مثلاً اوشاق راحات سوروشا بیلر كی «آتا بویون نه اولوب؟ چوخ حیرصلی‌سین»,- ائله عاییله‌لر‌دیلر كی اونلاردا اوشاقلار اؤزلرینی ایبراز ائله‌مگه فورصتلری اولار. عكسینه او عاییله‌لرده كی اوشاقلار آتا آنادان قورخورلار, داها اؤزونو ایبراز ائله‌مگه مئیدان یوخدور.

عاییله‌دن سونرا, جامیعه‌لرین, اؤزونو ایبراز ائله‌مگه موختلیف تأثیری اولار. ایمكانی وار بیر جامیعه‌ده فیكیرلشمه‌میش سؤزه قولاق آسماق و ال آیاغی باغلی اولماق ارزیش ساییلا. بئله بیر موقعیتده حیسلری بیان ائله‌مك و اؤزونو ایبراز ائله‌مگین معناسی اولماز. عكسینه بیر جامیعه‌ده كی اؤز حقّینی تانیماق و اوندان دیفاع ائتمك و اونا ال تاپماغا چالیشماق ارزیش ساییلا, بئله بیر جامیعه‌ده اؤز حقّیندن دیفاع ائدن اینسان و حیسّلرین صادیقانه ایبراز ائدن شخص, اؤزگه‌لرین‌ده حقّینی آیاقلاماز.

اؤزوزو ایبراز ائله‌مك باعیث اولار كی اؤزوزله راحت اولاسیز و آیریلارینا دا ایمكان وئره‌سیز كی سیزله راحاتراق رفتار ائده‌لر. ان غنی و سالیم صمیمی رابطه, ایكی جورأتلی شخصین آراسیندا اولار.

اؤزوزو ایبراز ائله‌مك اوچون گرك بیر اینسان كیمی بعضی حقلریزی تانیاسیز:

-          سیزین حقّیز وار سیزینله احتیراملی رفتار اولا. سیز ده گرك آیریلارینا احتیرام قویاسیز.

-          سیزین حقّیز وار یاشاییشیزدا موستقیل تصمیم توتاسیز, آما كاریخمایین؛ سیزین مشورته احتیاجیز وار آما نهایتده بو سیزسیز كی تصمیم توتمالیسیز.

-          سیزین حقّیز وار آیریلاریندان اینتیظاریز اولسون, آما اینتیظارلاریز گرك منطیقلی و اونلارین الیندن گلن میقداردا اولا.

-          سیزین حقّیز وار آیریلارین منطیقسیز ایستكلرینی ردّ ائلیه‌سیز. قرار اولسا كی هر غیر معقول ایستگی یئرینه یئتیره‌سیز, داش داش اوستونده دایانماز.

-          سیزین حقّیز وار آیریلار طرفیندن گلن ایستكلری گؤتور قوی ائلیه‌سیز. پس اونلارین حقّی یوخدور كی سیزی تلسدیرسین.

-          سیزین حقّیز وار حیسّلریزی بیان ائلیه‌سیز. سیزین حیسّلریز منفی اولا یا موثبت, گرك ایبراز اولا.

-          سیزین حقّیز وار ایشتیباه ائلیه‌سیز, البته ایشتیباه ائله‌مه‌سیز داها یاخشی اولار. عین حالدا موغایات اولمالیسیز كی ایشتیباهلاریز اؤزگه‌یه صدمه وورماسین.

«یوخ» دئمك, اؤزونو ایبراز ائله‌مگین موهوم ابزاری

هامیمیز اوچون ائله واختلار اولوب كی «یوخ» دئمك بیزه چتین اولوب. «یوخ» دئمگه گوجوموز چاتماسا و  اؤزگه‌لرین منطیقسیز ایستكلرینی ردّ ائلیه بیلمه‌سك, موختلیف موقعیتلرده بیزی چتین شراییطه سالار.

«یوخ» دئمگه گوج چاتماماغین موختلیف عیلتلری وار. شاید «یوخ» دئیه‌نده سیزه گوناه احساسی ال وئریر, شاید قورخورسوز دوستلاریزی الدن وئره‌سیز و شاید ده «یوخ» دئمگی بیر جور تكبّور حئسابلیرسیز. بونونلا بئله بیلمه‌لیسیز كی «یوخ» دئمك و آیریلارین منطیقسیز ایستكلرین ردّ ائله‌مك سیزین حقّیزدیر, مخصوصاً او زامان كی بو ایستكلر سیزین اوچون منفی اثرلری اولا. پس موناسیب صورتده «یوخ» دئمك اوچون بو یوللارا عمل ائدین:

1.      جوابیزی ائشیده‌ بیلینن بیر «یوخ»لا باشلایین.

2.      اؤزوزو «یوخ» دئمك اوچون توجیه ائله‌مه‌یین.

3.      اؤزوزه دئیین كی «یوخ» دئمگه حقّیز وار.

4.      «یوخ» دئیه‌ندن سونرا مونتظیر اولمایین كی سیزین فیكریزی دگیشسینلر.

5.      یادیزدا اولسون كی سیز او شخصین ایستگینه یوخ دئمیسیز, نه اینكی اونون اؤزونه.

6.      «یوخ» دئمك مسئولیتینی بوینوزا آلین و اونلاری سیزدن منطیقسیز ایستكلرینه گؤره موقصیر بیلین.

7.      «هن» یا دا «یوخ» دئمگه آرتیق ایطیلاعاتا احتیاجیز اولسا, طرفدن ایسته‌یین كی سیزه آرتیق ایطیلاعات وئرسین.

اعتیاد سئلی جوانلار و نوجوانلاری تهدید ائلیر narkotik seli gənclər və yeniyetmələri təhədid edir

+0 به یه ن

موخدیره ماده‌لرله موباریزه سیتادی دبیری‌نین قائم مقامی دئدی:  مترونو سو توتاندا بوتون مسئول‌لار و دستگاهلار بسیج اولدولار كی آز مودّتده عئیبلر و ناقیصلیقلار آرادان گئدسین. آما تأسوفله اعتیاد سئلی كی اؤلكه‌میزین نوجوانلار و جوانلارین تهدید ائلیر و بیر-بیر آغزینا آلیر, هامی دیلین گیزله‌دیب و هر كس آیریسینی مسئول بیلیر.

طاها طاهری موخدّیره ماده‌لرله موباریزه گونونده دئدی: موخدیره ماده‌لرله موباریزه اوچون, گرك جماعتین هامیسی و مسئول‌لار ال-اله وئره‌لر و بو یولدا هر كس اؤزونو آیریلاریندان مسئول‌راق بیله.

طاهری آرتیردی: ایندیلیكده بونونلا كی ایجازه وئرمیریك هئچ مؤعتادین آیاغی زیندانا چاتسین, 100 مین نفر قاچاقچی و موخدیره ماده ترانزیتچی‌سی زیندانلاردا وار و 100 مین نفر ده خیردا قاچاقچی تانینیب.

او آرتیردی: كئچن ایكی ایل یاریمدا 6000 ماشین و نئچه مین موتور و موبایل گوشیسی بو زمینه‌ده توقیف اولوب. بو شوك گتیرن آمار و اؤلكه‌میزین گوندن-گونه آرتان موعتادلارین ساییسی, بس ائلر كی هامیمیز بو عظمتلی سئلین قاباغیندا دایانماغا بسیج اولاق. او دئدی: ایسلامی نیظامین قودرتی هئچ زمینه‌ده و هئچ كسه گیزلین دئییل آما سوروشماغا یئر وار كی اعتیاد دئوی نه‌قدر قودرتلی و بؤیوكدور كی ایسته‌یه ایسلامی نیظامی دیزه چؤكدوره؟

طاهری آرتیردی: بیلمه‌لی‌ییك كی موخدیره ماده‌ایله ساواشماق جهانی ایستیكبارلا ساواشماق معناسیندادیر. چونكی او سسیز و حركتسیز دونیا جوانلاری‌نین محو اولماسینا تاماشا ائلیر و اؤزو ده بو مسأله‌یه كؤمك ائدیر.

موخدیره ماده‌لرله موباریزه سیتادی دبیری‌نین قائم مقامی دئدی: 12 مین نفر موخدّیره ماده‌سی دوزلدنین افغانیستانا وارید اولماسینا مانع اولان اولمایاندا بو نتیجه‌نی آلماق اولار كی بونلار هامیسی قاباقجادان طراحلیق اولموش سئناریودور كی خاص اؤلكه‌لرین داغیتماسی اوچوندور.

او دئدی: دونیانین باشا باشیندا موخدیره ماده‌نین توتولماسی آمارین یوزده 92 -سی ایراندا عاییددیر.

حضرت علی اكبر (ع) Həzərti əli əkbər

+0 به یه ن


حضرت علی اكبر (ع), ابی عبدالله الحسینین(ع) اوغلو, بیر ریوایته گؤره 43-جو هیجری قمری ایلی‌نین شعبان آیی‌نین اون‌بیرینده مدینه شهرینده دونیایا گؤز آچدی.

كرامتلی آتاسی ایمام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) و مؤحترم آناسی لیلی بنت ابی مرّه بن عروه بن مسعود ثقفی‌ایدی.

او شریف و آدلیم طایفا, بنی هاشم طایفاسیندان ایدی. و ایسلام پیغمبری (ص), حضرت فاطمه زهرا(س)، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) و ایمام حسینه(ع) نیسبتی واریدی.

مغیره‌دن نقل اولوب كی بیر گون معاویه بن ابی سفیان دؤره‌برلرینده‌كیندن سوروشدو: «سیزجه اومّتین ایچینده كیم هامیدان چوخ خیلافته لیاقتی وار؟» دؤره‌ده‌كیلر دئدیلر: «سندن سونرا خیلافت امرینه هئچ كسی لاییق تانیمیریق !» معاویه دئدی: «بئله دئییل. بلكه خیلافته ان لاییق آدام علی بن الحسیندیر(ع) كی جدّی رسول اللها بنزیر و اوندا بنی هاشمین شوجاعتی, بنی امیه‌نین سخاوتی و ثقیفین فخامتی جیلوه‌لنیب.»

نقل اولوب كی بیر گون علی اكبر(ع) مدینه والیسی‌نین یانینا گئدیر و كرامتلی آتاسی طرفیندن اونا پیام آپاریر. آخیرده مدینه والیسی علی اكبردن سوروشور: «سنین آدین نه‌دیر؟»

بویوردو: «علی.» سوروشدو: «قارداشینین آدی؟» بویوردو: «علی.» او شخص حیرصلندی و نئچه دفعه دئدی: «علی, علی, علی« ما یُریدُ اَبُوك؟ ». آتان نه ایستیر؟ ائله اوشاقلاری‌نین آدی‌نین هامیسینی علی قویور.» علی اكبر(ع) بو پیامی آتاسی اباعبدالله الحسینه (ع) چاتدیریر. او حضرت بویورور: «والله اگر آللاه منه اونلارجا اوغول وئره هامیسی‌نین آدین علی قویارام و اگر اونلارجا قیز عطا ائلیه هامیسی‌نین آدین فاطمه قویارام.»

حضرت علی اكبرین(ع) شخصیتی

حضرت علی اكبرین(ع) شخصیتی باره‌ده دئییبلر كی او گؤزل و خوش دانیشان و شوجاعتلی‌ایدی و اخلاق و سیرت و قیافه‌سی پیغمبر اكرمه بنزیردی و شوجاعت و ساواشدا جدی علی ابن ابی طالبه (ع) اوخشوردو و بوتون گؤزللیكلرین و كماللارین جامعی‌ایدی.

علی اكبر(ع) عاشورا ماجراسیندا فعال حضوری واریدی و بوتون لحظه‌لرده آتاسی‌نین كناریندا ایدی و دوشمنلرله شیدّتلی ساواشدی. شیخ جعفر شوشتری خصائصده یازیر كی: اباعبد الله الحسین علیه السلام كروانی‌ایله بیرلیكده كربلایا گئدنده او حضرته «نومیه» آدیندا بیر حالت اوز وئردی كی او حالتده حضرته بیر موكاشیفه اوز وئردی. او حالتدن خاریج اولاندا بویوردو: «انا لله و انا الیه راجعون » علی اكبر(ع) كی آتانین كناریندایدی و بیلیردی كی ایمام فایداسیز سؤز دانیشماز, سوروشدو: «آتاجان نیه ایستیرجاع ائله‌دیز؟»

حضرت فوراً بویوردو: «ایندی بو كروان مقتله گئدیر و اؤلوم بیزی گؤزلور.» علی اكبر (ع) سوروشدو: «آتا جان مگر بیز حق دئییلیك؟» حضرت بویوردو: «بلی بیز حقّیك.» علی اكبر (ع) دئدی: «پس اؤلومدن قورخوموز یوخدور.»

بونونلا بئله كی حضرت علی اكبر(ع) عربین اوچ آدلیم طایفاسینا منسوب ایدی, آما عاشورا گونو و ساواش زمانی بنی امیه و ثقیف قبیله‌سینه منسوب اولماسینا ایشاره ائله‌مه‌دی بلكه هاشمی اولماغی و اهل بیته منسوب اولمانی اؤزونه ایفتیخار بیلدی و بیر رجزده بئله دئدی:

أنا عَلی بن الحسین بن عَلی نحن بیت الله آولی یا لنبیّ

أضربكَم با لسّیف حتّی یَنثنی ضَربَ غُلامٍ هاشمیّ عَلَویّ

وَ لا یَزالُ الْیَومَ اَحْمی عَن أبی تَاللهِ لا یَحكُمُ فینا ابنُ الدّعی

او عاشورا گونو بنی هاشم قبیله‌سیندن بیرینجی شهید ایدی و معروفه شهیدلر زیاریتینده ده گلیر:

 السَّلامُ علیكَ یا اوّل قتیل مِن نَسل خَیْر سلیل

حضرت علی اكبرین (ع) مقبره‌سی كربلادا آتاسی اباعبدالله الحسینین (ع) مزاری آیاغیندادیر و زیارت عاشورا سلامیندان دا « وعلی علی ابن الحسین»-دن منظور, آقا علی اكبردیر (ع).

منبعلر:

مستدرك سفینه البحار (علی نمازی)، ج 5، ص 388.

أعلام النّساء المؤمنات (محمد حسون و امّ علی مشكور)، ص 126؛ مقاتل الطالبین (ابوالفرج اصفهانی)، ص 52.

مقاتل الطالبین، ص 52؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 1،ص 373 و ص 464.

منتهی الامال ، ج 1، ص

منتهی الآمال، ج 1، ص

میلّتلر مجمعی و كانتین دئموكراسی‌سی Millətlər məcməi və kantın demokrasisi

+0 به یه ن

«مجمع ملل و دمكراسی كانت» - راه نیكبختی بشر


1795 میلادی ایلی‌ ژوئن آیی‌نین 26-سیندا آلمانلی فیلسوف «كانت» اؤز «قالارگی باریش» اثرینی یایدی.

آلمانلی فیلسوف Immanuel Kant (1804- 1724) اؤز عصرینده دئموكراسی‌نین لاپ بؤیوك حیمایتچیسی‌ایدی. او بیر زماندا جماعتین اساسی حقلری‌نین تأمینی و اؤلكه‌لرین ترقّی‌سی اوچون دئموكراسی ضرورتیندن دانیشیردی كی اوروپا اؤلكه‌لرینده او جومله‌دن آلماندا (پروس) فئودال سیستمی حاكیم ایدی.

«قالارگی باریش» كیتابینی اوخویاندا كانتین عقیده‌لر و فرضیه‌لریله تانیش اولماق اولار. كانتین نظری بیرینجی مرتبه‌ده بیر اؤلكه‌نین داخیلی دئموكراسی‌سینده ‌ایدی. او بئله اینانیردی كی دئموكراسی‌نین لازیمه‌سی آچیق سیاستدیر «Openness», نه اینكی ایشلرین گؤرولمه‌سینه افراد گیزلینجه تعیین اولسون. او دئییردی كی بیر جامیعه‌ده دئموكراسی موحقّق اولسا بئله بیر جامیعه, ائله اینسانلار خلق ائلر كی بوتون دیقّتله و منطیق اوزو ایله تصمیم توتارلار و بئله‌لیكله اونلارین تصمیملری جامیعه‌نین سعادتینه و منفعتینه گؤره اولار. اوندان علاوه بو تصمیملرین موخالیفی آز اولاجاق.

كانت دئییر: دولتین گیزلین ایشله‌مه‌سی كی دئموكراسی‌نین ضیدّیدیر, قودرت اوستونده داعوایا مونجر اولار و خاریجی قودرتلر ده او داعوایا اودون قالارلار و نتیجه‌ده ایمكانی وار داخیلی جنگه مونجر اولسون و جنگ _خاریجی و یا داخیلی- جماعتین نفعینه دئییل.

كانت عین حالدا بونا اینانیردی كی میلّتلر آراسینداكی جنگین باشا چاتماسینا و یئر اوزونون ایمكانلاریندان دوزگون صورتده ایستیفاده ائله‌مك اوچون, اؤلكه‌لر اؤز میلّی حاكیمیتلرین قوروماقلا برابر, بیر بیرلیك (كونفئدراسیون) یارالدالار كی بو صورتده ایتحادیّه‌نین عضولرینده دئموكراسی اؤز كمالینا چاتار چونكی داها خاریجی سیاست و تیجاری آلیش وئریشین نیگرانی دئییللر و بئله‌لیكله بشر سعادته چاتار. كانتین ایجتیماعی مسأله‌لرده اینتیخابا تأكیدی واریدی و فرهنگلرین فرقلی اولماقلارین قبول ائلیردی.

كانت دئییردی: یاخشیلار بیر-بیری‌نین كناریندا دایانسالار, پیسلر اؤز-اؤزلرینه آرادان گئدرلر.

كانتین تابعلری اونون اینانجلاریندان بو نتیجه‌یه چاتدیلار می هر اؤلكه‌نین داخیلی انتیظامی بین‌الخالق مطلوب نتیجه‌لره مونجر اولار و دئموكراسی, بیر اؤلكه‌نین داخیلی اینتیظامین یارالتماغا اَن یاخشی یولدور. بو دسته و آیری نظر صاحیبلری, كانتی میلل جامیعه‌سی و میلل سازمانی‌نین فیكیر آتاسی اولماسینا اینانیرلار.

كانتین عقیده‌لری 20-جی عصرین آخیرلرینده اوروپا ایتحادیّه‌سی‌نین قورولماسینا چوخ كؤمك اولدو.