din xadimi دین خادمی

حلال پولون گوجو * Halal paranın gücü

بیر جوانكعبه‌ده دال به دال بو دوعانی ائدیردی:

«ائی دوغرولارین كؤمگی اولان آللاه، ائی حرامدان اوزاق اولانلارین كؤمگی اولان آللاه، سنه حمد و ثنا ائدیرم».

بو حال هامی‌نین دیقّتینی جلب ائلر. بیری یاخینلاشیب دئیَر: «نییه فقط بو دوعانی ائلیرسن؟ آیری دوعا باشارمیسان؟»

او باشلار تعریفله‌مگه:

«یئددی-سككیز ایل بوندان قاباق یئنه كعبه‌ده اولدوغوم گون، قیزیللا دولو بیر توربا تاپدیم. اوندا مین قیزیل سیكّه واریدی. ایچیمدن بیر سس «بو قیزیللارلا بئله ائدرسن، بو ایشلری گؤررسن» دئییردی. اؤز-اؤزومه «یوخ بو منیم دئییل آیریسی‌نین مالیدیر، حرام اولار» دئدیم.

بو آندا بیر نفر «بئله بیر توربا تاپان وارمی» دئیه باغیریردی. چاغیردیم اونو. «نئجه بیر توربایدی؟ ایچینده نه واریدی؟» دئیه سوروشدوم. توربانین علامتلرینی و ایچینده مین قیزیل اولدوغونو دئدی. «اوندا بس آل» دئییب توربانی وئردیم. آدام توربانی آچیب ایچیندن منه اوتوز قیزیل وئردی. بازارا گئتدیم. تمیز اوزلو بیر جوان اسیری تعریفله‌یه‌-تعریفله‌یه ساتیردیلار. جوانین تمیزلیگی دیقّتیمی چكدی. یانلارینا گئتدیم «بو كؤله اوچون نه ایستیرسیز دئدی» اوتوز قیزیل دئدیلر. آدامدان آلدیغیم اوتوز قیزیلی وئریب جوانی آلدیم. بیر ایكی ایل كئچدی. جوان چوخ چالیشقان و چوخ ادبلی ایدی. اونو آلدیغیما چوخ راضی ایدیم.

بیر گون اونونلا گئدركن قاباقدان ایكی اوچ نفر گلیردی. جوان منه دئدی: «آغام ! من مراكش امیری‌نین اوغلویام. بو گلنلر بابامین آداملاریدیلار. منی تاپدیلار. سندن منی آلماق ایسته‌یه‌جكلر. سن یاخشی بیر آدامسان. اونلارا اوتوز میندن آشاغی‌یا ساتما».

اونلار یانیما گلدی. «بو اسیری بیزه ساتیرسانمی؟» دئدیلر. جواب وئردیم: «ساتیرام». «آلتمیش قیزیل وئرك» دئدیلر. «اولماز»دئدیم. «یاخشی! آما سن بونو اوتوز قیزیلا آلمادین می؟ بیز سنه ایكی قاتینی وئریریك» دئدیلر. «ائله ایسه گئدین بازاردان آلین» دئدیم. آرتیرا آرتیرا ایرمی مین قیزیلا چیخارتدیلار. «اوتوز میندن آشاغی وئرمه‌رم» دئدیم. چاره‌سیز قالیب قبول ائله‌دیلر. قیزیللاری وئریب جوانی آلیب گئتدیلر. من او اوتوز مین قیزیللا ایش یئرلری آچدیم، تیجارت ائله‌دیم داها چوخ وارلاندیم.

بیر گون دوستلاریم منه «چوخ وارلی بیر عاییله‌نین یاخشی بیر قیزی وار، آتاسی تازا رحمته گئدیب. سنی اونونلا ائولندیرك» دئدیلر. من‌ده «اولور»دئدیم. كبین كسیلدی. دوه یوكلری جاهازلاری گتیردی. جهاز آراسیندا بیر توربا دیقّتیمی جلب ائله‌دی. قیزا «بو نه‌دیر؟» دئدیم. «ایچینده 970 قیزیل وار، بابام كعبه‌ده بونو ایتیرمیش، اونو تاپان جوانا اوتوزونو وئرمیش قالانینی‌دا منه هدیه ائله‌میش» دئدی.

دئمك او تاپدیغیم قیزیللار منیم ریزقیم ایدی، وئرمه‌سه‌ایدیم حرام یوللا گلردی. ایندی حلال یولدان یئنه منه گلدی.

منه كؤمك ائدیب حراملاردان قورویان، نئجه نعمتلر احسان ائدن ربّیمه حمد ائدیرم».

Halal paranın gücü

Gencin birisi Kâbe'de hep,

"Ey dogrularin yardimcisi olan Allahım, ey haramdan sakinanlarin yardimcisi olan Allahım, sana hamdü sena ederim" diye dua eder 

Bu durum herkesin dikkatini çeker 

Birisi, (Neden hep ayni duayi yapiyorsun, baska bir sey bilmiyor musun?) der 

O da anlatir:

7-8 sene önce yine Kâbe'de iken içi altin dolu bir torba buldum  Tam 1000 altin vardi  Içimden bir ses (Bu altinlarla, sunlari sunlari yaparsin) diyordu  Hayir dedim kendi kendime, bu benim degil, baskasinin mali,kullanmam haram olur dedim 

Bu sirada birisi, "söyle bir torba bulan var mi?" diye bagiriyordu  Çagirdim onu, nasil bir torbaydi, içinde ne vardi diye sordum  Torbayi tarif etti ve içinde 1000 altin vardi dedi  Al öyleyse torbani diyerek verdim  Adam torbayi açip içinden bana 30 altin verdi  Pazara gittim  Temiz yüzlü genç bir esiri överek satiyorlardi  Gencin temizligi dikkatimi çekti  Yanlarina gittim, bu köle için ne istiyorsunuz dedim  30 altin dediler  Adamdan aldigim 30 altini verip genci satin aldim Bir iki yil geçti  Genç çok çaliskan, çok edepli idi  Onu aldigima çok memnun olmustum  Bir gün onunla giderken karsidan iki üç kisi geliyordu 

Genç bana dedi ki,Efendim, ben Fas emirinin ogluyum  Bu gelenler babamin adamlari  Beni buldular  Senden beni satin almak isterler  Sen iyi bir insansin, onlara 30 bin altindan asagiya satma) dedi

O kisiler yanima geldi, bu esiri bize satar misin dediler  Satarim dedim  60 altin verelim dediler  Olmaz dedim  Iyi ama sen bunu 30 altina almadin mi? Biz sana iki mislini veriyoruz dediler  Öyleyse gidin pazardan alin dedim  Artira artira 20 bin altina kadar çiktilar  30 binden asagi olmaz dedim Çaresiz kabul ettiler  Altinlari erip, genci alip gittiler  Ben o 30 bin altinla isyerleri açtim, ticaret yaptim, daha çok zengin oldum

Bir gün bana arkadaslar, "çok zengin bir ailenin iyi bir kizi var Babasi yeni vefat etti  Onunla seni evlendirelim" dediler  Ben de "olur" dedim  Nikah kiyildi  Deve yükleri çeyizini getirdiler  Çeyiz rasinda bir torba dikkatimi çekti  Kiza, "bu nedir" dedim  "Içinde 970 altin var, babam Kâbe'de bunu kaybetmis, bulan gence 30 unu vermis  Kalanini da bana hediye etti, çeyizine koyarsin dedi" 

Demek ki buldugum altinlar benim rizkim imis, vermese idim haram yoldan gelecekti, simdi helal yoldan yine bana geldi  Bana yardim edip haramlardan koruyan, nice nimetler ihsan eden yüce Rabbime hamdederim

برائت حؤكمو * حكم البرائة

بیر خانیم ائولنیر و آلتی آیدان سونرا اوشاغی اولور. معروف بودور كی خانیم یئددی آی و یا دوققوز آی حامیله‌لیكدن سونرا دوغار. جماعت بئله گومان ائلیر كی او اری ایله وفالی دئییل و اوندان قاباق آیریسیندان حامیله اولوب. اونو آپاریرلار خلیفه‌نین یانینا كی اونو موجازات ائله‌سین. او زمانین خلیفه‌سی عثمان ایدی. اونون یانینا گئدنده گؤرورلر حضرت علی‌ده (ع) اوردادیر. حضرت علی (ع) اونلارا بویورور: «سیز گركمز بو سببه خاطیر اونو موجازات ائده‌سیز». تعجوب ائدیب سوروشورلار: «بو نئجه اولا بیلر؟» حضرت بویورور: « آللاه تعالا بویوروب : وحمله و فصاله ثلاثون اشهر (یعنی حامیله‌لیك و سوت وئرمك مرحله‌سی اوتوز آیدیر)(احقاف سوره‌سی آیه 15) و آللاه تعالا بویوروب: والوالدات یرضعن أولادهن حولین كاملین (آنالار اوشاقلارینا ایكی ایل تمام سوت وئرسینلر) (بقره سوره‌سی آیه 233) پس سوت وئرمك ایرمی دؤرد آی اولاندا، اولا بیلر كی حامیله‌لیك فقط آلتی آی اولسون.

حكم البراءة  

تزوجت امرأة، وبعد ستة أشهر ولدت طفلا، والمعروف أن المرأة غالبا ما تلد بعد تسعة أشهر أو سبعة أشهر من الحمل، فظن الناس أنها لم تكن مخلصة لزوجها، وأنها حملت من غیره قبل زواجها منه.فأخذوها إلى الخلیفة لیعاقبها، وكان الخلیفة حینئذ هو عثمان بن عفان. فلما ذهبوا إلیه، وجدوا الإمام علیا(ع) موجودا عنده، فقال لهم: لیس لكم أن تعاقبوها لهذا السبب. فتعجبوا وسألوه: وكیف ذلك؟ فقال لهم: لقد قال الله تعالى: (وحمله وفصاله ثلاثون شهرا) (أی أن الحمل وفترة الرضاعة ثلاثون شهرا). وقال تعالى: (والوالدات یرضعن أولادهن حولین كاملین) (أی أن مدة الرضاعة سنتین. إذن فالرضاعة أربعة وعشرون شهرا، والحمل یمكن أن یكون ستة أشهر فقط

خلیفه و قاضی * الخلیفة والقاضی

خلیفه‌لرین بیری آداملارینا امر ائلیر كی شئیخی اونون یانینا چاغیرسینلار. شئیخ حاضیر اولاندان سونرا خلیفه دئییر: «سندن ایستیرم قضاوت منصبینی بوینونا آلاسان». شئیخ بو منصبی ردّ ائدیب دئییر: «منیم قضاوته صلاحیّتیم یوخدور». خلیفه بو جوابدان تعجوبلنیر و دئییر: «سن دوز دئمیرسن». شئیخ فوراً جواب وئریر: «پس سن‌‌ده حؤكم وئردین كی منیم صلاحیّتیم یوخدور». خلیفه سوروشور: «بو نئجه اولار؟» شئیخ جواب وئریر: «چونكی –سنین دئدیگین كیمی- من یالانچی اولسام، قضاوته لیاقتیم اولماز و یوخ دوز دانیشان اولسام دا سنه دئدیم كی منیم قضاوته صلاحیّتیم یوخدور».

الخلیفة والقاضی  

طلب أحد الخلفاء من رجاله أن یحضروا له الشیخ، فلما حضر الشیخ قال له الخلیفة: إنی أرید منك أن تتولى منصب القضاء. فرفض الشیخ هذا المنصب، وقال: إنی لا أصلح للقضاء. وكان هذا الجواب مفاجأة للخلیفة، فقال له غاضبا: أنت غیر صادق. فرد الشیخ على الفور: إذن فقد حكمت علی بأنی لا أصلح. فسأله الخلیفة: كیف ذلك؟فأجاب الشیخ: لأنی لوكنت كاذبا- كما تقول- فأنا لا أصلح للقضاء، وإن كنت صادقا فقد أخبرتك أنی لا أصلح للقضاء

چوخ شك ائدن * الشكاك

واسواسی و چوخ شك ائدن بیر كیشی گلیر شئیخین مجلیسینه. اوتوراندان سونرا شئیخدن سوروشور: «من دفعه‌لرله سویا باتیب چیخمیشام (یویونموشام)  و اونونلا بئله شك ائدیرم كی طاهیر اولموشام یا یوخ، سنین نظرین بو باره‌ده نه‌دیر؟» شئیخ جواب وئریر: «چیخ گئت، ناماز سندن ساقیط اولدو!»

كیشی تعجوب ائدیب دئییر: «آخی او نئجه اولار؟» شئیخ جواب وئریر: «چونكی پیغمبریمیز بویوروب: اوچ نفردن قلم گؤتورولوب: دلیدن او گونه قدر كی عاغیللانا، یاتمیش آییلانا قدر و اوشاق بالیغ اولانا قدر». و هر كیم سنین كیمی دفعه‌لرله سویا باتیب چیخا و یئنه شكّ ائلیه كی غوسل ائدیب یا یوخ، بئله بیر آدام شكسیز دلیدیر.

الشكاك

جاء أحد الموسوسین المتشككین إلى مجلس الشیخ ، فلما جلس، قال للشیخ: إنی أنغمس فی الماء مرات كثیرة، ومع ذلك أشك: هل تطهرت أم لا، فما رأیك فی ذلك؟فقال الشیخ: اذهب، فقد سقطت عنك الصلاة.فتعجب الرجل وقال له: وكیف ذلك؟فقال الشیخ:لأن النبی صلى الله علیه وسلم قال: " رفع القلم عن ثلاثة: المجنون حتى یفیق، والنائم حتى یستیقظ، والصبی حتى یبلغ ". ومن ینغمس فی الماء مرارا - مثلك- ویشك هل اغتسل أم لا، فهو بلا شك مجنون

جدلچی كیشی * الرجل المجادل

گونلرین بیرینده جدلچیلرین بیری شئیخین یانینا گئدیر و اونا دئییر: «نئجه اولار كی شئیطان اوددان یارانسین و آللاه اونو اودلا عذاب وئرسین؟» شئیخ بیر آز فیكیرلشیب سونرا بیر پارچا كسسك گؤتوروب كیشی‌یه آتیر. كیشی‌نین اوزونده ناراحاتلیق و غضب علامتلری گؤروشور.

شئیخ سوروشور: «سنی اینجیتدیمی؟»

كیشی جواب وئریر: «بلی منی اینجیتدی».

شئیخ دئییر: «نئجه اولار كی تورپاقدان یارانمیش بیرینی تورپاق اینجیتسین؟» كیشی بیر جواب وئرمیر و شئیخین منظورونو بیلیر. و بیلیر كی آللاه تعالا شیطانی اوددان یارادیب و اونو اودلا عذاب وئره‌جك.

الرجل المجادل  

فی یوم من الأیام  ، ذهب أحد المجادلین إلى الشیخ، وقال له:كیف یكون إبلیس مخلوقا من النار، ویعذبه الله بالنار؟!ففكر الشیخ قلیلاً، ثم أحضر قطعة من الطین الجاف، وقذف بها الرجل، فظهرت على وجهه علامات الألم والغضب. فقال له: هل أوجعتك؟قال: نعم، أوجعتنی فقال الشیخ: كیف تكون مخلوقا من الطین ویوجعك الطین؟!فلم یرد الرجل وفهم ما قصده الشیخ ، وأدرك أن الشیطان كذلك: خلقه الله- تعالى- من نار، وسوف یعذبه بالنار