din xadimi دین خادمی

جهالت آدیندا بیر ناخوشلوق

سقراط بیر اوغلانا راستلاشیر و گؤرور چوخ ناراحات و كدرلیدیر. سببینی سوروشاندا او بئله جواب وئریر: یولدا گلیردیم. تانیشلارین بیرینی گؤردوم. اونا سلام وئردیم آما او نه اینكی جوابیمی وئرمه‌دی بلكه منه قولای بیر سؤز ده دئدی. من اونون بو ایشیندن چوخ ناراحاتام و حیرصلنمیشم».

سقراط دئییر: «نییه ناراحات اولدون كی؟»

اوغلان تعجوب ائدیب دئییر: «بللیدیر، بو جور بیر ایش آدامی حیرصلندیرردا !»

سقراط دئییر: «یولدا بیرینی گؤرسه‌یدین كی یئره ییخیلیب و سانجیدان قیوریلیر. اونا حیرصلنردین؟»

جواب وئریر: «یوخ ! نیه كی؟ آدام بیری‌نین ناخوش اولماغینا گؤره‌ده حیرصلَنَر؟»

سقراط سوروشور: «حیرصلنمزدین، بس نه ائدردین؟»

شخص جواب وئریر: «اونا رحمیم گلردی و اورگیم یاناردی. چالیشاردیم الیمدن گلن كؤمگی ائدم. دؤكتوره آپارام و یا هر نه الیمدن گلسه».

سقراط یئنه ایدامه وئریر: « سن بو ایشلری اونا گؤره ائدرسن كی اونو ناخوش بیلیرسن و گؤرورسن كی كؤمگه احتیاجی وار. اینسانلارین فقط جیسملری ناخوش اولماز. اونلارین روحلاری‌دا ناخوشلایا بیلر. كیرداری و داورانیشی پیس اولان اینسان ناخوش ساییلیر. بئله آدامین ناخوشلوغو جهالت ناخوشلوغودور. سنه توهین ائدن او شخص‌ده بو ایشی جهالت اوزوندن مورتكیب اولوب و سن گركمز اونون الیندن غضبلنه‌‌سن، بلكه اونا رحمین گلمه‌لیدیر و اونا كؤمك ائتمك فیكرینده اولمالیسان.»

اونوتقان آسقیران * العاطس الساهی

گونلرین بیرینده شئیخ بیر كیشی ایله یول گئدیردی. كیشی آسقیریر آما «آللاها شوكر اولسون» دئمیر. شئیخ اونا باخیر كی اونون باخیشیندان بیله كی آسقیرماقدان سونرا شوكر ائله‌مك پیغمبر (ص) سونّتیدیر و هر موسلمانا بو سونّتی ساخلاماق لازیمیدیر. آما كیشی بیلمیر. شئیخ ایستیر اونو اوتاندیرمادان بو سونّته عمل ائله‌تدیرسین. اوندان سوروشدو: «اینسان آسقیراندان سونرا نه دئیَر؟» كیشی جواب وئریر: «آللاها شوكر اولسون!» شئیخ جواب قایتاریر: «آللاه سنی ساخلاسین !»

آسقیران اینسان الحمد لله (آلاها شوكر اولسون) دئمه‌لی و اطرافداكیلار اونا یرحمك‌الله (آللاه سنی ساخلاسین) دئمه‌لیدیلر.

العاطس الساهی 

  فی یوم من الأیام، الشیخ كان یسیر مع رجل فی الطریق، فعطس الرجل، ولكنه لم یحمد الله. فنظر إلیه الشیخ ، لیلفت نظره إلى أن حمد الله بعد العطس سنة على كل مسلم أن یحافظ علیها، ولكن الرجل لم ینتبه.فأراد الشیخ أن یجعله یعمل بهذه السنة دون أن یحرجه، فسأله:أی شىء یقول العاطس إذا عطس؟فقال الرجل: الحمد لله!عندئذ قال له الشیخ:یرحمك الله 

توت یارپاغی * ورقة التوت

گونلرین بیرینده جماعت گلیر شئیخین یانینا و اوندان آللاهین وارلیغینا دلیل ایستیرلر. شئیخ بیر آن دوشونور سونرا دئییر: «دلیل توت یارپاغیدیر». جماعت بو جوابدان تعجوب ائدیرلر و سوروشورلار: «توت یارپاغی نئجه اولار كی آللاهین وارلیغینا دلیل اولار؟!» شئیخ جواب وئریر: «توت یارپاغی‌نین دادی بیردیر؛ لاكین اونو ایپك قوردو یئینده، ایپك حاصیل اولور، اونو بال آریسی یئینده بال چیخیر، اونو جئیران یئینده خوش اییی اولان موشك خاریج اولور . . و كیمدیر كی اصل بیردیر و مخاریجی چوخدور؟! البته آللاه تعالا بوتون واریغین خالیقیدیر.

ورقة التوت  

ذات یوم جاء بعض الناس إلى الشیخ، وطلبوا منه أن یذكر لهم دلیلاً على وجود الله عز وجل.ففكر لحظة، ثم قال لهم: الدلیل هو ورقة التوت.فتعجب الناس من هذه الإجابة، وتساءلوا: كیف تكون ورقة التوت دلیلاً على وجود الله؟! فقال الشیخ: "ورقة التوت طعمها واحد؛ لكن إذا أكلها دود القز أخرج حریرا، وإذا أكلها النحل أخرج عسلاً، وإذا أكلها الظبی أخرج المسك ذا الرائحة الطیبة.. فمن الذی وحد الأصل وعدد المخارج؟! ".إنه الله- سبحانه وتعالى- خالق الكون العظیم

حیكمتلی آرواد * المرأة الحكیمة

بیر گون عؤمر مینبره چیخیب جماعته خوطبه اوخویور و اونلاردان ایستیر كی آروادلارین كبینلرینی چوخ ائله‌مه‌سینلر چونكی پیغمبر (ص) و اونون صحابه‌سی آروادلارین كبینینی دؤرد یوز دیرهمدن چوخ ائله‌مزدیلر. بونا گؤره جماعته امر ائلیر كی خانیملاری‌نین كبینین دؤرد یوز دیرهمدن چوخ ائله‌مه‌سینلر.

منبردن یئنندن سونرا  قورئیشدن بیر خانیم اونا دئییر: «ائی عؤمر جماعته آروادلاری‌نین كبینینی دؤرد یوز دیرهمدن چوخ ائله‌مه‌مه‌سینی ایسته‌دین؟» عؤمر جواب وئریر: «بلی». آرواد دئییر: « آما من ائشیتدیم كی آللاه تعالا بویوروب :« وآتیتم إحداهُنَّ قنطارا ؛اونا چوخلو مال وئره‌سیز». (نساء سوره‌سی 24-جو آیه)

عؤمر دئییر: «آللاه منی باغیشلاسین، جماعت عؤمردن داها فقیهدیلر». سونرا قاییدیب منبره چیخیر و دئییر: «ائی جماعت من سیزی آروادلارین كبینینی چوخالتماسیندان نهی ائله‌دیم، آما هر كیم ایسته‌ییرسه كی پولونو و مالینی سئودیگینه وئرسین، بو ایشی گؤرسون».

المرأة الحكیمة  

صعد عمر یوما المنبر، وخطب فی الناس، فطلب منهم ألا یغالوا فی مهور النساء، لأن رسول الله صلى الله علیه وسلم وأصحابه لم یزیدوا فی مهور النساء عن أربعمائة درهم. لذلك أمرهم ألا یزیدوا فی صداق المرأة على أربعمائة درهم. فلما نزل عمر من على المنبر، قالت له امرأة من قریش یا عمر، نهیت الناس أن یزیدوا النساء فی صدقاتهن على أربعمائة درهم؟ قال: نعم.فقالت: أما سمعت قول الله تعالى: {وآتیتم إحداهن قنطارا} ( القنطار المال الكثیر).فقال: اللهم غفرانك، كل الناس أفقه من عمر.ثم رجع فصعد المنبر، وقال: یا أیها الناس إنی كنت نهیتكم أن تزیدوا فی مهور النساء، فمن شاء أن یعطی من ماله ما أحب فلیفعل

ایتمیش پول * المال الضائع

نقل اولوب كی بیر كیشی گئجه گلیر شئیخین یانینا و دئییر: «یا شئیخ ! اوزون مودّت قاباق، بیر یئرده پول قویلامیشام. آما بو یئری یاددان چیخارتمیشام. منی بو موشكوللده كؤمك ائدرسنمی؟» شئیخ جواب وئریر: «بو فقیه ایشی دئییل؛ كی من سنه بیر یول تاپام». سونرا بیر آز فیكیرلشیب و اونا دئییر: «سحره‌ قدر ناماز قیل اینشاءالله تعالا كی پولون یئرین تاپدین». كیشی گئدیر و نامازا باشلیر. آز زمان سونرا ناماز آراسیندا بیردن بیره پولو قویلادیغی یئر یادینا دوشور. تله‌سرك گئدیر و اونو گتیریر. كیشی سحر چاغی گلیر شئیخین یانینا و پولون تاپیلماغین خبر وئریر و اوندان تشكور ائدیر». سونرا سوروشور: «هاردان بیلیدیز كی من پولون یئرین خاطیرلایاجاغام؟» شئیخ دئییر: «چونكی بیلیردیم شئیطان سنی ناماز قیلماغا قویماز و سنی پول ایله نامازدان غافیل ائده‌جك».

المال الضائع  

یروى أن رجلاً جاء إلى الشیخ ذات لیلة، وقال له: یا شیخ! منذ مدة طویلة دفنت مالاً فی مكان ما، ولكنی نسیت هذا المكان، فهل تساعدنی فی حل هذه المشكلة؟فقال له الشیخ: لیس هذا من عمل الفقیه؛ حتى أجد لك حلاً. ثم فكرلحظة وقال له: اذهب، فصل حتى یطلع الصبح، فإنك ستذكر مكان المال إن شاء الله تعالى.فذهب الرجل، وأخذ یصلی. وفجأة، وبعد وقت قصیر، وأثناء الصلاة، تذكر المكان الذی دفن المال فیه، فأسرع وذهب إلیه وأحضره.وفی الصباح جاء الرجل إلى الشیخ، وأخبره أنه عثر على المال، وشكره ، ثم سأله: كیف عرفت أنی سأتذكر مكان المال ؟! فقال الشیخ: لأنی علمت أن الشیطان لن یتركك تصلی ، وسیشغلك بتذكر المال عن صلاتك