ملكونو بوراخیب عبادته گئتدی ! * ترك المُلك وذهب یتعبد !
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر
+0 به یه ن
ملكونو بوراخیب عبادته گئتدی ! * ترك المُلك وذهب یتعبد !
مقدمه: حیاتی بوراخیب كنارا چكیلمك نه عقله سیغاندیر و نه دین طرفیندن تأیید اولور، چونكی انسان بو دنیایا خدمت اوچون گلیب. و قرآنین بویوردوغو كیمی: «لا یكلف الله نفساً الا وسعها لها ما كسبت و علیها ما اكتسبت» (بقره 286) «الله هئچ كسه گوجوندن آرتیق تكلیف ائتمه‌ییب. هر نه یاخشیلیق ائله‌سه فایداسی اؤزونه قاییداجاق و هر نه پیسلیك ائله‌سه ضرری اؤزونه قاییداجاق؛ بو اساسدا، پادشاه اولدوغو مقامدا تكلیفینه عمل ائله‌مه‌لیدیر و اوردان ائنیب اورداكی تكلیفلرینی بوراخسا بؤیوك گناها مرتكب اولوب.آما نه ایسه بو حكایت نظریمه جالب گلدی.
ملكونو بوراخیب عبادته گئتدی !
بوندن اوّلكی شاهلارین بیری بؤیوك بیر شهر تیكدیریب اونون بناسینا فخر ائدیردی. سونرا یئمك پیشیریب جماعتی یئمگه چاغیردی. قاپیلاریندا انسانلار اوتوردوب هر چیخاندان سوروشوردولار: «بوردا عیب گؤره بیلدین؟» جواب وئریردیلر: «یوخ». نهایتده جماعتین آخرینده بیر عده گلدی. اونلاردان سوروشدولار: «بوردا عیب گؤره بیلدیز؟»
دئدیلر: «بلی !»
اونلاری شاهین یانینا آپاردیلار.
شاه سوروشدو: «بوردا عیب گؤره بیلدیز؟»
دئدیلر: «بلی !»
شاه دئدی: «عیبی نه‌دیر؟»
جواب وئردیلر: «بیر گون ییخیلاجاق و صاحبی اؤله‌جك !»
شاه دئدی: «ائله بنا تانیرسیز كی ییخیلماسین و صاحبی اؤلمه‌سین؟»
دئدیلر: «بلی» اونو آخرت ائوینی آبادلاماغا چاغیردیلار. شاه‌دا اونلاری استجابت ائدیب شاهلیغینی اؤتوروب اونلارلا عبادته گئتدی !
ترك المُلك وذهب یتعبد !بنى ملك ممن كان قبلنا مدینة عظیمة ، فتنوق فی بنائها (تَنَوّق، أی: تأنق فی الصنعة وجودها ) ثم صنع طعاما ودعا عامة الناس إلیه ، وأقعد على أبوابها ناساً یسألون كل من خرج ، هل رأیتم عیباً ؟فیقولون : لا، حتى جاء فی آخر الناس قوم ، فسألوهم : هل رأیتم عیباً ؟
فقالوا : نعم ، فأدخلوهم على الملك ، فقال : هل رأیتم عیباً ؟
فقالوا : نعم !
قال : وما هو ؟ قالوا : تخرب ، ویموت صاحبها !
قال : أفتعلمون دارا لا تخرب ولا یموت صاحبها ؟ قالوا : نعم ، فدعوه للدار الآخرة ، فاستجاب لهم ، وانخلع من ملكه، وتعبد معهم
منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار * من یسرق لأجلی ، ینتهی به الأمر إلى سرقتی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر
+0 به یه ن
منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار
موعلیم شاگیردلریندن یئمكلری اوچون بیر شئیلر حاضیرلامالارینی ایستیر.
شاگیردلر گئدیب یاخشی یئمك تاپماق اوچون چتینلیكلرله اوز به اوز اولورلار.
شاگیردلر آخشام قاییدیرلار و هر بیری‌نین الینده خئیریّه طریقی ایله الده ائتدیكلری واریدی: اؤلوشگه‌میش چوروك میوه، خیردا چؤرك.
لاكین اونلارین بیری دولو سله یئتیشمیش آلما گتیرمیشدی.
او آلمالاری بؤلرك دئییردی: «بوتون چالیشدیغیم موعلیمیمه و دوستلاریما كؤمك ائتمگه گؤره‌دیر».
موعلیم سوروشدو: «بونلاری هاردان تاپدین؟»
- «مجبور قالدیم اوغورلوق ائدم. جماعت زده‌لنمیش ارزاقدان باشقا هئچ نه وئرمیردیلر بیر حالداكی بیلیرلر بیز آللاه كلامینی تبلیغ ائدیریك».
- «یاخشی ! سن آلمالارینلا گئد و بیر داها قاییتما !»
«منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار».
منیسرقلأجلی،ینتهیبهالأمرإلىسرقتی
طلبالمعلممنتلامیذهالذهابلإحضارشیءلیأكلوه .
كانوامسافرین،ویواجهونصعوبةفیالعثورعلىطعامجید .
عادالتلامیذفیالمساء،وكلمنهمیحملالقلیلالذیتلقاهمنإحسان : فاكهةذابلةتكونعفنة،خبزباءت.
لكنأحدهمأحضرسلةتفاحجیدالنضج .
قالوهویوزعالتفاحات :
سأبذلجهدیدوماًلمساعدةمعلمیوإخوتی .
سألهالمعلم : أینوجدتهذا؟
- اضطررتلسرقتهلمیعطنیالناسسوىالأطعمةالتالفة،وهویعرفونأننانبشربكلامالله .
- حسناًاذهبأنتوتفاحاتك،ولاترجعأبداً .
" منیسرقلأجلی،ینتهیبهالأمرإلىسرقتی
كوپ صاحیبی‌نین آرزوسو * حلم صاحب الجرّة
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر
+0 به یه ن
كوپ صاحیبی‌نین آرزوسو * حلم صاحب الجرّة
حكایت اولوب زاهیدین یاتاغی‌نین اوستوندن آسلانمیش دولو یاغ كوپو واریدی. گونلرین بیرینده الینده آغاج یئرینده اوزانیب فیكره گئتمیشدی: «كوپو اون دیرهمه ساتیب بئش كئچی آلارام. ایلده ایكی دفعه بالالارلار. اون ایلده ایكی یوزه چاتارلار. اونلاری ساتیب اون اینك آلارام سونرا الیمده‌كی پول آرتار قول-كؤله آلارام، بیر اوشاغیم اولار، منی غضبلندیرسه اونو بو آغاجلا وورارام». آغاجلا بو حركتی گؤسدیب كوپو ووردو.
كوپ سیندی و ایچینده‌كی یاغ اوزونه باشینا تؤكولدو ! . . .
حلم صاحب الجرّةحُكیَ أن ناسكاً ، كان له سمن فی جرة معلقة على سریره ، ففكر یوماً وهو مضطجع على السریر وبیده عصا ، فقال : أبیع الجرة بعشرة دراهم ، وأشتری بها خمس عنزات ، فأولدهن بكل سنة مرتین ، فیبلغ الإنتاج فی عشر سنین مائتین ، فأشتری بكل عشر بقرة ، ثم ینمو المال بیدی فأشتری العبید والإماء ، ویولد لی ولد فإن عصانی ضربته بهذه العصا ، وأشار بالعصا فأصاب الجرة
فانكسرت وصب السمن على وجهه ورأسه .... !
هیند وزیری‌نین وفاسی * وفاء الوزیر الهندی ؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر
+0 به یه ن
هیند وزیری‌نین وفاسی * وفاء الوزیر الهندی ؟
ریوایت
اولوب، هیندوستانین جوان پادشاهلاریندان بیرینه اوزاق بؤلگه‌لردن دبدبه‌لی
آرواد پالتاری هدیه گتیریرلر.
وزیرینه امر ائلیر زوجه‌لرینی چاغیرسین. آروادلار گلیر. هر
بیری‌نین اؤزونه موناسیبین سئچمه‌سی اوچون پالتارلار سریلیر. آروادلار باخیب
حئیران قالیرلار. بو اثنادا اونلارین بیری باشینی قالدیریب وزیره باخدی ائله بیل
كی ایشاره ایله اوندان هانسی‌نین داها گؤزل پالتار اولدوغونو سوروشور.
وزیر گؤزو ایله سورعتله پالتارلارین بیرینه ایشاره ائدنده پادشاه وزیری‌نین اونون آروادینا قاش-گؤز ائله‌مه‌سینی گؤرور !
لاكین پادشاه بو مسأله‌نی ایچینده ساخلیر و بیلیندیرمیر. آروادلارین هر بیری اؤزونه یاراشانی گؤتوروب چیخیر. آما یازیق وزیر موضطریب اولوب اوزونون رنگی دگیشیب شاشقین قالیر كی گؤره‌سن پادشاه اونون بو قاش-گؤز ائله‌مه‌سیندن نه آنلاییب؟
چوخ فیكیر و تردّوددن سونرا بیر یولدان باشقا هئچ چاره تاپمیر؛ اؤزونو ائله آپاریر گویا گؤزونده اولان عارضه اوزوندن نئچه لحظه‌دن بیر گؤزو آتیر. یازیق وزیر ایللر بویو یاشاییب پادشاهی گؤردویو زمانلار سول گؤزو ایله گؤز وورما اثرینده بو ایش اونون عادتینه چئوریلدی. پادشاهین اؤلوم زمانی چاتدیغیندا اوغلونا نصیحت ائله‌دی: اوغلوم سنه وزیریمله یاخشی اولمانی توصیه ائدیرم، او ائله‌مه‌دیگی گوناهدان قیرخ ایل بویو عوذر ایسته‌دی !»
وفاء الوزیر الهندی ؟
حُكِیَ
أنَّ ملكاً شاباً من ملوك الهند أُهْدِیَت إلیه ثیاب نساء فاخرة من أحد الأقالیم
البعیدة ، فأمر وزیره أنْ یبعث من ینادی زوجاته ، فجاءت زوجاته وقد بسط الثیاب
لتنتقی كل واحدة منهنَّ ما یُناسبها ، فجعلنَ ینظرن وهنَّ متحیرات ، وأثناء ذلك
رفعت إحداهنَّ رأسها فنظرت إلى الوزیر كأنها تسـتـشـیره عـن أی الثیاب أجـمـل ؟
فما
كان من الوزیر إلا أنْ أشار لها بعینه بسرعة نحو إحدى الثیاب ، فوقعت عین الملك
على الوزیر وهو یغمزها لزوجته !
ولكنّ
الملك أسَرَّها فی نفسه ولم یُبدها له ، ثم أخذت بعد ذلك كل واحدة منهنّ ما ناسبها
وخرجن ، ولكن الوزیر المسكین اضطرب وتغیر وجهه واحتار كیف له أنْ یُفهم الملك ما
قصده بتلك الإشاره ؟
وبعد
تفكیر وتردد لم یجد حلاً سوى أَنْ یتظاهر أنَّ فی عینه عاهة طرأت علیها تجعله
یُغمضها بین لحظةٍ ولحظة ، فعاش هذا الوزیر المسكین سنین طویلة وهو یقوم بإغماض
عینه الیسرى كلما رأى الملك حتى أصبحت عادة ملازمة له ، وعندما حضرت الملك الوفاة
، قال الملك لابنه وهو یعظه : یا بُنی أوصیك بالوزیر خیراً ، فإنَّه اعتذر عن ذنبٍ
لم یرتكبه مدة 40 سنة !
كولك اسنده من یاتارام ! * أنام عندما تعصف الریاح
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر
+0 به یه ن
كولك اسنده من یاتارام !
بیر نئچه ایل اوّل بیر مالیكین ساحیل قیراغیندان اكین یئری واریدی. او ایشچی گؤتورمك اوچون تئز-تئز اعلان وئرسه‌ده اینسانلارین چوخو ساحیل قیراغینداكی یئرده ایشله‌مكدن چكینیردیلر. چونكی اونلار بینالارا و حاصیللارا زیان ووران ساحیلده غضبلی دریانین دالغالاریندان و اوردا
اسن طوفاندان قورخوردولار.
اونون اوچون‌ده مالیك ایشه موراجیعت ائدنلرله موصاحیبه ائدن زمان اونلار ایشدن ایمتیناع ائدیردیلر. نهایتده كوله
بوی، آریق، اورتا یاشلی كیشی مالیكه یاخینلاشیب دئدی: «اكینچیلیك اوچون سنین یاخشی یئرین وار می؟»
مالیك اونا دئدی: «سنین اكین ساحه‌سینده ایشلمگه یاخشی الین وار می؟»
كیچیك جوثّه كیشی جواب وئردی: «بلی، كولك اسنده من یوخلارام».
اكین ساحه‌سی مالیكینه بو جواب تعجوبلو گلسه‌ده آیری ایشچی تاپماقدان اومیدسیز اولدوغو اوچون اونو قبول ائله‌دی.
آریق كیشی مزرعه‌ده چوخ یاخشی ایشلیردی. گون چیخاندان گون باتانا قدر بوتون واختی ایشلیردی و مالیك اوندان راضیلیق حیسّ ائدیردی.
گئجه‌لرین بیرینده ساحیلدن شیدّتلی یئل اسمگه باشلادی و مالیكی ناراحات ائدیب یئریندن قالخیزدی. چیراق گؤتوروب مزرعه‌سینده ایشله‌مگه گؤتورن آریق كیشی یاتان داخمایا یولا دوشدو. كیشینی سیلكه‌له‌ییب اوجادن قیشقیردی: «اویان ! فیرتینا اولوب. دور یئل هر شئیی آپارمامیش اونلاری باغلا و بركیت».
كیچیك جوثّه كیشی كنارا چكیلرك یئرینده دیغیرلانیب آییقلیقلا دئدی: «یوخ آغا! اوّلده فیرتینا اولاندان یاتاجاغیمی سنه دئمیشم!»
مالیك چوخ شیدّتلی غضبلنیب بو ایشچینی سحر ائشیگه اؤتورمك قرارینا گلدی. آما ایندی گرك ائشیگه چیخیب طوفانا قارشی حاضیرلیقلاری گؤرسون.
اورا چاتاندا چوخ تعجوب ائله‌دی. بوتون آنبارلاری نایلونلا اؤرتولموش گؤردو . . .
اینك طؤیله‌ده، قوشلار هینلرینده، قاپیلاردا دمیر میله‌لر، پنجره‌لر مؤحكم بركیدیلمیش، هر شئی مؤحكم باغلانیب و هئچ زادا اوچماق ایمكانی یوخدور.
اوندا مالیك ایشچینی ایشه گؤتورن واخت نه دئدیگینی آنلادی. او اؤزو ده قاییتدی فیرتینا واختیندا یاتسین.
عیبرت: حاضیرلیق، طوفان واختی یاتماغا لاپ یاخشی وسیله‌دیر !
أنام عندما تعصف الریاح
منذ سنوات عدة كان لأحد ملاك الأرض الزراعیة مزرعة تقع بجوار الشاطئ، وكان كثیراً ما یعلن عن حاجته لعمّال، ولكن معظم الناس كانوا یترددون فی قبول العمل فی مزرعة بجوار الشاطئ؛ لأنهم كانوا یخشون العواصف التی كانت تعربد عبر البحر الهائج الأمواج وهی تصب الدمار على المبانی والمحاصیل.
ولذلك عندما كان المالك یجری مقابلات لاٍختیار متقدمین للعمل، كان یواجه فی النهایة برفضهم العمل، وأخیراً اقترب رجل قصیر ونحیف، متوسط العمر للمالك فقال له المالك: “هل أنت جید مجال الزراعة؟”
فقال له المالك :" هل أنت ید عاملة جیدة فی مجال الزراعة ؟
فأجاب الرجل نحیف الجسم قائلاً: "نعم فأنا الذی ینام عندما تعصف الریاح"
ومع أنّ مالك المزرعة تحیّر من هذه الإجابة إلا أنه قبِلَ أن یعینه بسبب شدة یأسه من وجود عمال آخرین.
أخذ الرجل النحیف یعمل عملا جیداً فی المزرعة، وكان طیلة الوقت مشغولا من الفجر وحتى غروب الشمس، وأحس المالك بالرضا عنه.
وفی إحدى اللیالی ضربت الریاح بكل قوة من ناحیة الشاطئ فقفز المالك منزعجاً من الفراش، ثم أخذ مصباحاً واندفع بسرعة إلى الحجرة التی ینام فیها الرجل النحیف الذی عیّنه للعمل عنده فی المزرعة ثمّ راح یهزّ الرجل وهو یصرخ بصوت عالٍ: "استیقظ فهناك عاصفة آتیة قم ثبِّت كل شیء واربطه قبل أن تطیّره الریاح"
استدار الرجل صغیر الحجم مبتعداً فی فراشه وقال فی حزم: "لا یا سیّدی فقد سبق وقلت لك أنا الذی ینام عندما تعصف الریاح!"
أصاب الملك غضباً شدیداً وعزم على طرد هذا العامل فی الصباح، لكن علیه الآن أن یخرج عاجلا خارج المنزل لیستعد لمجابهة العاصفة.
وعندما وصل أصابته الدهشة، فقد اكتشف أن كل الحظائر مغطاة بمشمّعات..
والبقر فی الحظیرة، والطیور فی أعشاشها، والأبواب علیها أسیاخ حدیدیة وجمیع النوافذ محكمة الإغلاق، وكل شیء مربوط جیداً ولا شیء یمكن أن یطیر.
وحینذاك فهم المالك ما الذی كان یعنیه الرجل العامل لدیه، وعاد هو نفسه إلى فراشه لینام بینما الریاح تعصف.
العبرة : الاستعداد أفضل وسیلة كی تنام عندما تأتی العواصف!.