اسلام پیغمبری‌نین (ص) پادشاهلارایازدیغی مکتوبلار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
اسلام پیغمبری‌نین (ص) پادشاهلارایازدیغی مکتوبلار
رسول الله (ص) هجرتین یئددینجی ایلی محرم آییندا مدینه شهریندن شرقی روم امپراتورو «هرقل»، حبشه پادشاهی «نجاشی»، مصر پادشاهی « مُقُوقس»، یمامه حاکمی «هَوذَه بن علی» و غسان حاکمی «حارث بن ابی شمر» و آیریلارینا نامه‌لر گؤندردی. ادامه‌ده نامه‌لرین متنینه و نامه‌نی آلانلارین عکس العملینه اشاره اولونور:
1. پیغمبرین شرقی روم امپراتورو هرقله یازدیغی نامه
بو نامه دحیه کلبی‌نین الی ایله حمص شهرینده هراکلیوسون الینه چاتدی. نامه‌نین متنی بئله‌دیر:
بسم الله الرحمن الرحیم من محمد بن عبد الله إلی هرقل عظیم الروم: سلام علی من اتبع الهدی، أما بعد فإنی أدعوک بدعوة الإسلام أسلم تسلم یؤتک الله أجرک مرتین، فإن تولیت فعلیک إثم جمیع الآریسیِّین". (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) آل عمران:64».
« باغیشلایان مهربان الله‌ین آدی ایله. الله‌ین رسولو محمددن رومون بؤیوگونه. هدایته تابع اولان شخصه سلام اولسون. ایندی سنی اسلاما ساری دعوت ائلیرم. اسلامی قبول ائت و مسلمان اول کی سلامت قالاسان و الله ایکی دفعه سنه پاداش وئرسین. (عیسی‌یه و سونرادان محمده ایمان گتیرمگه گؤره.) اوز چئویرسن اکینچیلری‌نین (سنین تابعلری‌نین) گناهی سنین بوینونادیر». «دئ گینن ائی کتاب اهلی بیز ایله سیزین آرازدا مساوی و قبول اولموش سؤزه دوغرو گلین: الله‌دان باشقاسینی عبادت ائتمیریک و اونا هئچ نه‌یی شریک توتموروق. بیزلرین بعضیسی‌نین بعضیسی الله‌دان باشقاسینی معبود بیلمیرلر. پس اوز چئویرسز الله مسلمانلارا بویورار: «سیز دئیین بیز شهادت وئریریک کی بیز مسلمانیق».».
سونرا قیصر دئدی: «اونون قوموندان بیر نفر تاپین محمد باره‌ده اوندان سوروشاق». او زمان ابوسفیان قریش کیشیلری‌نین بیر نئچه‌سی ایله حدیبیه صلحو زمانی تجارت اوچون غزه‌ده ایدیلر. ابوسفیان تعریفلیر: «قیصرین آداملاری بیزی بیت المقدّسده اونون یانینا آپاردی. قیصر مترجمه دئدی: «سوروش گؤر بونلارین هاچیسی پیغمبرلیک ادعاسی ائدنه داها یاخینیدیر؟» ابوسفیان دئدی: «من داها یاخینام». قیصر اوندان پیغمبرین (ص) نسبی، ادعاسی و احوالیندان سوروشدو.
نقل اولوب ابوسفیان دئییر: «اللها آند اولسون اوتانماسایدیم یالان دانیشاردیم. آما کؤنلومون ترسینه پیغمبرله دوشمنچیلیگیمه رغماً اونون سؤال‌لارینا دوغرو جواب وئردیم». سؤال جوابدان سونرا هرقل دئدی: «بو جوابلاردان اونون پیغمبر اولدوغونو آنلادیم». هرقل ایمان گتیرمه‌سه ده او حضرته هدیه‌لر گؤندردی.
2. پیغمبرین حبشه پادشاهی نجاشی‌یه یازدیغی نامه
بو نامه‌نی عمروابن امیه ضمری نجاشی‌یه آپاردی. نامه بئله ایدی:
بسم الله الرحمن الرحیم من محمد رسول الإسلام إلی النجاشی ملک الحبشة: سلام علیک إنی أحمد الله إلیک، الله الذی لا إله إلا هو الملک القدوس السلام المؤمن المهیمن، وأشهد أن عیسی بن مریم روح الله وکلمته ألقاها إلی مریم البتول الطیبة الحصینة، فحملت بعیسی فخلقه الله من روحه کما خلق آدم بیده، وإنی أدعوک وجنودک إلی الله عز وجل، وقد بلغت ونصحت فاقبلوا نصحی، والسلام علی من اتبع الهدی.
رحمان و رحیم الله‌ین آدی ایله. بو نامه الله‌ین رسولو محمددن حبشه پادشاهی نجاشی‌یه‌دیر. سلامت اولدوغوزو اومود ائلیرم و من سنین باره‌نده اللها شکر ائلیرم و حاکم، منزّه، امنیّت وئرن و بنده‌لرینه موغایات اولان الله‌ی شاهد توتورام کی عیسی، عفیف و بتول مریمین وجودوندا یئرلشن الله‌ین روحو و اراده‌سیدیر. او (مریم) حامله اولدو، الله عیسی‌نی اؤز روحی ایله یاراتدی آدمی اؤز الی ایله یاراتدیغی کیمی. من سنی شریکسیز تک اللها و اوندان اطاعته و منه تابع اولماغا و من گتیردیغیم دینه ایمان گتیرمگه چاغیریرام. من الله‌ین گؤندرمیشی‌یم. سنی و قوشونلارینی جل و جلاله اللها دوغرو چاغیریرام. دعوتیمی چاتدیریب نصیحت ائله‌دیم. نصیحتیمی قبول ائله‌یین. حقین هدایتینه تابع اولانا سلام اولسون».
نجاشی نامه‌نی اوخویاندا، اونو گؤزونه قویوب احترامینان تختدن آشاغی یئنیب تورپاقدا اوتوردو. سونرا عاجدان بیر صاندیق دوزلدیب نامه‌نی اونا قویوب دئدی: «بو نامه حبشه‌ده اولدوغو گونه قدر اونون اهلی سعادتلی اولاجاق». سونرا پیغمبره محبتلی جواب یازدی. نجاشی مدینه‌یه چوخلو هدیه‌لر گؤندریب او حضرتین دانیشیق، اوتوروشوق، غذا یئمگینی و آیری رسالت علامتلرینی گؤرمگی اوچون نصرانی عالملردن 30 نفر گؤندردی. اونلارا دئدی: « حضرتین دانیشیغینا، اوتوروشوغونا، مشربینه و مصلی‌سینا باخین، گؤرون او، جبارلار و پادشاهلار طرزینده‌دیر یوخسا یوخ. اونلار مدینه‌یه گلنده حضرت اونلاری اسلاما چاغیریب اونلارا قرآندان حضرت مریم (س) باره‌ده اوخودو. اونلار قرآنی ائشیدنده آغلادیلار. ایمان گتیرندن سونرا نجاشی‌نین یانینا قاییتدیلار. نجاشی‌نین ایمان گتیرمه‌سی دئییلیب آما حبشه جماعتی‌نین قورخوسوندان اسلامینی اونلارا بللی ائله‌مه‌دی.
3. پیغمبرین مصر حاکمی مقوقسا یازدیغی نامه
مصر پادشاهی‌نین آدی «جریج ابن مینا» و یا «جریج ابن متی» و لقبی مُقوقس ایدی. پیغمبرین نامه‌سی بئله ایدی:
بسم الله الرحمن الرحیم. من محمد رسول الإسلام إلی المقوقس عظیم القبط: سلام علی من اتبع الهدی، أما بعد فإنی أدعوک بدعوة الإسلام، أسلم تسلم یؤتک الله أجرک مرتین ﴿قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ﴾ (آل عمران : 64).
«مهربان الله‌ین آدی ایله. الله‌ین گؤندرمیشی محمددن قبطین بؤیوگو مقوقسا. هدایته تابع اولانا سلام اولسون. آما سونرا من سنی اسلاما چاغیریرام. اسلام گتیر آماندا اول. اسلام گتیرسن الله سنه ایکی اجر وئره‌جک». «دئ گینن ائی کتاب اهلی بیز ایله سیزین آرازدا مساوی و قبول اولموش سؤزه دوغرو گلین: الله‌دان باشقاسینی عبادت ائتمیریک و اونا هئچ نه‌یی شریک توتموروق. بیزیلرین بعضیسی‌نین بعضیسی الله‌دان باشقاسینی معبود بیلمیرلر. پس اوز چئویرسز الله مسلمانلارا بویورار: «سیز دئیین بیز شهادت وئریریک کی بیز مسلمانیق».
بو نامه‌نی «حاطب بن ابی بَلتَعه» مقوقسون اسکندریه‌ده‌کی قصرینه آپاردی. حاطب مقوقسون قصرینه گیرندن سونرا نامه‌نی اوزاقدان گؤرستدی. مقوقس اونو حضورونا چاغیریب نامه‌نی اوخویاندان سونرا دئدی: «پیغمبر اولدوغو تقدیرده نییه اونونلا مخالف اولان حتی اونو مکه‌دن ائشیگه اوتوردوکلری قومونو، گرفتار اولمالاری اوچون نفرین ائله‌میر؟» بو سؤزو ایکی دفعه دئدی. حاطب دئدی: «عیسی بن مریمین پیغمبر اولدوغونا اینانمیرسان؟ پس نییه اونون قومو اونو توتاندا و اؤلدورلمه‌سینه آز قالاندا اونلارین هلاک اولماسی اوچون اونلاری نفرین ائله‌مه‌دی. و نهایتده الله اونو جماعتین ایچیندن گؤتوردو؟» مقوقس دئدی: «احسن سنه. سن حکیم طرفیندن گلمیش حکیمسن». حاطب اونو یقینلی سؤزلر و دلیللر ایله اسلاما چاغیراندان سونرا مقوقس دئدی: «پیغمبرین دینی باره‌ده دوشوندوم و پیس شئیه چاغیردیغینی و یاخشی شئیدن منع ائله‌دیگینی گؤرمه‌دیم. اوندا رسالت علامتی گؤردوم و مسلمان اولماق و اونا تابع اولماق باره‌ده دوشونه‌جگم». سونرا حضرتین جوابیندا بئله یازدی: «رحمن و رحیم الله‌ین آدی ایله قبطین حاکمی مقوقسدان محمد بن عبدالله‌ا. سنه سلام اولسون. نامه‌نی اوخودوم. سؤزونو و اونا چاغیردیغینی آنلادیم، خاتم پیغمبرین گله‌جگینی بیلمیشم، اونون شامدان مبعوث اولدوغونو گمان ائلیردیم. گؤندردیگینه احترام ائتدیم. قبط ایچینده بؤیوک موقعیتلری اولان ایکی کنیزی و مصر قباطی‌سیندن بیر آز پالتار و مینمگیز اوچون بیر قاطر سیزه گؤندردیم. سلام اولسون سیزه». او بوندان آرتیق یازمادی و مسلمان اولمادی. حضرت پیغمبر (ص) اونون نامه‌سینی اوخویاندان سونرا بویوردو: «خبیث، حکومتی‌نین الدن گئتمه قورخوسوندان ایمان گتیرمه‌دی. بیر حالدا کی حکومتی‌نین بقاسی یوخدور».
4. پیغمبرین بحرین حاکمی منذر بن ساوی التمیمی‌یه یازدیغی نامه
نامه بئله‌دیر:
بسم الله الرحمن الرحیم، من محمد رسول الله إلی المنذر بن ساوی، سلام علیک، فإنی أحمد إلیک الله الذی لا إله إلا هو، وأشهد أن لا إله إلا الله، وأن محمداً عبده ورسوله. أما بعد: فإنی أذکرک الله عز وجل، فإنه من ینصح فإنما ینصح لنفسه، ومن یطع رسلی ویتبع أمرهم فقد أطاعنی، ومن ینصح لهم فقد نصح لی، وإنّ رسلی قد أثنوا علیک خیراً، وإنی قد شفعتُکَ فی قومکَ، فاترکْ للمسلمین ما أسلموا علیه، وعفوتُ عن أهل الذنوب فاقبل منهم، وإنک مهما تصلح، فلن نعزلکَ عن عملک، ومن أقام علی یهودیة أو مجوسیة فعلیه الجزیة
«باغیشلایان مهربان الله‌ین آدی ایله. الله‌ین رسولو محمددن منذر بن ساوی‌یه. سنه سلام اولسون. سنین اوچون اوندن غیری معبود اولمایان اللها شکر ائلیرم. بیر الله‌دان باشقا الله‌ین اولمادیغینا و محمدین اونون بنده‌سی و رسولو اولدوغونا شهادت وئریرم. آما سونرا، من، جل جلاله الله‌ی سنین یادینا سالیرام، البته هر کس خیرخواهلیق ائله‌یه اؤزونه خیرخواهلیق ائله‌ییب. هر کس منیم گؤندردیکلریمدن تبعیت ائله‌یه مندن اطاعت ائله‌میش اولوب و هر کس اونلارا خیرخواهلیق ائله‌یه منه خیرخواهلیق ائله‌میش اولوب. منیم گؤندردیکلریم سنه خیر ثنا گؤندریرلر و من سنی قوموندا شفاعت ائله‌دیم. مسلمانلار اوچون تسلیم اولدوقلارینی بوراخ. گناه اهلینی باغیشلادیم پس اونلاردان قبول ائله. سن هر نه قدر ده اصلاح ائله‌سن سنی مقامیندان عزل ائتمیه‌جگیک و هر کس یهود و مجوس دینینده قالسا جزیه وئرمه‌لیدیر.
5. پیغمبرین حارث بن شَمر غسّانی‌یه یازدیغی نامه
حارث بن شَمر غسّانی روم قیصری طرفیندن دمشق حاکمی ایدی. بو نامه‌نی «شباع بن وهب اَسدی» حارثه آپاردی. رسول الله اونا یازمیشدی:
«بسم الله الرحمن الرحیم، من محمد رسول الله (ص) الی الحارث بن ابی شمر، سلام علی من اتبع الهدی و آمن و صدق و انی ادعوک ان تؤمن بالله وحده لاشریک له و یبقی لک ملکک».
«باغیشلایان و مهربان الله‌ین آدی ایله. الله‌ین گؤندرمیشی محمدنحارث بن ابی شمره. هدایته تابع اولانا، ایمان گتیرنه و صادق اولانا سلام اولسون. من سنی تایسیز اللها ایمان گتیرمگه چاغیریرام کی پادشاهلیغین یئرینده قالسین».
6. پیغمبرین یمامه حاکمی، هوذه بن علی حنفی‌یه یازدیغی نامه
نامه‌نی «سلیط بن قیس بن عمر انصاری» هوذه‌یه آپاردی. پیغمبرین نامه‌سی بئله ایدی:
«بسم الله الرحمن الرحیم، من محمد رسول الله (ص) الی هوذة بن علی، سلام علی من اتبع الهدی و اعلم دینی سیظهر الی منتهی الخف و العافر فاسلم تسلم و اجعل لک ما تحت یدیک»
باغیشلایان و مهربان الله‌ین آدی ایله. الله‌ین گؤندرمیشی محمددن هوذه بن علی‌یه. هدایته تابع اولانا سلام اولسون. بیل گینن منیم دینیم تئزلیکجه غالب اولاجاق و آت و دوه آیاغی چاتان یئره قدر یاییلاجاق. اسلام گتیر و الینده اولان (حکومتین) الینده قالسین.
او پیغمبرین جوابیندا او حضرتدن اونو اؤزونه خلیفه سئچماغی ایسته‌دی. حضرت اونون ایستگینی قبول ائله‌مه‌ییب بویوردو: «مندن بیر تیکه یئر ده ایسته‌سه وئرمه‌رم. اؤزو و حکومته باده گئتسین».
او دا ایمان گتیرمه‌دی و هجرتین سککیزینجی ایلینده اؤلدو.
منبعلر:
صالح بن عواد المغامسی- الأیام النظرة و السیرة العطرة لرسولنا (ص)- جلد 1
السیوطی- الخصائص الکبری- جلد 2
سید علی اکبر قرشی- هجرتدن رحلته
نورالدین الحلبی- السیرة الحلبیه- جلد 3
شمس شامی- سبل الهدی و الرشاد- جلد 11
ـ «مکاتیب الرسول» تالیف علی احمدی
ـ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 1 ص 258
ـ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج 2 ص77
ـ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 2 ص 88
ـ ابن هشام، السیره النبویه، ج 1 ص 69؛ علی بن برهان الدین حلبی، السیره الحلبیه، ج 3 ص 246
ـ تاریخ طبری، ج 1، ص 297
ـ ابن اثیر، الکامل فی‌التاریخ، ج 2 ص 145
ـ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 1 ص 260
ـ بلاذری فتوح البلدان، ص 97؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 1 ص 261
ـ حلبی ـ السیره الحلبیه ـ جلد 3
ـ موسوی ـ نبی‌الرحمه ـ جلد 1
حضرت معصومه‌نین (س) زایری هاچان جنّتلیک اولار؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
حضرت معصومه‌نین (س) زایری هاچان جنّتلیک اولار؟
امام علی بن موسی الرضا (ع) بیر روایتده بویورور: «باجیمیز قم شهرینده دفن اولوب، هر کس بو خانیمی زیارت ائتسه جنّت اونون اوچوندور».[1]
امام محمد تقی‌ده (ع) بیر روایتده بویورور: « هر کس منیم عمه‌مین (خانم معصومه‌نی (س)) قبرینی قم شهرینده زیارت ائتسه جنّت اونون اوچوندور».[2]
انسانی جنّتلیک ائله‌ین عمل‌لر نئچه جوردولر. ائله عمل وار کی جنّتین قاپیسینی انسانین اوزونه آچار، ائله عمل‌ده وار کی جنّته انسانا مشتاق ائلر.
ظاهری زیارتی چوخلاری یئرینه گتیریرلر آما واقعی زیارتین اؤزونه مخصوص آدابی و شرایطی وار. واقعی زایر همیشه حقّه طرف اولار، یالان دانیشماز، غیبت ائله‌مز، افترا آتماز و بیر سؤزله، الله‌ین واقعی بنده‌سی اولار. بئله انسان الله‌ین اونا وئردیگی نعمتلرین هامیسی‌نین حقّینی یئرینه گتیرر. استعدادلارینی هدره وئرمز، الله بنده‌لرینه خدمتدن چکینمز. یالنیز بئله بیر انساندیر کی الله سئون انسانین مزارینی زیارت ائلیه بیلر. بئله بیر انسانا زایر دئمک اولار. آما اؤزگه‌نین حقّینیه یئمگه، انسانلارا ظلم ائتمگه باخمایاراق، آدینی زایر قویسان جنّتلیک اولمازسان کی هئچ جنّتین قوخوسون آلماغا بئله قویمازلار.
امام حسن عسکری‌نین (ع) ولادت بایرامی مبارک اولسون
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام حسن عسکری‌نین (ع) ولادت بایرامی مبارک اولسون
ربیع الثانی‌نین سککیزی اون بیرینجی امام، امام حسن عسکری‌نین (ع) ولادت گونودور. او حضرت 232 هجری قمری ایلینده مدینه شهرینده دنیایا گلدی.
او حضرت 22 یاشی اولاندا متوکل، منتصر، مستعین، معتز، مهتدی و معتمد عباسی کیمی ظالم خلیفه‌لر دؤرونده اماملیغا چاتدی. بو دؤرده عباسی خلیفه‌لری او حضرته اولان ظلملرینی حددیندن آشیرمیشدیلار. چونکی مختلف روایتلره گؤره امام حسن عسکری‌نین (ع) اوغلو امام زمانین (عج) وارلیغیندان قورخوردولار و اونا گؤره او حضرتی نظارتده ساخلامیشدیلار و اؤز خلافتلری‌نین بقاسی اوچون او حضرتی حبسه سالمیشدیلار.
آما امام (ع) مختلف یوللارلا جماعتله ارتباطدا اولوردو و بالاسی امام زمانین (ع) اماملیغینی اونلارا بشارت وئریردی. معتمد عباسی امام حسن عسکری‌نین (ع) معنوی نفوذوندان قورخدوغونا گؤره او حضرتی 260 هجری قمری ایلین ربیع الاولین سککیزینده مسموم ائله‌ییب شهادته چاتدیردی. او حضرتین مطهر مزاری سامراء شهرینده کرامتلی آتاسی‌نین مزاری‌نین کناریندادیر.
امام حسن عسکری ایله (ع) اسحاق کِنْدی‌نین قرآن باره‌سینده مناظره‌سی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
امام حسن عسکری ایله (ع) اسحاق کِنْدی‌نین قرآن باره‌سینده مناظره‌سی
عراقدا یاشایان اسلام و عرب فیلسوفلاریندان بیری «اسحاق کِنْدى»، اوزون مدتّ اؤزونو ائوده حصر ائدیب زمانینی «قرآنداکی تناقض‌لر» آدلی کتابی یازماغا صرف ائله‌میشدی.[1] گونلرین بیرینده اونون شاگردلریندن بیری امام حسن عسکری‌نین (ع) محضرینده اولور. امام اونو گؤرنده بویوردو: «سیزین آرازدا اوستادیز «کندی»نین سؤزلرینه جواب وئرن رشید کیشی یوخدور؟»
شاگرد دئدی: «بیز اونون شاگردلری‌یییک و اونون اشتباهینا اعتراض ائله‌مگه گوجوموز چاتماز».
امام بویوردو: «سیزه بیر سؤز تلقین و تفهیم اولسا اونو اوستادیزا نقل ائلیه بیلرسیز؟»
شاگرد دئدی: «بلی»
امام بویوردو: « بوردان قاییداندا اوستادین یانینا گئت و اونونلا محبّتلی رفتار ائدیب انس و الفت قورماغا چالیش. تماماً انسیت قورماغا موفق اولاندان سونرا اونا دئ: «منه بیر مسأله عارض اولوب و سیزدن باشقاسی اونا جواب وئره بیلمز. او مسأله بئله‌دیر: «قرآنی دئیَنین، سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌مه‌سی ممکندورمو ؟»
او جوابدا «بلی امکانی وار، اولا بیلر او جور نظرده توتسون» دئیه‌جک. او زمان سن دئ: «اولا بیلرمی قرآنی دئیَن سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌میش اولسون و سیز اونون لفظلرینی اؤز معناسیندان باشقا آنلامدا ایشلَده‌سیز».
امام آرتیردی: «او عاغیللی آدامدیر. بو نکته‌نی دئمکله سهویی آنلایاجاق».
شاگرد، اؤز اوستادی‌نین حضورونا گئدیب امام بویوردوغو کیمی زمینه مساعد اولاندان سونرا امامین سؤالینی بئله سوروشدو: «اولا بیلر دانیشان اؤز سؤزوندن، ائشیدنین ذهنینه گلمه‌ین معنانی قصد ائله‌میش اولسون؟ یا آیری جور دئسک، دئیَنین نظرده توتدوغو، مخاطبین ذهنینده‌کی ایله فرقلی اولسون؟»
کندی دقتله شاگردی‌نین سؤالینا قولاق آسیب اوندان سؤالینی تکرار ائله‌مه‌سینی ایسته‌دی. شاگرد سؤالی تکرار ائله‌دی.
استاد بیر آز دوشونوب دئدی: «بلی، امکانسیز دئییل. اولا بیلر سؤز دانیشانین ذهنینده اولان، مخاطبین ذهنینه گلمه‌یه و ائشیدن سؤزون ظاهریندن، اراده اولان معنانین خلافینی آنلاسین».
اوستاد بئله بیر سؤالین شاگردی‌نین اؤز ذهنینه گلمه‌دیگینی بیلیردی. شاگرده اوز چئویریب دئدی: «سنی آند وئریرم حقیقتی منه دئ. بو سؤال هاردان سنین ذهنینه گلدی؟»
شاگرد دئدی: «نه ایرادی وار بئله سؤال منیم ذهنیمه گلسین؟»
اوستاد دئدی: «سنه بو مسأله‌نی بیلمک تئزدیر. دئ گؤروم بو مسأله‌نی هاردان اؤیرنیبسن؟»
شاگرد جواب وئردی: «دوغروسو بودور کی، ابو محمد (امام حسن عسکری علیه‌السلام) بو سؤالی منه اؤیردیب».
اوستاد دئدی: الأن جئت بالحق و ما کان لیخرج مثل هذا إِلّا من ذلک البیت. «ایندی دوزون دئدین، بونا تایلاری فقط او طایفادان اولا بیلر».
بئله‌لیکله کندی واقعیتی آنلاماقلا سهوینی باشا دوشوب، یازدیغی کتابین یاندیریلماسینا امر وئردی.[2]
[1] . مستنداتا اساساً بو کتابی یازان، اسحاقین اوغلو یعقوب ایدی. «محمد لطفى جمعه»نین یازدیغینا گؤره، اسحاق، اوچ عباسی خلیفه‌سی؛ مهدى، هادى و هارون زمانیندا کوفه حاکمی ایدی. (تاریخ فلاسفه الاسلام فى المشرق و المغرب، المکتبه العلمیه، ص 1) دئیه‌سن آتا و اوغولون آدلاری دَییشیک دوشوب و یا نسخه‌لری یازاندا اوغولون آدی قلمدن دوشوب.
[2] . بو جریانی ابن شهر آشوب اؤز «مناقب» کتابیندا (ج4، ص 424) ابوالقاسم کوفى‌نین کتابی «التبدیل»دن نقل ائدیب. ابوالقاسم کوفی‌ده او جریانی مرسل صورتده یعنی سندسیز یازیب.
ثقةالاسلام میرزه علی آغا تبریزی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
ثقةالاسلام میرزه علی آغا تبریزی
ثقةالاسلام آدینا معروف اولان میرزه علی آغا تبریزی 1277 هجری قمری ایلین رجبینده (1239 شمسی) تبریزده دنیایا گلدی. 23 یاشیندا نجفه گئدیب 8 ایل بویوندا اجتهاد درجه‌سینه چاتدی. ثقة الاسلام، تبریزه قاییداندان سونرا تبلیغه و استبداد و جهالتله مبارزه‌یه باشلادی.
روس قوشونو، قاجار حکومتی طرفیندن آمریکالی مورگانین استخدامینی بهانه ائدیب نئچه گونلوک اولتیماتومدان سونرا، اؤلکه‌نین غرب و شمال غربینی اشغال ائله‌دی. تبریزلی‌لر دوشمن قوشونو قاباغیندا مقاومت ائله‌دیلر و روس اوردوسو تبریزده چوخلو قانلار تؤکدو. تبریزلی مبارزلرین رهبرلیگی مرحوم ثقة الاسلامین الینده ایدی.
نهایتاً 1290 هجری شمسی ایلین دی آیی‌نین دوققوزوندا روسلار ثقة الاسلامی توتوب اوندان ایسته‌دیلر بیر اعلان ضمنینده تبریزده تؤکولن قانلارین گناهینی تبریزلی مجاهدلرین باشینا ییخسین و اونلاری جنگین باشلایانی اعلام ائله‌سین. آما رحمتلیک بو تقاضانی قبول ائله‌مه‌دی.
تزار قوشونو بو مجاهد عالمی 1330 هجری قمری ایلین عاشورا گونونده (1290 شمسی) اعدام ائله‌ییب جسدینی نردیوان اوستونده شهرده دولاندیردیلار و سرخاب قبرستانیندا (ایندیکی مقبرة الشعرا) تورپاغا تاپیشیردیلار.
ثقة الاسلامدان چوخلو اثر او جمله‌دن «مرآةُ الکتب» و «مقتل سید الشهدا» آدلی کتابلار یادگار قالیب.