افراط و تفریط هر ایکیسی‌ده اشتباهدی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
افراط و تفریط هر ایکیسی‌ده اشتباهدی
جامعه‌ده یارانان مشکل‌لرین چوخو افراط و تفریطدن یارانیر، چونکی و افراط و تفریط انسانی دوز یولدان کنارا سالار.
افراط، حدّی آشماق معناسیندا و تفریط مقداردان آز عمل ائله‌مگه دئییلیر. یعنی چوخ یئیین گئتمگه افراطا و سوست گئتمگه تفریط اطلاق اولار.
افراط ائله‌ینلرین عملی‌نین نتیجه‌سی تفریط ائله‌مک اولور. هر ایشده حدّی آشماق او ایشین ضررلی و فایداسیز گؤرونمه‌سینه سبب اولار. مثلاً بیر یئمگه حدّیندن آرتیق دوز تؤکولسه او یئمک چوخ شور و یئییلمز اولار. نتیجه‌ده او غذانی یئیَن انسان دوزدان زهله‌سی گئدر. یئمگی حاضرلاماقدا دا دوزدان اصلاً استفاده اولونماسا او یئمگی یئمک چتین اولار.
افراط باره‌سینده ائل ایچینده بئله بیر جریان تعریفلرلر: نقل اولور بیر مسلمانین غیر مسلمان بیر قونشوسو واریدی. بیر گون غیر مسلمان گلیب مسلمانین قاپیسینی دؤیَر کی قارداش من اسلام دینی‌نین حق اولدوغونا اینانمیشام و ایستیرم مسلمان اولام. مسلمانچیلیغی منه اؤیرَت. بئله‌لیکله غیر مسلمان قارداش «تازا مسلمان» اولار.
مسلمان قارداش چوخ سئوینر و اوندان سحر تئزدن مسجده گئتمگه حاضر اولماسینی ایستر. سحر صبح اذانینا بیر ساعت قالمیش گئدیب اونون قاپیسینی دؤیَر کی دور گئدک مسجده. او دا سئوینجک دوروب گلر.
بیرلیکده گئجه نمازی قیلارلار. تازا مسلمان، ایستر دورسون گلسین کی دوستو دئیَر صبح نمازینا بیر شئی قالمیر دؤز بونو دا قیلاق. صبح نمازینی قیلیرلار و مسلمان قارداش دعا اوخوماغا باشلار. تازا مسلمان‌دا مجبوراً اوتورورب اونونلا اوخویار. نئچه ساعتدن سونرا تازا مسلمان ایستر دوروب ائوینه ایشینه گئتسین کی مسلمان قارداش دئیَر: گون اورتا نمازینا بیر شئی قالمادی، دؤز اونو دا قیلاق. گون اورتا ایکینجی نمازینی‌دا قیلارلار. تازا مسلمان یئنه دوروب گئتمک ایسته‌ینده مسلمان دئیَر: نمازی نافله‌سیز قیلسان ثوابی آز اولار، دایان نافله‌لری‌ده قیلاق. نافله‌لردن سونرا زیارت اوخوماغا باشلار و غیر مسلمان یئنه مجبوراً اونونلا دایانار. زیارتلر قورتولاندان سونرا تازا مسلمان ایستر دوروب گئتسین کی مسلمان یئنه‌ده دئیَر: شام نمازینا بیر شئی قالمادی بیر ایکی رکعت نافله نمازی قیلساق اونون‌دا واختی اولار. بیرلیکده شام خیفتن نمازینی نافله‌لری ایله قیلیرلار و گئجه یاریسی اولار. بو دفعه مسلمان دوروب ائوه گئتمگه رضایت وئریر. اوزونو تازا مسلمانا توتوب سئوینجک دئییر: سحر یئنه دالینجان گلَرم.
سحر، اذانا بیر ساعت قالمیش مسلمان قارداش گئدیب قونشوسونون قاپیسینی دؤیَر کی دور گئدک مسجده. قونشو قاپینی آچمادان جواب وئرر: دوننکی مسلمانلیق منه کفایت ائلر من داها مسلمان اولماق ایسته‌میرم، اؤز دینیم یاخشیدی.
دعالاریمیزین استجابتی اوچون نه ائدک؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
دعالاریمیزین استجابتی اوچون نه ائدک؟
انسان، الله‌ین وئردیگی عقل ایله و متخصص انسانلارلا مشورت ائله‌مکله ایشه باشلامالیدیر و عین زماندا الله‌دان اونو بو یولدا موفق ائله‌مگینی ایسته‌مه‌لیدیر. حقیقتده دعانین اصل معناسی بودرو: هدفه چاتماغا اَن دوز ایشلری گؤرمک و الله‌دان کؤمک ایسته‌مک. بئله‌لیکله دعا ایکی قسمتدن عبارتدیر: 1. لازم اولان ایشلره اقدام ائتمک. 2. الله‌ین کؤمگینه اومود باغلاییب اونا یالوارماق.
نتیجه‌ده بیر ایشین هدفه چاتماسی اوچون هم فیزیکی ایشلر و هم معنوی حال لازمدیر. آما بونونلا بئله بعضاً ایشین نتیجه‌سی هر شئیی دوزگون ائله‌دیگیمیزه رغماً، ایسته‌دیگیمیز کیمی اولمور. بئله‌نچی وضعیتده تکلیف نه‌دیر؟
دعانین مستجاب اولماسی همیشه ایسته‌دیگیمیز ایشی گؤره بیله‌جگیمیز آنلامدا دئییل. بعضاً ایشلرین بیز ایسته‌دیگیمز زمان گؤرولمه‌سی مصلحت اولمور مثلاً بیر ایل سونرا واقع اولسا بیزه داها مصلحتلی اولار. بعضاً ده بیر ایشین اجرا اولونماسی اصلاً منفعتیمزه دئییل آما بیز اصرارلا اونو یئرینده اوتورتماغا چالیشیریق. بوجور وضعیتلرده گؤرورسن نه قدر چالیشیرسان و دعا ائلیرسن هئچ فایداسی اولمور کی اولمور.
انسان، بیر ایستگین یئرینه گتیریلمه‌سینی ایسته‌سه اونون یولونداکی مانعلری‌ده آرادان گؤتورمه‌لیدیر. دعالارین مستجاب اولونماسیندا گناهلار همیشه مانع یارادیر. کمیل دعاسیندا گؤزل بیر عبارت وار: « اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعا» /الله‌یم دعانی حبس ائله‌ین گناهلاریمی باغیشلا./ بو دعا بعضی گناهلارین دعانین استجابتینه مانع اولماسیندان خبر وئریر.
پیس قونشو ایله نه ائتمک اولار؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
پیس قونشو ایله نه ائتمک اولار؟
یاخشی قونشو نعمت و پیس قونشو نقمت ساییلیر. چونکی انسان عمرو بویو اونون یاخینلیغیندا یاشاییر و اونو فایدالاریندان و یا ضررلریندن تأثیرلنه‌جک.
انسان، اجتماعی بیر موجود اولدوغو اوچون جامعه‌ده یاشامالی و اؤز ایستک و احتیاجلارین او بیری انسانلارینان بیرلیکده و اونلارین کناریندا اله گتیرمه‌لیدیر. بئله‌لیکله قونشو‌نون اولماسی یاشاییشین لازم و ضروری مسأله‌لریندن ساییلیر. ائله بونا گؤره اسلام تاریخینده مختلف روایتلرده، یاخشی قونشو نعمت و پیس قونشو نقمت آدلانیب.
پیغمبر اکرم (ص) بویورور: «دنیادا پیس قونشو‌نون الیندن الله‌ا پناه آپاریرام. گؤزلری سنی گؤرور و اورگی سنی گودور. سنی شاد گؤرنده ناراحت اولار و سنی چتینلیکده گؤرنده سئوینر» (اصول کافی، ج4، ص 493، حدیث 16.)
بیر انسانین گناهی اؤزگه‌یه ضرر وورمایینجا اؤزونه مربوطدور مخصوصاً اگر اونو گیزلین ساخلاماغا چالیشیرسا.
پیغمبر الکر (ص) آیری حدیثده قونشو باره‌سینده بئله بویورور: قونشو‌نون سنین بوینوندا نئچه حقی وار:
1. شادلیغیندا اونا تهنیت و تبریک دئیه‌سن.
2. ناخوشلایاندا اونون عیادتینه گئده‌سن.
3. باشینا مصیبت گلنده و دنیانی ترک ائدنده اونون تشییع جنازه‌سینده شرکت ائده‌سن و باش ساغلیغی وئره‌سن.
4. ائوینی اونون ائویندن ائله اوجا دوزلتمیه‌سن کی اونو گونش ایشیغیندان و آزاد هوادان محروم ائلیه‌سن. (نهج الفصاحة. ص291)
پیغمبر اکرم (ص) بیر سفارش ضمنینده اباذر غفاری‌یه بویورور: ائی اباذر، یاخشی مصاحب ایله اولماق تک قالماقدان یاخشیدی. تک قالماق‌دا پیس مصاحب ایله اولماقدان یاخشیدی . . .فقط مؤمن انسانلا دوستلوق ائله و فقط تقوی اهلی ایله بیر سفرده اوتور». ( اعلام الدین، ص 198، پیغمبرین (ص) اباذره وصیت بابی)
پیس قونشو‌نون مقابلینده اونو مختلف شرعی و اسلامی یوللارلا هدایت ائله‌مک لازمدیر. آما بو یوللار دا نتیجه وئرمه‌سه و اونون شرّیندن اماندا اولماق امکانسیز اولسا قانونی یول ایله اقدام ائله‌مک لازمدیر.
حضرت داوودون هانسی دعاسی اجابت اولمادی؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
حضرت داوودون هانسی دعاسی اجابت اولمادی؟
شیخ حر عاملی، «احادیث القدسیه» کتابیندا بئله بیر روایت نقل ائدیب: حضرت داوود ناخوشلور، دعا ائلیر و همیشه اللرینی گؤیه اوزادیب الله الله ائلیردی. وحی گلیر: «چیگینلرین یورولوب اللرین دوشنه قدر یالوارسان‌دا دعانی مستجاب ائتمیه‌جگم!» او تعجب ائلیر. یئنه وحی گلیر: «من دردی وئریب درمانی‌دا وئرمیشم. سن درمان دالیسیجان گئتمه‌لیسن».
دعانین معناسی ایسته‌مکدیر آما فقط دیلده ایسته‌مک یوخ، بلکه دوغرودان ایسته‌مک معناسیندادیر. دوغرودان دعا ائدن شخص هدفه چاتماق اوچون الیندن گلن هر ایشی گؤرر و اورکده الله‌ین اونا کؤمک ائله‌دیگینه اینانار.
مراقبه‌سیز ذکرین فایداسی اولماز/ملا حسین‌قولو همدانی‌نین عرفانی دستوری
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
«تذکرة المتقین» کتابیندا ملا حسین‌قولو طرفیندن ارائه اولونموش عرفان منزل‌لری و مرحله‌لری اجمالی صورتده ارائه اولونوب. بو دستور خدمتیزه تقدیم اولونور:
«بسم الله الرّحمن الرّحیم الحمدللّه ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام على محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله على أعدائهم أجمعین
دین قارداشلاریما گیزلی قالماسین کی ملک الملوک جلّ جلاله حضرتینه چاتماق اوچون بوتون حرکتلر، سکناتلار، دانیشیقلار و بوتون آنلاردا مقدس شرعه ملتزم اولماقدان باشقا یول یوخدور. هرچند بوندان غیری یولا چوخ رغبت وار. جاهل‌لر و صوفیه‌نین گئتدیگی یول کیمی. بو ایشلر حقدن اوزاقلاتماقدان باشقا فایداسی یوخدور. حتی اگر شخص شاربین وورماماسینا و اتین یئمه‌مه‌سینه ملتزم اولسا، ائمه اطهارین عصمتینه ایمان گتیرمیش اولسا دا، حضرت احدیّتدن اوزاقلاندیغینی بیلمه‌لیدیر. هابئله أئمه‌دن اولمایان ذکرلر و وردلره ده عمل ائله‌سه.
بونا اساساً مقدس شرعی هر شئیدن اؤنده بیلمه‌لیدیر و شرعده گلن شئلریه دقّت یئتیرمه‌لیدیر. بو ضعیفین عقلدن و نقلدن استفاده ائله‌دیگینه اساساً قربته طالب اولان هر شخصه معصیتی ترکیتمک هر شئیدن اهمیتلیدیر.
بو ایشی گؤرمه‌دن ذکری‌نین و فکری‌نین قلبینه فایداسی اولمایاجاق؛ چونکی سلطانا عصیان ائله‌ین شخصین خدمتی و هدیه‌سی فایداسیز اولار. بیلمیرم هانسی سلطان بو عظیم‌الشأن سلطاندان یوخاریدیر؟! و هانسی دوشمنچیلیک اونونلا دوشمنچیلیکدن داها پیسدیر؟!
فافهم ممّا ذکرتُ أنّ طلبَکَ المحبّةَ الالهیّةَ مع کونک مُرتکبًا للمعصیةِ أمرٌ فاسدٌ جدًّا، و کیف یَخفَى علیک کونَ المعصیة سببًا للنّفرة، و کونَ النّفرة مانعةَ الجمع معه المحبّة؛ و إذا تحقّق عندک أنّ ترک المعصیة أوّل الدّین و آخره، ظاهره و باطنه، فَبادِرْ إلى المجاهدةِ، و اشْتَغِلْ بتمامِ الجدّ إلى المراقبة، من أوّل قیامک من نومک فى جمیع آناتک إلى نومک، و ألزمْ الأدبَ فى مَقْدَس حضرتِه. و اعلم أنّک بجمیعِ أجزاءِ وجودِک ذرّةً ذرةً اسیرُ قدرتِهِ، وَ راعِ حرمةَ شریفِ حضورهِ.
و اعبُدْهُ کانّک تراه، فإن لم تکن تراه فإنّه یراک؛ و التفتْ دائمًا إلى عظمتِهِ و حقارَتِکَ، و رَفْعَتِهِ و دنائتِکَ، و عزّتِه و ذلّتِک، و غناهُ و حاجتِک، و لا تغفلْ شناعةَ غفلتِک عنه جلّ جلالُه مع التفاته إلیک دائمًا؛ و قُمْ بین یدیه مقامَ العبدِ الذّلیلِ الضّعیفِ، و تَبَصْبَصْ تحت قدمیه بَصْبَصَةَ الکلبِ النّحیف؛ أوَ لا یکفیک شرفًا و فخرًا أنّه أذِنَ لک فى ذِکرِ اسمِهِ العَظیمِ بلسانِک الکثیفِ الذّى نَجَّسَتْهُ قاذوراتُ المعاصى؟
پس ائی عزیز! بو کریم و رحیم، سنین دیلینی نور داغی یعنی شریف آدین ذکری‌نین مخزنی ائله‌دیگی حالدا، نییه گرک سلطانین بو مخزنینی یالان، غیبت، یامان، اذیت و آیری موردارلیقلارا بولایاسان. سلطانین مخزنی عطر گولابلا دولمالیدیر، موردارلیقلارلا یوخ.
شکسیز مراقبه‌نده دقّت ائله‌مه‌دیگین تقدیرده سبعه جوارحی‌نین یعنی قولاق، دیل، گؤز، ال، آیاق، قارین و عورتینله نه گناهلار ائله‌دیگین و نه اودلار یاندیردیغین، دینینه نه فسادلار سالدیغین و دیلی‌نین قیلینجی ایله اورگینه نه یارالار ووردوغون، بللی دئییل. اونو اؤلدورمه‌سن یاخشیدی.
بو مفسده‌لری آچیقلاسام کتابا یئرلشمز. بیر وراقدا نه یازا بیله‌رم؟! پس:
البَدارُ البَدارُ إلى التّوبةِ الصّادقَةِ ثُمَّ العجلُ العجلُ فى الجِدِّ و المُراقَبَةِ.
خلاصه، البته قربت آختاران شخص مراقبه‌ده چالیشاندان سونرا هئچ اولماسا بیر ایکی ساعت گون چیخاندان تئز آییلماغی الدن بوراخمامالیدیر. گئجه نمازینی حضور قلب و آدابی ایله یئرینه یئتیرسین. واختی چوخ اولسا فکره، ذکره و یا مناجاتا مشغول اولسون. لیکن گئجه‌نین بیر مقدارینی حضور قلبله ذکره مشغول اولمالیدیر، بوتون آنلاریندا کدرلی اولمالیدیر. کدری اولماسا تحصیل ائتمه‌لیدیر. اوندان سونرا خانیم فاطمه‌نین تسبیحی، اون ایکی دفعه توحید سوره‌سی، اون دفعه « لا إله إلّا الله وحده لاشریک له، له الملک الى آخر»، یوز دفعه لا إله إلّا الله و یئتمیش دفعه استغفار ائلیه. بیر آز قرآندان اوخویا و معروف صباح دعاسینی اوخویا. (یا من دَلَعَ لسان الصّباح الى آخر) و همیشه دستمازلی اولمالیدیر. هر دستمازدان سونرا ایکی رکعت نماز قیلسا چوخ یاخشی اولار.
آیریسینا اذیتی کئچمه‌مگه چوخ دقّت ائلیه. مسلمانلارین مخصوصاً عالملر و متقیلرین احتیجالاری‌نین یئرینه گتیرماکده آرتیق دقّت ائلیه. معصیته دوشماق احتمالی اولان هر مجلسدن البته البته البته اوزاق گزه. حتی غفلت اهلی ایله غیر ضروری مجالست ائله‌مک ضررلیدیر، هرچند معصیتسیز اولا. مباحلارا چوخ مشغول اولماق و چوخ شوخلوق ائله‌مک، لغو دانیشماق و تارتان پارتانا قولاق آسماق اورگی اؤلدورر.
مراقبه‌سی ذکره و فکره مشغول اولماق حالدا گتیرسه فایداسیزدیر، چونکی او حالین دوامی اولمایاجاق. مراقبه‌سیز ذکردن گلن حالا توولانماماق لازمدیر.
داها طاقتیم یوخدور. سیزلردن التماس دعام وار. بو کثیر التقصیر حقیری اونوتمایین و جمعه گئجه‌سی یوز دفعه و جمعه گونونون آخشامی یوز دفعه قدر سوره‌سی اوخویون.
ایمانین عظیمه ابوابیندان، «حبّ فى الله جلّ جلاله و بغض فى الله جلّ جلاله»دیر. و قد عقد له فى «الوسایل» و غیرها من کتب الاخبار بابًا مستقلًا، فارجع الیها لعلّک تعرف عظمته، و تأخذ لنفسک نصیباً منه.
شکسیز ایلک محبوب ذات اقدس کبریائى جلّ جلاله‌دیر، بل و کلّ محبّة لا ترجع الى محبّته فلیس بشىء. ثمّ بعده، هامی بو عظیم الشأن سلطانی داها آرتیق سئومه‌لیدیر. پس، ایلک محبوب واجب الوجوددان سونرا ختمى مَآب صلوات الله علیه و آله‌ین مقدس وجودودور، ثمّ بعده أمیرالمؤمنین علیهالسّلام، ثمّ الأئمّة المعصومین علیهم السّلام، ثمّ الأنبیاء و الملائکة، ثمّ الاوصیاء، ثمّ العلماء و الاولیاء. و اؤز عصرینده‌کیلردن زمانین متقی‌لری، مخصوصاً عالم اولسالار و اونو، درجه‌ده اوندان سونراکیلارا محبت ائله‌مکده ترجیح ائتمه‌لیدیر، و هکذا یتنزّل. لیکن محبتده صادق اولماغا چالیشا، آسان مرتبه دئییل. متفکر اولساز، محبتین آثاری حرکاتدا و سکناتدا گؤرسنیرسه، بو محبت صادقدیر یوخسا یوخ.
لیکن کؤکونه و لوازمینه چاتماغینا اینانمیرام و حقیرین‌ده بوندان آرتیق گوجو چاتمیر. الحاصل، لا طریق إلى القرب إلّا بشرع شریف فى کلّ کلّى و جزئى؛ انتهى.»