din xadimi دین خادمی

امام صادقدن (ع) نقل اولان بیر روایتده بئله گلیب: «بیز هامیمیز امرده نهی‌ده، حلالدا حرامدا و اصولدا بیر-بیریمیزه تاییق. آما جدّیمیز رسول الله (ص) فضلده و باغیشلاماقدا بقیه‌یه گؤره فرقلی ایدی». پیغمبردن (ص) سونراكی تاریخی دوره‌لره دقّت یئتیرسكق اونلاردا واحد مدیریّتین اولماسینا متوجّه اولاریق. آما مختلف شرایطده و موقعیّتلرده اونلارین رفتارلاری دَییشیب. امام صادق (ع) روایتین ادامه‌سینده بویورور: «بیزیم علمیمیز بیردیر، شجاعتیمیز ده بیردیر آما دنیادا بونو نه‌قدر بروزه وئرمك الله‌ین امری و اجازه‌سیندن آسیلیدیر. بیر زمان الله بیزدن علمیمیزی و بیر زمان‌دا شجاعتیمیزی بروزه وئرمگی ایسته‌ییر». بو اماملارا نظرده توتولان نقشه باغلیدیر.

اماملارین خصوصیّتی و رفتارلاریندان علاوه، جماعت امام زماندان (عج) قاباق خلیفه‌لری تانیمالیدیلار. فقیه‌لر و دین بؤیوكلری امام زمانین (عج) خلیفه‌لری ساییلیرلار و ائله اخلاقا و رفتارا صاحب اولمالیدیلار كی جماعت اونلارا اینانیب اطرافلارینا ییغیشسینلار.

امام صادقدن (ع) بیر آیری روایت نقل اولوب كی بویوروب: «صاحب امر (عج) اوچون غیبت زمانی اولاجاق. غیبت زمانی دینینی ساخلایان شخص تیكانی الی ایله دَرَن شخص كیمی اولاجاق. سیزین هانسیز بو تیكانی الیزله دره بیلرسیز؟» امام مبارك باشینی آشاغی سالیب بویوردولار: «غیبت زمانی چاتاجاق و انسانین تقواسی چوخ اولمالیدیر و دینی ساخلامالیدیر».

بو سؤالین اولوندوغو زمان، مادّی مشكل‌لر و پولسوزلوق مسأله‌سی دئییلر آما دوزو بودور كی جماعت چاپ اولان كتابلاری فایدالی بیلمیرلر و اونلارا اولان اعتمادلارینی الدن وئریب كتابلارین تیراژ ساییسی‌نین آزالماسینا سبب اولوبلار. انسانلارین اعتمادینی آرادان آپاران عامل‌لرین بیری‌ده سانسور و كتاب ممیزلیغی اولا بیلر.

اؤلكه‌میزین كتاب بازاری اوزون زمان اولار كی بحران ایچینده‌دیر. بو بحرانی، كتاب تیراژی‌نین آزالماسیندا عیانی گؤرمك اولار. كتاب تیراژی اونون نه قدر اوخونماسینا مستقیم علامتدیر و تیراژ هر نه قدر آشاغی اولورسا او كتابین او قدر آز اوخوندوغونا دلالت ائلیر.

تازا كتابلارا اینانماماق اوشاقلارا دا سرایت ائله‌ییب. بو ایلكی كتاب نمایشگاهیندا اوشاقلار كتاب ایسته‌ینده اونلارین قدیم چاپینی ایسته‌یردیلر. علّتینی سوروشاندا دئییردیلر: «آخی اونلار سانسور اولماییبلار».

كتاب تیراژی‌نین آزلیغی‌نین بیر عاملی‌ده ایراندا كتاب داغیتما سیستمی‌نین اولماماسی اولا بیلر. یعنی بیر كتاب چاپ اولاندان سونرا اونو اوخوجونون الینه نئجه چاتدیرماغا هئچ برنامه و سیستم یوخدور. بیر اكین یئری و مزرعه‌نین مختلف یئرلرینه سو چاتدیرماق اوچون مختلف كانال‌لارین لازم اولدوغو كیمی كتابین‌دا اوخوجولارین الینه چاتماسینا داغیتما سیستمی لازمدیر.

كتاب اوخونماماغین اساس عامل‌لریندن بیری‌ده یاشاییش مسیرینده كتابین نقشی‌نین اولماماسیدیر. یعنی بیری ایسته‌سه بو گونكی جامعه‌ده موفّق اولا و باشلار ایچینده باشی اولا بو هدفه چاتماق اوچون اصلاً كتابا احتیاجی یوخدور یعنی جامعه‌ده مختلف زمینه‌لرده مطرح اولماق اوچون كتاب كؤمك ائله‌میر كی هئچ بلكه مانع اولور.

قانون مدنی بعضی یئرلرین مالكیتی و اونا متعلق اولان حقلر باره‌ده جزئی اشاره‌ ائله‌ییب.

مالك، اؤز ملكونون یوخاریسی (هر نه قدر كی گئده) و اؤز ملكونون آلتینا (هر نه قدر كی آشاغی گئده) صاحبدیر و هئچ كسین اونا تجاوز ائتمگه حقّی یوخدور. آما قانوندا ملكون كناری باره‌ده هئچ نه یازیلماییب. البته بو قایدا دالان كوچه‌لر باره‌ده صادق دئییل چونكی بو كوچه‌لر فقط اوردا ملكلری اولانلار و اوردا استفاده‌ ائله‌مگی اولانلارا مخصوصدور و آیریلارین اوردا ماشین ساخلاماغا حقلری یوخدور.

مالك، فقط ائوی‌نین ایچینه مالكیّت حقّی اولسا دا پاركینگی‌نین قاباغی فایدالانماق اذنی وار. یعنی پاركینگین گیریشی بنایا داخل اولماق اوچون استفاده اولونا بیلن لوازماتداندیر. نتیجه‌ده بیر آیریسی اوردا ماشین ساخلاییب مالكین گیریشینه مانع اولسا بیر جور مزاحمت ساییلیر. مثلاً كنار شخص اؤز ماشینینی اوزون مدّت سیزین پاركینگین قاباغیندا ساخلاسا اونون عكسینی سالیب مربوط اولان ارگانلارا مراجعه ائلیه بیلرسیز. قضایی محكمه‌لرین وظیفه‌سی وار «مزاحمت و حقدن ممانعت» عنوانلی بو شكایته یئتیشسینلر.

آما دیوار كناریندا ماشین پارك ائله‌مگین مانعی یوخدور. چونكی فقط دیوار و اونون ایچری طرفی مالكه مخصوصدور و مالكین اوردا «پارك ائله‌مك قاداغاندیر» تابلوسونو وورا بیلمز. آما مالك اؤز دیوارینا تابلو و یا آیری بیر شئی یاپیشدیرا بیلر و هئچ كسین و یا ارگانین اونا مانع اولماغا حقّی یوخدور.

توكانچیلارین توكان قاباغینا و خیابانا مالكیّتلری یوخدور. خیابان عمومی یئردیر و هامی‌یا مخصوصدور. توكانچی‌نین ماشینلارین پاركینا مانع اولماق اوچون توكانین قاباغینا بیر شئی قویماغا حقّی یوخدور و بئله اولسا شهرداری اونون بو ایشینه مانع اولمالیدیر.

هر بیر ائوین پاركینگی اولمالیدیر. نتیجه‌ده ماشینی كوچه‌ده و جماعتین یولو اوستونده ساخلاماق اصلاً دوز ایش دئییل. هابئله هر ائوین ماشین گئچه بیلن قدر بیر قاپیسی اولمالیدی و اوندان آرتیغی غیر قانونی ساییلیر.

اسلام دینی انسانلارین بیر بیری ایله دانیشماغی‌نین نئجه‌لیگینه چوخ تأكید ائله‌ییب. روایتده گلیب كی حضرت علی (ع) بو باره‌ده بویوروب: «سنه دئییلمه‌سینی سئومه‌دیگین سؤزو سن‌ده دیلینه گتیرمه». نهج‌البلاغه/921.

انسانلار بیر-بیرلریله دانیشاماقدا بیر سئری مسأله‌لره دقّت یئتیرمه‌لیدیلر و اؤزلری ایله نئجه دانیشیلماغی سئوسه‌لر آیریلاری ایله‌ده اوجور دانیشمالیدیلار.

امام باقر ده (ع) «جماعت ایله یاخشیلیقلا دانیشین» آیه‌سی باره‌ده بویوروب: «جماعت ایله اَن گؤزل دیلده كی سئویرسیز سیزینله دانیشیلسین، دانیشین». امام باقر (ع) ادامه‌ده بویورور: « چونكی الله تعالی لعنت اوخویوب نفرین ائدنلری، یامان دئیَنلری، مؤمن‌لره قولای نسبت وئرنلری، اوزلو یامان دئیَنلر، سیرتیق تقاضاچیلاری دوشمن سایار. و الله تعالی حیالی انسانلاری، صبرلی و دؤزوملو انسانلاری، عفّتلی و گناهدان و عفّتسیزلیكدن تقوالی اولان انسانلاری دوست توتار».تحف‌العقول/300.

میرزه محمد علی اوغلو آیت ‏اللَّه میرزا باقر قاضی تبریزی، هجری قمری ایلی‌نین 1285-ده تبریزده دنیایا گؤز آچدی. او ، ملاحسینقلی همدانی، فاضل شربیانی، آخوند خراسانی، علامه محمد كاظم یزدی، میرزا حبیب‏اللَّه رشتی شریعت اصفهانی و شیخ حسن مامقانی كیمی اوستادلارین محضریندن فایدالار آپاردی. بو ربّانی عالم اؤز اوستادلاریندان چوخ سایدا اجازه‌لر آلاندان سونرا تبریزده درس وئرمگه و جماعتین ایشینی حلّ ائله‌مگه باشلادی.

آیت ‏اللَّه میرزا باقر قاضی تبریزی‌دن شیخ مرتضی انصاری‌نین رسائلینه حاشیه، ریاض المسائله حاشیه، فصول الاصول كتابینا حاشیه و الدُّرَرُ الغَرَویَّه فی الفوائِدُ العلمیه كیمی كتابلار یازیب. میرزه باقرین چوخ گؤزل اخلاقی واریدی. دؤزوملو و تواضع‌كار و دنیا ایشلریندن اوزاق انسان ایدی. او عمرونون آخرینا قدر شرعی وجوهاتدان شخصی استفاده ائله‌مه‌دی. بو ربّانی عالم 1366 هجری قمری ایلین رجبین اونوندا 81 یاشیندا تبریزده دنیایا گؤز یومدو.