چیلله بایرامیز موبارك اولسون
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
 |
||
 نه گؤزلـدیـــر ائـلـیـمیــــزیــن قــایـــدالاری چیلله‌سی وار، چرشنبه‌سی، ایل بایرامی بیزیــم ائلــده هر بیـر زادیــن اؤز یئـری وار چونكــو اونـون یئددی میـن ایل تاریخــی وار Nə gözəldir Elimizin qaydaları Çilləsi var, çərşənbəsi, il bayramı Bizim eldə hər bir zadın öz yeri var Çünkü onun yeddi min illik tarixi var |
||
اخلاق و حقوق
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
بو سوآلین جوابیندا كی حقوق و اخلاقین نیسبتی نه‌دیر و حقوق اخلاقلا نئجه رابیطه باغلیر, موختلیف فیكری مكتبلر وار. حقیقتده بو نیسبت بیر اساسلی مسأله‌دیر كی بو گونكی دونیادا راییج اولان ایختیلافلارین دركی اوچون اهمیّتی وار. بو مسأله نه تكجه ایندیكی دونیانین حقوق فلسفه‌سی‌نین دركینده, بلكه كئچمیشین‌ده حقوق فلسفه‌سی‌نین دركینده اهمیّتی وار. تاریخ بویو اخلاق و فلسفه آراسینداكی رابیطه‌نی, اوچ مرحله‌یه بؤلمك اولار. بیرینجی مرحله‌ده اخلاقلا حقوق آراسیندا هئچ فرق یوخیدی. هم اخلاق واریدی و هم حقوق, جماعت هر ایكیسینه‌ده عمل ائدیردیلر. اوندان قاباق, قدیم جامیعه‌لرده, ایجتیماعی عادتلر و رسملر ایدی كی جماعتی ایداره ائدیردی, یعنی دولتلرین تشكیل تاپماسیندان قاباق. ایكینجی مرحله اون سككیزینجی عصر و آزادلیق ایسته‌ین نهضتلرین تشكیل تاپماسی دؤوردور كی اخلاقلا حقوق رابیطه‌سینه یئنیدن باخیش سالینیب. بو اساسدا آزادلیق ایسته‌ینلر, افرادین داخیلی ایشلرینده, دولتلرین سیطره‌سی‌نین آزالماسینی ایسته‌ییبلر. بو دوشونجه‌نین قاباقدا گئدنی «ایمانوئل كانت»ایدی كی اخلاقلا حقوق آراسیندا اساسلی فرق قویدو و دئدی: «اخلاق اینسانین داخیلینه دیقّت یئتیریر و حقوق خاریجی ایشلره دیقّت ائدیر.» اوچونجو مرحله بیرینجی و ایكینجی دونیا ساواشلارینا قاییدیر. بیرینجی و ایكینجی دونیا ساواشلاری, بونو ثابیت ائله‌دیلر كی نه‌قدر ده جماعتین دموكراسی و آزادلیغی یولوندا چالیشیلا, یئنه‌ده ظولمو آرادان آپارماق اولماز. چونكی دموكراسی‌نین دا بو عیبی وار كی اكثریّتین اقلیّته حكومت ائله‌مه‌سینده محدود اولور. بونا گؤره بیر سئری اصوللار اولمالیدیر كی دموكراسینی‌دا محدودلاشدیرسین. بشر حقوقی‌نین قایدالاری بو نهضتین نتیجه‌سینده یاراندی. حقوقلا اخلاقین رابیطه‌لرینی ساخلاماغا سعی اولاندا, بشر حقوقی‌نین تدوین تاپماسی‌نین لازیملیغی اورتایا گلدی و اونو رعایت ائله‌مك ایجباری اولدو. ایندیكی تحلیلی حقوقین نظری بئله‌دیر كی حقوق, اخلاق علمیندن آیری اولمالیدیر. بیر حالدا كی حقوق و اخلاقین بیر بیرلرینی اؤرتن یئرلری وار و حقوق اكثریّتده, اخلاقی اصللرین اینعیكاسیدیر. اخلاقداكی موناظیره‌لر بو موضوع اوستونده دیقّت ائدیرلر كی اینسانین یاشاییشینا اَن یاخشی یول نه‌دیر؟ هانسی ارزیشلر اَن یوخاریدادیلار؟ و هانسی یاشاییش طرزلری قبول اولمایان و غیر مشروع ساییلیر؟ مودئرن اخلاقین فلسفه‌سی‌‌ده, نه‌منه یاخشی كیردارا باعیث اولار؟ و نه‌منه پیس كیردارا سبب اولار؟ كیمی, اساسلی سوآللارین دگیشمه‌سی‌ایله, شكل تاپیب. |
||
خشونت و جامیعه؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
قانون وار, موقررات وار, آما اونونلا بئله جالیب بوراسیدیر كی اؤلكه‌میزده ماشین چاققیشمالاریندا سوروجولر آراسیندا داعوا و حتّا فیزیكی ووروشمایا شاهید اولوروق.
نه تكجه سوروجولوك زمینه‌سینده, بلكه جماعتین گونده‌لیك مسأله‌لری‌نین چوخوندا داعوایا شاهید اولوروق.
ارباب رجوع ایداره ایشچیسی‌‌نین باشینا چیغیریر, ایشچی‌نین حؤصله‌سی داشیر. موسافیر 25 تومن اوستونده سوروجو ایله ساواشیر و بونا تای سایسیز صحنه‌لر كی هر گون شاهید اولوروق, بو نیشان وئریر كی جامیعه‌میزده خشونت و صبیرسیزلیك چوخ یایقیندیر.
جماعتین دؤزومونون آزالماسی جامیعه‌یه آغیر یوكلر تحمیل ائدیر, ائله یوكلر كی جامیعه‌نین روحی آرامیشین آرادان آپارماقلا دوشونجه و تولید زمینه‌لرینی جیدّی صورتده موختل ائدیر.
دانیشیغا عادت ائله‌مه‌میشیك
خشونت, موشكوللرین حلی اوچون اَن ساده و عین حالدا اَن چتین یولدور. ساده بو جهتدن كی اونا ال وورماق چوخ راحتدیر و اونو سئچمك اصلاً مهارته احتیاجی یوخدور و اؤز اؤزونه گلر. چتین بو جهتدن كی اونون تبعاتی چوخ آغیر اولار هم اونو سئچه‌نه و هم دؤره‌ده‌كیلره.
خشونتین بو راحاتلیقدا سئچیلمه‌سی, جامیعه‌ده دانیشیق فرهنگی‌نین درینلشمه‌مه‌سی نتیجه‌سینده یارانیر.
جامیعه‌نین موشكوللری چوخالدیقجا, موشكوللرین حلّینه یول تاپماق داها دا چتین‌لشر.
دانیشیق فرهنگینی درینلشدیرمك, قیسا مودّت ایش دئییل. قبول ائله‌مه‌لی‌ییك كی جامیعه‌میز مین ایللر بویو خانلیق نیظاملارلا ایداره اولوب و داها گوجلو اولان و داها نفوذلو اولان, ائلیه بیلیب زور و قورخوتماقلا موقابیل طرفی مغلوب ائدیب ایشی قازانسین. و حقیقتده, خشونتدن ایستیفاده ائتمك یولو ایله اؤز موشكوللرینی حل ائدیب.
بئله بیر اوزون تاریخی سابیقه ایله, بللی دیر كی دانیشیق فرهنگی بیزیم جامیعه‌ده چوخ ضعیف اولسون و ایختیلافلاری حل ائتمك اوچون دانیشیقدان ایستیفاده اولونماسین.
حیرصلی اولماغی ایفتیخار بیلیریك
اوندا كی داعوالار و ووروشمالاریمیزی تعریفله‌مك, موخاطبلری اؤزونه جذب ائده و حتّا اونلار طرفیندن تحسین اولا, بو معنایادیر كی خشونتین جامیعه‌ده قباحتی یوخدور كی هئچ بلكه موثبت یئری وار.
بیر جامیعه‌ده, خشونتین ارزیش ساییلان زمانی, خطر زنگی چالینیر. دیقّت ائله‌سز فیلیملرین قهرمانی ایشلرینی خشونتله قاباغا آپاراندا تاماشاچیلار طرفیندن تأیید اولور و تاماشاچی اؤزونو اونون یئرینه قویور و اونون داها آرتیق خشونته ال وورماسینی ایستیر. بو یعنی خشونت بیزیم جامیعه ده موثبت ساییلیر.
بو مسأله‌نین حلی اوچون عمومی رسانه‌لر اینسیجاملی برنامه گؤتورمه‌لی‌دیرلر كی خشونتی آرادان آپارماسینا فرهنگ یاراتسینلار, آما تأسوفله بیزیم جامیعه‌ده بئله برنامه ایجرا اولمور.
خشونت, سونرادان كسب اولان و اؤرگشمه‌لی بیر شئیدیر و هئچ كسین ذاتیندا خشونت یوخدور؛ یعنی دئمك اولار كی هرچند بعضی هورمونلار باعیث اولور كی مثلاً خانیملار آغالارا نیسبت داها آرام اولسونلار, آما عاییله تربیتی, دوستلار و شخصین یاشادیغی موحیط, ژنتیكی عامیللردن چوخ آرتیق تأثیری وار.
جامیعه‌ده منفی زادلار موثبت گؤروشمه‌مه‌لیدیر, خشونت منفی بیر اخلاقدیر كی جامیعه‌نی و عاییله‌نی داغیلدا بیلر. آما جامیعه‌میزده ایشتیباه بیر آنلاییش یارانیب كی بعضاً اینسانلار, شوجاعتله خشونتین آراسینداكی فرقی ایتیریرلر و خشونتی شوجاعت یئرینه ایشله‌دیرلر. بیر حالدا كی ائله یئرلر وار كی شوجاعتلی اولماق خشونتسیز اولماغی ایستیر.
مادّی شراییطین خشونتده‌كی تأثیری
ایستر ایسته‌مز مادّی شراییط عاطیفه‌لرین كونترولوندا چوخ یوخاری تأثیری وار؛ اوراجن كی اینسان بیر بورجلا كدرله‌نر و بیر مادّی جاییزه‌ایله كئفی سازالار.
اینسانلارین خشونتلری و مادّی شراییطی‌نین آراسیندا معنالی نیسبت وار. البته بو نیسبتین اولماسی بو معنایا دئییل كی بیری‌نین مادّی شراییطی یاخشی اولماسا حتماً خشونتلی اولمالیدیر و عكسینه وارلی آدام حتماً آرام اولار. بو طبیعی مكانیزمدیر كی هر كس, موشكوللرین قاباغیندا بیر سئری عكس‌العمللر گؤرسدر و چالیشار كی بو موشكوللری بیر یوللا حل ائله‌سین. یوخسول اینسانلارین چوخو یوخسوللوقدان یارانان ناراحاتلیقلاری بوشالتماق اوچون خشونته ال وورارلار.
خشونتی خشونتله كونترول ائتمك اولماز
بللی‌دیر كی خشونت كیمی ایجتیماعی مسأله‌لری خشونتله كونترول ائتمك اولماز. نییه كی ائله بیر ایستیرسن اودو اودلا خاموشلایاسان كی شاید قیسا مودّتده جواب وئره, آما زمان بویو داها گوجلو بیر موشكوله تبدیل اولار.
موشتری‌نین احتیرامی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
موشتری‌یه احتیرام قویماق باعیث اولدو كی اوتوموبیل تولید ائدن, موشتری‌نین اعتیمادینی ساخلاماق اوچون مین عدد ماشینین منفعتیندن واز كئچسین. كئچن ایل تایلنده گلن سئل اثرینده هوندا شیركتی‌نین آنبارلاریندان بیرینی سئل باسدی و مین عدد صیفر كیلومتر ماشین یاری‌یاجان سو آلتیندا قالدی. بو مسأله باعیث اولدو كی بو شیركتین مودیری موشتری‌لرین موطمئین ائتمك اوچون كی اونلارا سئل باسمیش ماشین ساتمایاجاق, بو ماشینلارین ایسقاطینا امر وئردی. ائله ماشینلاری كی فقط سئل باسمیشدی و تمیزله‌مكله اوّلكی حاللارینا قاییدا بیلردیلر.
|
||
تبریز شهرداریسی آسیا شهرداریلار جمعینه قوشولور
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
تبریزین شهرداریسی عضویّت حقی اوچون اوچ مین دولار وئرمكله, آسیا شهرداریلار جمعینه قوشولدو. تبریز شهرداریسی‌نین, تایلندین بانكوك شهرینده اولان آسیا شهرداریلار ییغینجاغیندا حضور تاپماغی اوچون, اوچ فوریّتلی لاییحه‌سی تبریزین شهر شوراسیندا تصویب اولدو. بو مجمعین ایكی ایللیك عضویّت حقی, آلتی مین دولاردیر كی تبریز شهرداریسی نامه یازماقلا و كئچن ایل بو مجمعده حاضیر اولماماسینی نظرده آلماقلا, اوچ مین دولار تبریزین شهر شوراسی‌نین صاندیغیندان وئریر. هابئله تبریز شهرداری 200 چادیر كمپی‌نین آرتیریلماسیندان خبر وئردی كی تبریز جماعتی‌نین اورژانسی شراییطده ایسكانی اوچون نظرده آلیب. او آرتیردی: بو تعدادلا ایندی تبریز شهری‌نین 400 ایضطرری كمپی وار و 50 سیّار توالت‌ده نظرده آلینیب. |
||
