هم ارسطویی اخلاق و هم كانتی اخلاقین, بوگون اوچون سؤزلری وار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
 |
||
|
ارسطو فضیلت‌یؤنوملو اخلاقا اینانیر. اخلاقدا فضیلت‌یؤنوملولوك، اخلاقا ائله بیر باخیشدیر كی موختلیف تفسیرلری وار. بو باخیش بوتون تفسیرلریله اؤزونو مقصد یؤنوملولوك و وظیفه‌یؤنوملولوگه رقیب بیلیر و «فضیلت» و «كاراكتر» كیمی مفهوملارا تأكید ائلیر. تازا عصر، اخلاقی بئله تعریفلیر كی اخلاق دوز و ایشتیباه داورانیشلاردان دانیشیر. آما فضیلت اخلاقی، بو باخیشی دگیشدی و اخلاقین اساس سوآلینی یاخشی یاشاییش و اونون نئجه‌لیگی‌نین اوستونه آپاردی. هم ارسطویی اخلاق و هم كانتی اخلاقین، بوگون اوچون سؤزلری وار. هر ایكی اخلاق حوزه‌سیندن نوكته‌لر گؤتوروب بوگونكی عصرده ایشه سالماق اولار. اصلینده بو ایكی اخلاق حوزه‌سینه ائله باخمامالی‌ییق كی اونلار بیر-بیرلریله دوشمندیلر. هر ایكی حوزه طرفدارلاری دانیشیقلاریندان بوگونكی عصریمیزه فایدالی نوكته‌لر آلا بیلریك. |
||
اسكای نیوز: آمریكالیلارین یوزده دوخسانی سیلاحلیدیلار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
بو شبكه آرتیردی: آمریكالیلارین هر میلّتدن آرتیق كمری سیلاحلاری وار. اوردا سیلاح صاحیبی اولماغین، سیاسی جنبه‌سی ده وار نیه كی آمریكالیلارین چوخو بئله اینانیرلار كی سیلاحلی اولماق هر آمریكالی‌نین اساسی قانوندا, تضمین اولموش حقّی ساییلیر. بو شبكه ایضافه‌لتدی: آیری طرفدن سلاح قاییرما كرخانالاری, آمریكادا بیر فیشار گروهی یارالدیبلار كی سیاسی تصمیملره اثر قویور و دئمك اولار كی چوخ آز گروهون بئله نفوذو وار. اسكای نیوز دئدی: دیقّت یئتیرمه‌لی مسأله بودور كی آمریكادا هر دفعه قتل و فاجیعه‌دن سونرا, سیلاح داشیماقلا موباریزه باشلیر آما آخیری بیر یئره چاتمیر. بو شبكه آرتیردی: سیلاح داشما قاداغانلیق قانونون تصویب اولماسینا, كونگیره نوماینده‌لری‌نین حیمایتی لازیمدیر كی اونلار دا سیلاح قاییرما شیركتلریله ایرتیباطدادیلار. بونا گؤره بو نوماینده‌لر بئله اینانیرلار كی بو موشكولو داها آرتیق اینسانی سیلاحلاندیرماقلا حل ائله‌مك اولار. چون اوندا جماعت اؤزوندن دیفاع ائده بیلر. اسكای نیوز بو جومله‌ایله خبرینی قورتاردی: بو منطیق گؤرسدیر كی آمریكادا بو تئزلیكده سیلاحلا قیرغینا سون قویولمیه‌جك. |
||
فاجعه ای از جنس طلا و سیانور در تیكان تپه (تكاب)
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
گزارشی از روزنامه جوان 26 آذر 1391:
 یكشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۱ ساعت ۱۶:۴۱
مجموعه سایت پایلوت استحصال طلای زره شوران در سال ۱۳۸۲در ۲۷ كیلومتری شهرستان تكاب در جنوب استان آذربایجانغربی به منظور آزمایش خاك موجود،برآورد میزان طلا درخاك ،تاثیرموادآلاینده وشیمیایی حین استحصال طلا بروی محیط زیست منطقه ونحوه وفناوری تولیدوبه قطعیت رسیدن میزان طلای موجود درخاك زرخیز زره شوران زیرنظرسازمان گسترش ونوسازی صنایع معدنی ایران احداث شده است در حالی كه چندین سال از انجام واتمام این تحقیقات ومشخص شدن نتایج آن می گذرد، مسوولان شركت های فعال در این سایت آزمایشگاهی درسكوت كامل خبری وباسوء استفاده از عدم آگاهی ساكنین منطقه بادریافت مجوز از سازمان صنایع ومعادن وتغییركاربری این سایت از آن به عنوان كارخانه استحصال طلا استفاده می نمایند.  |
||
امر به معروف و نهی از منكر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
«بسم الله الرحمن الرحیم، امر به معروف و نهی از منكر، من وقتی به خانه رسیدم تكلیف آقا معلّم را با تلفن به پدرم گفتم. پدرم گفت پیش من بیا چون در كار من افراد مختلفی را می توانی ببینی و در مورد رفتارهای آنها بنویسی. ضمناً به منزل دایی حسین هم می رسانمت تا به عیادتش بروی. من پیش پدرم رفتم...» بو لحظه موعلّیم الی ایله «دایان» اشاره‌سی ائله‌ییب، دئدی: «آقا بابك، سنین بابان نه ایش گؤرر؟» - اوتوبوس شؤفریدی. - بونو یازمامیسان آخی. هم‌ده بللی اولور كی دایین مریض ایمیش آمّا یازمامیسان. موعلّیم هر دفعه بیر ایشكال تاپاردی یازدیقلاریمیزا. بیر آیدینین یازدیقلارینا چوخ گیر وئرمزدی. آیدین همیشه اینشاءدا 20 آلاردی. هئچ اولماسا 19 زاد آلاردی. موعلّیم بو لحظه اوشاقلارا ساری دؤنوب، دئدی: «باخین اوشاقلار، بابكین باباسی ائلداردی. امر به معروف و نهی از منكر موضوعسوندا ائلدار بیر آدامین یازدیغی جالیب اولابیلر.» امیر اجازه ایسته‌ییب، سوروشدو: «آقا موعلّیم، ائلدارلیق بیر شوغلدی؟» - یوخ امیرآقا، ائلدارلیق بعضی ایشلرین بیر خاصیّتیدی. امیرین بو جوابی آنلامادیغی بللی ایدی. موعلّیم ایدامه وئردی: «مثلاً بانكدا ایشله‌ین، موعلّیم، باقّال، تاكسی و اوتوبوس شؤفرلری، كولّاً موسافیر داشیان وساییل شؤفرلری، ایداره‌لرده ارباب رجوعینن موستقیم ایرتیباطدا اولانلار .» امیر دییه‌سن بو دفعه باشا دوشموشدو. دئدی: «یعنی كولاً ائلینن موستقیم ایرتیباطدا اولانلار.» - بله، آفرین. ائلدارلیق چتین بیر مسئولیّتدی. هر كسین حوصله‌سی و آنلاییش سطحی بونا ال وئرمز. من بو سؤزلره ائله قولاق آسیردیم كی یادیمدان چیخمیشدی اصل موضوع ائله من اؤزومم. موعلّیم اشاره ائله‌دی كی «اوخو». من ادامه وئردیم: «... پدرم گفت برو روی یكی از صندلیهای عقبی بنشین و حركات و رفتارهای مسافرها را نگاه كن. من رفتم و نشستم. مسافران در ایستگاهها سوار و یا پیاده می‌شدند. چیز مهمی نمی‌دیدم. در یكی از ایستگاهها عده بیشتری سوار شدند و برخی از آنها سرپا ماندند. چون جای خالی برای نشستن نبود. در اینجا فكر كردم كه همین موضوع برای امر به معروف و نهی از منكر خوب است. به این صورت كه نباید كسی كه نشسته و كسی كه سرپا مانده كرایه مساوی بدهند. در فكر راه حلی برای این موضع بودم كه پدرم صدا كرد: «بابك قالخ آیاغا عمی جان اوتورسون.» منظورش حتماً مردی بود كه در نزدیكی من سرپا ایستاده بود. من بلند شدم ولی آن مرد تعارف كرد كه لازم نیست و من می خواستم دوباره بنشینم كه نگاهم به نگاه منتظر پدرم در آینه بالای سرش افتاد. فهمیدم كه باید جایم را به آن مرد بدهم. بلند شدم و آن مرد بعد از تشكر از من نشست. پیش پدرم رفته و موضوعی را كه به ذهنم رسیده بود از او پرسیدم. جواب داد: «اوغول بو تاكسی دئییل كی. گؤرورسن كی كرایه‌سی‌ده چوخ اوجوزدی. خطّی واحیده مینن، بوش یئرده اوتوراجاغینی حسابلامامالیدی. آیاق اوسته دورماق حسابینان مینر. یئر اولسا اوتورار. بونون اوچون‌ده كرایه‌سی، تاكسییه گؤره اوجوزدی.» وقتی سخن به اینجا رسید پدرم اتوبوس را متوقف كرد. چون به ایستگاه دیگری رسیده بود. چند نفر پیاده شدند و چند نفر دیگر سوار شدند. بیشتر تازه سوار شده‌ها جوان بودند. احتمالاً دانش‌آموزان دبیرستان بودند...» بوردا دا موعلّیم الی ایله «دایان» اشاره‌سی ائله‌ییب، دئدی: «بابك جان، یازیندا بعضی اینشایی اشكاللارین وار ها، مثلاً «تازه سوار شده‌ها» كلمه‌سی دوز اولمور.» - آقا موعلّیم، منظوروم همان تازا میننلردی دا! - توركی گرامرینن فارسی‌نین گرامری فرقلیدی. اونون اوچون‌ده، هم اؤز دیلیمیزین، هم‌ده فارس دیلی‌نین بعضی ظرافتلرینی اؤیرنمه‌لی‌ییك. مثلاً اوردا بوجور یازابیلردین: «به نظر می‌رسید بیشتر آنهایی كه تازه سوار شدند دانش‌آموز دبیرستانی بودند». البته ایندی موضوموز او دئییل. بونو دئدیم كی بعضی اینشایی نوكته‌لره دیقت ائلییه‌سن.» من یئنه اوخوماغا ایدامه وئردیم: «... تازه وارد شده‌ها زیاد سر و صدا می‌كردند. پدرم ادامه داد: خطّی واحیدین‌ده اؤزونه گؤره یازیلمامیش قایدا- قانونلاری وار. مثلاً كیچیكلر اؤزلریندن بؤیوكلره یئر وئرمه‌لیدیرلر. ساغ آداملار، مریضلره، معلوللارا و یا جانبازلارا یئر وئرمه‌لیدیرلر...» بو لحظه گینه كیلاسین بیر گوشه‌سیندن بیری سسلندی: «آقا موعلّیم ایجازه، یازیلمامیش قانون نه‌جور اولار؟» موعلّیم اونا جواب وئرمه‌دن بو طرفدن علی شیرینلیك آتدی: «آقا موعلّیم، یازیلان قانونلاری بیلمیریك. بیلدیكلریمیزی‌ده ائله رعایت ائله‌میریك. اونا گؤره، یازیلمایانلاری هئچ بیلمه‌ساخدا اولار!» هامی‌ایله بیرلیكده موعلّیم‌ده گولدو. - علی بَی، بوردا بابكین باباسی‌نین دئدیگی یازیلمامیش قانونلار، ائلیمیزین آداب و رسملریدی. ائلین آداب- رسومو دا قانونلاردان داها قدیمی و كؤكلودو. یعنی اوزون زامانلار بویونجا، ائلین موختلیف نسللری اونلاری یارادیب، گلیشدیریب و یئتیشدیریب. مثلاً هئچ یئرده یازماز كی علمی باخیمدان آیدینلاشدیقجا، یا دا پوللولاشدیقجا اؤزوزو ایتیرمه‌یین. آمّا همین نوكته، بیر آتاسؤزوموزده بئله خولاصه اولونوب: آغاج بار گتیردیكجه، باشینی آشاغییا سالار. حامد ایجازه آلیب، دئدی: «آقا ایجازه، بونا بنزر بیر سؤزو من توركیه‌ده بیر رستورانین دیواریندا اوخوموشدوم. اوردا یازمیشدی كی «سن ایی‌لیك ائت، دنیزه آت. تانری چؤلده سانا گئری وئریر.» - آقا حامد، بو همان شعردی كی دئییر «تو نیكی می‌كن و در دجله انداز كه ایزد در بیابانت دهد باز» موعلّیمین اشاره‌سینن یئنه اوخوماغا ایدامه وئردیم: «...پدرم به جوانان تازه سوار شده اشاره كرده و به من گفت: «عمومی مكانلاردا اؤبور انسانلارین دا حقوقونو رعایت ائله‌مك، اخلاقی بیر مساله‌دی. اوتوبوس‌دا بیر عمومی مكان اولدوغونا گؤره، ایندی بو جوانلار یاخشی ایش گؤرمورلر.» من به صحبتهای آنها دقت كردم. صحبتشان در مورد كشف جدید فیزیكی بود كه در خبرهای دیروز آمده بود. به پدرم گفتم: «بابا اونلارین دانیشدیقلاری موضوع علمیدی. شاید ائشیدنلرین‌ده خوشونا گلر و معلوماتلاری چوخالار.» پیرمردی كه در یكی از صندلیهای جلویی نشسته بود قبل از پدرم جواب داد: «آمّا من ایسته‌میرم ائشیدم. چونكی سس و گورولتو اولاندا باشیم آغرییر. بابانین‌دا دئدیگینه گؤره اوتوبوس عمومی بیر مكان اولدوغو اوچون اونلارین سسلی دانیشماقلاری دوز دئییل. خاص مواریدده‌ده مجبور قالسالار، ایجازه ایسته‌مه‌لیدیرلر و ایجازه وئریلسه‌ده، عوذر ایسته‌مه‌لیدیرلر.» پدرم رو به آن جوانان كرده و گفت: «جوانلاردان خواهیش اولونور سس سالماسینلار.» آنها هم ابتدا ساكت شدند و سپس با صدای كم صحبتشان را ادامه دادند. من شنیدم كه یكی از آنها رو به دوستش كرده و در مورد پیرمرد حرف نامناسبی گفت. وقتی نگاهم به پیرمرد افتاد متوجه شدم كه خودش نیز شنیده و ناراحت شده است. امّا چیزی نگفت. در ایستگاه بعدی مسافر تازه‌ای آهسته به پدرم گفت پول ندارم. پدرم هم اشاره كرد كه مساله‌ای نیست. برو بنشین. آن شخص حداقل ده سال از من بزرگتر بود و من نمی‌توانستم باور كنم كه او كرایه خط واحد هم نداشته باشد. ولی حتماً پدرم بیشتر از من می‌دانست. چون این كار هر روز او بود. در ایستگاه دیگر پیاده شدم چون به محله دایی حسین رسیده بودیم. پدرم رو به من كرد و گفت: «ایندی گؤردوكلریوی و صاباح موعلّیمه اوخویاجاقلاریوی و كیلاسدا دانیشیلانلارین هامیسی‌نین گوزارشینی صاباح آخشام ایستیرم ها.» بعد خندید و گفت: «حسین دایینا سلامیمی یئتیر.» بعد از اینكه مطلب من تمام شد، موعلّیم از دانش آموزان خواست تا نظرات خودشان را بیان كنند و ... بو منیم باباما اوخودوغوم گوزارش ایدی. فقط كیلاسدا دانیشیلانلاری یازمامیشام. سیز بونلاری اؤز بابا- مامانیزین حضوروندا اوخویوب، هم «امر به معروف و نهی از منكر» لحاظیندان، هم‌ده آیری باخیملاردان بررسی ائلییه بیلرسیز. رسول داغسر |
||
زلزله
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
|
||
|
مامان، عئینالی داغلارینی گؤرسدیب، دئدی: او داغلارین دالیسیندا بیر یئردی اوغلوم. - آدی نیه قرهداغ دی؟ حتماً رنگی قره بیر داغدی؟ - یوخ. قره رنگلی بیر داغ دئییل. آمّا نیه اوجور دئییرلر بیلمیرم. بابا گلنده اونا سوروشارسان. جوغرافی كیتابیمیزداكی مملكتیمیزین نقشه‌سی یادیما دوشدو. مامانیمدان، ائوه گئدیب كیتابی گتیرمك اوچون اجازه ایسته‌دیم. اوّل اجازه وئرمه‌دی. سونرا بعضیلری‌نین ائولرینه گئدیب, گلدیكرینی گؤرندن سونرا، بیرلیكده گئتدیك. ائودن بیر پالاز و ایكی- اوچ دنه پتو و نقشه‌لری گؤتوروب، پاركا دؤندوك. من تئز آچیب باخدیم نقشه‌یه. قرهداغ آدیندا بیر یئر یوخ ایدی. سوروشدوم: «آنا، قرهداغ ایراندا دئییل؟» - ایراندادی منیم بالام. اهر طرفلرینده اولمالیدی. - آخی نقشه‌ده یوخدی! - او نقشه كیچیكدی. بؤیوك نقشه‌یه باخ. بؤیوك نقشه‌یه باخدیم. بیر سورو آد وارییدی. - آنا بو قدر آدین ایچیندن نئجه تاپیم قره‌داغی؟ سن منه كمك ائله دا! - آذربایجان منطقه‌سینه باخ اوغلوم. اهر شهری، تبریزین شیمالیندا اولمالیدی. تاپدیم. ورزقان‌دا اونون یاخینیندایدی. ایكی سیده تبریزه چوخ یاخین ایدیلر. - آمّا بوردا قرهداغ یازمییب كی آنا. مامانیم دا گلیب باخدی. آما دییه‌سن عیلّتینی او دا بیلمیردی. - بوردا هامی جان هاییندادی. سن‌ده قره‌داغی آختاریرسان؟ آخی بس سنین هئچ عقلین یوخدو؟! بابامین ایشدن تئز گلمه‌سی منیم اوچون یاخشی اولدو. تیلیفونلارین‌دا ایشدن دوشدویو اوچون بیزدن نیگاران اولوب، تئز گلمیشدی. گلدیگی سورعته گؤره، تئز بیر آز اطلاعات آلمالی‌ایدی عمومی وضعیتیمیزدن. یاخشی كی بونا متوجه اولوب، قره‌داغین یئرینی و معناسینی سوروشماق اوچون بیر آز گؤزله‌دیم. یوخسا بابام‌دا مامانیم كیمی، او شرایطده ترسه بیر جواب وئرردی. بابام او اطرافداكی تانیش و فامیللرله‌ده دانیشدی. داییم گیلده اوردایدیلار. چادیر قوروردولار. اونلارین یانینا گئتدیك. بیر آز داییما كؤمك ائدندن سونرا بابام دئدی: «یاشار، ائوه گئدیب، چادیری گتیره‌جگم. منله گلیرسن؟» - گلیرم بابا. گئدیب، ائودن چادیری گتیردیك. پاركداكیلارین بعضیسی‌نین قورخمادان ائولرینه دؤندویو، منه عجیب گلمیشدی. چادیری قوراركن بابامدان سوروشدوم: «بابا بونلار نئجه ائولرینه گئدیرلر؟» - اصلینده اونلار دوز ایش گؤرورلر. چونكو زلزله‌نین سونراسی گلن پس لرزه‌لر، زلزله‌نین اؤزوندن خفیف اولار. - بس بیز نیه ائشیكده چادیر قوروروق؟ بابام الینی باشیما چكیب دئدی: «اوغلوم، تلسمه، هر شئیی اؤرگشمك و بیلمك گؤزل بیر شئیدی. آمّا اؤرگشمك فقط سوروشماغینان اولماز. بیر ده فیكیرلشیب تاپماق یولو وار. مثلاً ایندی فیكیرلش گؤرَك، بوگون 21 مُرداد، بیر یای گئجه‌سی، بیز نییه ائشیكده چادیر قورابیلریك؟!» بو سؤزدن‌ده ائله بیر شئی باشا دوشمه‌دیم. حتماً گینه‌ده تلسیردیم! بابامین باشی بو ایشلردن آییلاندان سونرا قره‌داغین معناسینی و یئرینی سوروشدوم. تاپا بیلمه‌میشدیم. - قره‌داغین معناسینی بیلمیرم. قدیم زامانلار، آتالاریمیز «قره» (قارا) و «قاراجا» (قراجه) كلمه‌لرینی «بؤیوك» معناسیندا دا ایشله‌درمیشلر. اونا گؤره‌ده قرهداغ، احتمالاً بؤیوك داغ یا دا داغلیق منطقه معناسیندا اولا بیلر. یئری‌ده اهر- ورزقان طرفلرینده‌دی. - بابا، نقشه‌ده یوخدو آخی. نقشه‌یه باخمادان دئدی: «خوجا، اهر، خاروانا و كلیبر آراسینداكی منطقه‌یه قرهداغ دییَرلر.» بابامین دئدیگی شهرلری دوز خطله بیر-بیرنه باغلادیم و اورتاسیندا قالان یئره قرهداغ یازدیم. بابام بو ایشیمی گؤرنده گولوب، دئدی: «بو آددا ایراندا و دونیادا چوخ یئرلر وار. هئچ بیلیرسن بو آددا بیر دنه ده مملكت وار؟» - یوخدو بابا، بیلیرسن كی منیم جوغرافیم یاخشیدی. قرهداغ آددا بیر مملكت گؤرمه‌میشم. - صیربیستان هاردادی؟ - بیلیرم. یونانین شیمالیندادی. مجارستانینان دا قونشودی. - منیم دئدیگیم قرهداغ، بو صیربیستاندان تازا آیریلیب. قدیم او منطقه‌نین بوتونو، عوثمانلی توركلری‌نین الینده ایدی. اونا گؤره‌ده ایندی اورداكی اؤلكه‌لرده موسلمان وار. او زامان، بو موسلمانلار اورداكی بیر منطقه‌یه «قره داغ» آدی وئردیلر. بو قرهداغ ایندیكی همان «مونته نگرو»دی. - هه مونته نگرونو اوخوموشام. - مونته نگرونون معناسی قره‌داغدی. بابام بو ایطّیلاعاتین منیم اوچون جالیب اولدوغونو بیلیردی. آخی بابام موعلّیم ایدی و منی اؤز دئدیگینه گؤره «نه فقط بیر ساده باخان، بلكه یاخشی گؤره بیلن» كیمی بؤیوتمگه چالیشمیشدی. - من ایندی بیر شئیلر گؤتوروب، قره‌داغا گئتمك ایسته‌ییرم. منله گلیرسن اوغلوم؟ البته كی گئدیردیم. مامان‌دا راضییدی. مامان و ائلای, داییم گیلین یانیندا قالدیلار. بیز ده بیر ایكی دنه پالاز- مالاز، یئمه‌لی، قورو سوت، اوشاق‌بئزی كیمی بیر شئیلر آلیب، بابامین ماشینیله یولا دوشدوك. خوجانی كئچندن سونرا كندلرده ییخیلمیش ائولری گؤردوك. كندلیلر ییخیق ائولری قازیردیلار. چوخو آغلاشیردی. بابام ساكیت ایدی. ائشیتدیك كی اوستاندار دا گلیبدی. بیز وساییلیمیزی نئچه نفره وئرندن سونرا قاییتدیق. گئجه یاریسی پاركداكی چادیریمیزدایدیق. رسول داغسر |
||
