اوروجلوقدا نه یئییب نه ایچك؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
اوروجلوقدا نه یئییب نه ایچك؟
|
ای الله منی اوروج توتانلار سیراسیندا یئرلشدیر !
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
ای الله منی اوروج توتانلار سیراسیندا یئرلشدیر !
اوروجلوق آیینین بیرینجی گونونون دعاسیندا اوخوروق: « اللهمَّ اجعل صِیامی فیهِ صِیامَ الصائِمین، وَ قِیامی فیهِ قِیامَ القائِمین، وَ نَبِّهنی فیهِ عَن نَومَةِ الغافِلین، وَ هَب لی جُرمی فیهِ یا اِلهَ العالَمین، وَاعفُ عَنّی یا عافِیاً عَنِ المُجرِمی ؛ ای الله! بو آیدا اوروجومو اوروج توتانلارین سیراسیندا یئر وئر، گئجهلر آییق قالمامی گئجه آییق قالانلارین سیراسیندا و اوندا منی غافللرین یوخوسوندان اویالت و منیم گناهیمی باغیشلا ای عالملرین معبودی و منی باغیشلا ای گناهلاری باغیشلایان»
روایتلرده گلیب: «غیبت، یالان، دال به دال [حرام] باخیش، یامان دئمك، ظلم ائتمك -آز و یا چوخ- اوروجو باطل ائلر. اوروج فقط یئییب ایچمكدن پرهیز ائلهمك دئییل. اوروج انسانین قولاغی، گؤزو و هر بیر اعضاسی اوروج توتمالیدیر. ال- آیاغینی ساخلا و چوخ ساكت اول مگر خیر ایشده. نؤكرینله مدارا ائله. نؤكرینی اذیّت ائلهمه و اوروجون وقارینی ساخلا و اوروج اولمادیغین گون ایله فرقین اولسون».
بیر آیری روایتده گلیب: «الله-ین اوروج توتانا واجب ائلهدیگی لاپ راحت ایش یئییب ایچمكدن چكینمكدیر».
بو روایتلردن و چوخلو بونلارا اوخشار روایتلردن بیلینیر كی الله-ین انسانی كامللتمكدن اؤترو اونا واجب ائلهدیگی اوروج، بوتون اعضانین گناهدان اوزاق اولماسیندان عبارتدیر. و لاپ كامل اوروج قلبی الله-دان ساوایی هر شئیدن فارغ ائلهمكدیر.
انسانی الله-ا یاخینلادان عبادتین اثریدیر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
انسانی الله-ا یاخینلادان عبادتین اثریدیر
عبادت اؤز-اؤزلوگونده انسانی الله تعالایا یاخینلاتماز بلكه اونون اثریدیر كی انسانی مقرّب ائلر. عمومی اوروج انسانین اخلاق صاحبی اولماسی اوچوندور و ائله بونا گؤره الله تعالا بویورورو: «جزاسینی فقط اؤزوم وئردیگیم عبادت اوروجدور».
الله بندهلری، الله تعالانین عبودیّتینه و عبادتینه بویون وئرمكده، اخلاق صاحبلری و متّقیلردن اولورلار. ائله بونا گؤره اخلاق صاحبی اولماغین بیر یولو دا عبادته بویون وئركقدیر. انسانین اعضا و جوارحی عبادته عادت ائلهدیگی زمان، الله بندهسی اولار. انسانین اَلی، گؤزو، دیلی و یا هر هانسی بیر اعضا و جوارحی عبادته عادت ائلهدیگی زمان بو عبادتین اؤزو اونون اوچون حَسن اولوب اونو گناهدان اوزاق ساخلار. انسان گناهدان اوزاق اولدوغو زماندا وجودی الاهی اخلاقا متخلّق اولار. الله تعالا عبادتی اؤزونه یاخینلاشماغا قاپی قویوب آما بو عبادتین اؤزو قرب گتیرمز، بلكه اونون اثریدیر كی انسانی الله درگاهیندا مقرّب ائلر.
مثلاً ««الصلاة معراج المؤمن» دئییلَنده، نماز تأثیرینده الله بندهسی اولموش انسان، داها ذوالجلال و الأكرامین قاباغیندان سونرا هئچ كسین قاباغیندا اَییلمز. و یا حقیقتاً الله ذكرینه دولانان دیل بیر داها یامان دئمز، غیبت ائلهمز و تهمت وورماز. چونكی الله ذوالجلالین عبادتینه مشغول اولماغین وضعی اثری اعضا و جوارحین اخلاق صاحبی اولماقدیر.
قرآن كریمده بیان اولدغو كیمی: « یا أَیهَا الذینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصیامُ كَما كُتِبَ عَلَى الذینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلكُمْ تَتقُون»[ بقره/ 183]. ای ایمان گتیرنلر، سیزدن قاباقكیلارا یازیلدیغی كیمی اوروج سیزه ده واجب اولدو، اولسون كی متّقی اولاسیز». ظاهری عبادت و اوروج اؤزو انسانی مقرّب ائلهمیر، بلكه تقوایا سبب اولور. و البته او دا حتمی دئییل و «لعل» لفظی ایله یعنی «اولا بیلر».
مبعث گئجهسی و گونونون عمللری (مبعث بایرامی مبارك اولسون)
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
مبعث گئجهسی و گونونون عمللری (مبعث بایرامی مبارك اولسون)
مبعث گئجهسی رجب المرجب آیینین مبارك گئجهلریندندیر. بو گئجهیه بیر سئری عمللر نقل اولوب.
امام جواددان (ع) نقل اولوب: «رجب آییندا گونش اوندا پارلایاندان داها یاخشی بیر گئجه وار و او گئجه سحرینده رسول الله، پیغمبرلیگه مبعوث اولان گئجه، رجبین 27-سی دیر. بیزیم شیعهلردن هر كیم او گئجهنین اعمالینی یئرینه یئتیرسه 60 ایلین اجرینی قازاناجاق». او حضرتدن سوروشدولار: «او گئجهنین عمللری نهلردیر؟» امام بویوردو: «خفتن نمازینی قیلیب یاتاغا گئدندن سونرا، گئجه یاراسیندان تئز هر هانسی ساعتده آییلیب 12 ركعت نماز قیلاسان و هر ركعتده حمد ایله مفصل قیسا سورهلرین (محمد سورهسیندن قرآنین آخرینا قدر) بیرینی اوخویاسان، هر ایكی ركعتدن بیر سلام وئرندن سونرا اوتوروب حمد، معوذتین، توحید، كافرون، قدر سورهلرینی و آیة الكرسینی هر بیرینی یئددی مرتبه اوخویاسان و بو عمللرین هر بیرینین آخرینده مخصوص دعا اوخویاسان». بو دعالا مفاتیح الجنان كتابیندا مفصل صورتده توضیح وئریلیب.
بو گئجهده غسل ائلهماقدا مستحبدیر.
امیرالمؤمنین زیارتی بو گئجهنین فضیلتلی عمللریندن ساییلیر. مفاتیح الجناندا او حضرته اوچ زیارت نقل اولونوب.
رحمتلیك شیخ عباس قمی مفاتیح الجناندا رجبین 27-جی گئجهسینده امیرالمؤمنین زیارتینین اوخونماسینین فضیلتینه چوخ تأكید ائلهییب. اونون یازدیغینا گؤره، نه فقط شیعهلر بلكه سنت اهلیندن بیر عدهده اونا اشاره ائلهییبلر. بو بارهده ابن بطوطهنین سفرنامهسینه اشاره ائدیب: . . او جملهدن سنت اهلینین عالملریندن اولان، آلتی یوز ایل بوندان اوّل یاشامیش ابو عبدالله محمد بن بطوطه، «رحله ابن بطوطه» آدلی سفرنامهسینده مكهدن نجفه داخل اولماسی بارهده یازیر: «بو شهرین اهالیسینین هامیسی رافضیدیلر و امیرالمؤمنین روضهسینه كرامتلر ظاهر اولوب. او جملهدن اورانین اهالیسی آراسیندا «لَیْلَةُ الْمَحْیا» آدینا معروف اولان رجبین ایرمی یئددینجی گئجهسی، عراق عجم و عراق عربدن و رومدان اوتوز قیرخ نفر چولاق و افلیج آدام ییغیشیب گلرلر و خفتن نمازیندان سونرا اونلاری مقدس ضریحین یانینا گتیررلر و جماعت ییغیشیب اونلارین ساغالماسینی گؤزلر. گئجهنین یاریسی و یا اوچدن ایكیسی گئدنه قدر بو جماعتین بیر عدّهسی نمازا مشغول اولار و بعضیسی ذكر دئیَر و بیر تعدادی قرآن تلاوت ائلر و بعضیلریده روضهیه باخارلار. او آن حركت ائده بیلمهین بو افلیجلر هئچ ناخوشلوقلاری اولمادان ساپ-ساغلام آیاغا دوروب «لا اِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ عَلَىُّ وَلی ُّاللّهِ» دئیَرلر. بو مشهور و مستفیض مسألهدیر. من اؤزوم او گئجهنی درك ائلهمهمیشم آما سؤزلرینه ایناندیغیم ثقه انسالاردان ائشیتمیشم. هم ده بیر مدرسهنین مسافرخاناسیندا اوچ افلیج انسان گؤردوم. اونلاردان سوروشدوم: سیز نییه توخدامامیسیز و بوردا قالیبسیز؟ جواب وئردیلر: بیز ایرمی یئددینجی گئجهیه چاتمامیشیق و شفا آلماق اوچون بوردا قالیب گلن ایلی گؤزلهییریك. بو گئجه شهرلردن چوخلی جماعت ییغیشار و اون گونه قدر بؤیوك بازار قورولار. فقیر دئییر: آماندی بو مسأله نظرینه بعید گله!. بو مشرّفه مشاهددن گؤرونن معجزهلر سایا گلمز حدده چوخدور و متواتر اولوبلار . . .».
رجبین ایرمی یئددینجی گونونون عمللری
بؤیوك بایراملاردان و حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله-ین رسالته مبعوث اولان گونو و جبرئیلین پیغمبریمیزه نازل اولان گونودور. بو گونون نئچه عملی وار:
غسل ائلهماق.
اوروج توتماق و بو گون ایل بویو ممتاز ساییلان دؤرد گوندن بیریدیر. بو گونون اوروجو یئتمیش ایلین اوروجو ایله برابردیر.
چوخلو صلوات چئویرمك.
حضرت رسول الله (ص) و امیرالمؤ منین (ع) زیارتینی اوخوماق.
شیخ، مصباح كتابیندا یازیر: رَیّان بن الصّلتدن نقل اولوب كی حضرت امام جواد علیه السلام بغداد دا اولان زمان رجبین اون بئشینده و ایرمی یئددیسینده اوروج توتدو و بوتون آداملاریدا اوروج توتدو. بیزه امر بویوردو 12 ركعت نماز قیلاق و هر ركعتده حمد و سوره اوخونا و هر نمازدان قورتولاندان سونرا حمد و توحید و مُعَوَّذَتین سورهلرینین هر بیری دؤرد دفعه اوخونا و دؤرد دفعه « لا اِلهَ اِلا اللّهُ واللّهُ اَكْبَرُ وَسُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّبِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ» دئییله و دؤرد دفعه «اللّهُ اللّهُ رَبِّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئا» دئییله و دؤرد دفعهده «لا اُشْرِكُ بِرَبِّى اَحَدا» دئییله.
هابئله شیخ، جناب ابوالقاسم حسین بن رُوحدان نقل ائلیر كی بویوردو: « او گون 12 ركعت نماز قیلارسان و هر ركعتده حمد و راحت سورهلرین بیرینی اوخویارسان و تشهد سلامدان سونرا هر ایكی ركعت آراسیندا بئله دئیَرسن:
اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَكُنْ لَهُ شَریكٌ فى الْمُلْكِ
وَلَمْ یَكُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبیراً یا عُدَّتى فى مُدَّتى یا
صاحِبى فى شِدَّتى یا وَلیّى فى نِعْمَتى یا غِیاثى فى رَغْبَتى یا
نَجاحى فى حاجَتى یا حافِظى فى غَیْبَتى یا كافِىَّ فى وَحْدَتى یا
اُنْسى فى وَحْشَتى اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتى فَلَكَ الْحَمْدُ واَنْتَ الْمُقیلُ
عَثْرَتى فَلَكَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتى فَلَكَ الْحَمْدُ صَلِّ عَلى
مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتى وَآمِنْ رَوْعَتى وَاَقِلْنى عَثْرَتى
وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمى وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتى فى اَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذى كانُوا یُوَعَدُونَ
هر نماز و دعادان قورتولاندان سونرا حمد، اخلاص، مُعَوَّذَتَیْن، قُلْ یا اَیُّهَا الْكافِرُونَ، اِنا اَنْزَلناهُ و آیة الكرسىنی هر بیرینی یئددی مرتبه اوخویوب یئددی دفعه «لا اِلهَ اِلا اللّهُ واللّهُ اَكْبَرُ وَسُبْحانَ اللّهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» دئیَرسن. سونرا یئددی دفعه «اللّهُ اللّهُ رَبَّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئا» اوخویاندان سونرا ایستهدیگین دعانی ائلرسن.
فخ واقعهسی، امام موسی كاظمین (ع) تأیید ائلهدیگی تكجه قیام
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
فخ واقعهسی، امام موسی كاظمین (ع) تأیید ائلهدیگی تكجه قیام
اماملاریمیز (ع) امام كاظمدن (ع) سونرا سیاست عرصهسینه قدم قویورلار و جماعته خلافتین فسادی بارهده خبردارلیق ائلهییب بیر عدّهنی خلافت دربارینا نفوذ ائتدیرمگه چالیشماقلا اسلاما ضربه وورولماغین قاباغینی آلماقلا عینی زماندا، اسلام فرهنگینین یاییلماسینا زمینه یارادیردیلار.
امام كاظمین (ع) آدی، لقبی و نسبی
او حضرتین شریف آدی موسی جعفرین اوغلو، محمد باقرین اوغلو، علی زین العابدینین اوغلو، حسینین اوغلو، علینین اوغلو، ابوطالبین اوغلودور. امام كاظم (ع) 128-جی هجری ایلین صفر آیینین یئددیسینده مكه و مدینه آراسیندا یئرلشن «ابواء» كندینده دنیایه گؤز آچیب، مشهور نظره گؤره هجرتین 128-جی ایلینده هارون الرشیدین زندانیندا مسموم اولوب شهادته چاتدی. او حضرت بغدادین غربینده اولان قریش قبرستانینا معروف مقبرهده تورپاغا تاپیشیریلدی. ایندی او یئرین آدی كاظمیندیر. شیخ مفید دئییر: بو مقبره گئچمیشده بنی هاشم و قبیله و طایفا باشچیلارینین قویلاندیغی یئریدی.
امام كاظمین (ع) آناسی حمیده بربریه ایدی. اونا حمیده مصفاه دا دئییلیب.
عبدصالح، كاظم، صابر و امین او حضرتین لقبلریندندیر كی اَن مشهورو كاظم دیر.
شیخ مفید یازیر: او حضرتین كنیهلریندن ابا ابراهیم، اباالحسن و اباعلی دیر. بعضیلریده بیرینجی ابوالحسن، ابو ابراهیم و ابو اسماعیلی او حضرتین كنیهلریندن بیلیبلر.
امام موسی بن جعفر (ع) زمانینداكی خلیفهلر
امام كاظمین (ع) امامتی عباسیلارین خلافتینین استقراری ایله عینی زماندا اولدو. امام اَن جبار و اَن ظالم خلیفهلرین حكومتده اولدوغو زمان امامته چاتدی. اونلارین حكومتلری داخلدن آرامشده ایدی و ایچریده هئچ مخالفت و ووروشماق یوخیدی. بو آرامش، خلیفهلره مخالفلرینی خفهلهمگه و نظر آلتیندا ساخلاماغا امكان وئریردی.
امام كاظمین (ع) زمانیندا اولان خلیفهلر بونلاریدی:
منصور دوانیقی: قارداشی ابو عباس سفّاحدان سونرا عباسیلرین ایكینجی خلیفهسی ایدی. او پخیللیگه و حسادته معروف ایدی و ائله بونا گؤره اونا دوانقی لقبی وئرمیشدیلر.
مهدی عباسی: حددن آرتیق عیّاشلیغا و لووغالیغا میلی واریدی. بو مسأله اوندا اوراجن ایدی كی اوغلو ابراهیم خوانندهلرین رئسی و قیزی علیّه بغداد رقاصهلرینین بیری اولموشدو.
هادی عباسی: 25 یاشیندا حكومته چاتدی. او اهل بیتین (ع) باشدا گئدن دوشمنلریندن ساییلیر و شیعهلر و اهل بیت (ع) اونون زمانیندا اَن چتین گونلرینی یاشادیلار.
مشهور تاریخچی مسعودی، «مروح الذهب» كتابیندا هادی عباسی بارهسینده یازیر: «. . . داش اوركلی، بد اخلاق و خصلتی پیس ایدی». علویلر و بنی هاشمین رهبرلیگی آلتیندا اولان قیاملار اونون زمانیندا اولدو. حسین بن علی رهبرلیگی ایله باش وئرن «فخ» قیامی او زمانین معروف قیاملاریندان ساییلیر. امام كاظم (ع) بو قیامی تأیید بویورموشدولار. ائله كی قیامین رهبری «حسین بن علی»یه شهادت بشارتی وئریب اونو مقاومت و صبره چاغیرمیشدیلار. حضرت اونا بئله بویوردو: سن اؤلدورولهجكسن، یاخشی ساواش، چونكی سنین قاباغیندا اولان قوم و قوشون فاسقدیلر . . .» و ائله بو مسأله فخ قیامینی علویلرین عباسیلر علیهینه اولان قیاملارینین اَن سالمی ائلهییب.
هارون الرشید: او، مال ییغماق، اسراف، حرم سرا ساخلاماق، رقاصهلره باش قوشماغا معروف ایدی. اماملارا و بنی هاشم سیدلرینه خصومتی و دوشمنچیلیغی آخر حدّه چاتدیرمیشدی و اونلارین آرادان آپارماسینا چالیشیردی. امام موسی بن جعفرین (ع) دفعهلرله زندانا سالینماسی و او حضرتین سندی بن شاهكین الی ایله شهادتی بو خصومتلرین بیر نمونهسیدیر.
امام موسی كاظمین (ع) هارون الرشید قاباغیندا موضع توتماسی
هارون داش اوركلیلیگه و قساوته و علویلرله دوشمنچیلیگه مشهور اولسا دا امام كاظم (ع) اونا هئچ اهمیّت وئرمزدی و اوندان هئچ قورخوسو یوخیدی و اونون قاباغیندا سونسوز عزّت و شجاعتله دایاناردی و مسئولیتی یولوندا اصلاً دالی اوتورمازدی. بو بارهده تاریخده چوخلو نمونهلر وار كی آشاغیدا نئچه نمونهسینه اشاره ائدیریك:
هارون الرشید و پیغمبره (ص) منسوب اولماق ادعاسی
خطیب بغدادی اؤز تاریخ كتابیندا یازیر: «هارون الرشید پیغمبر (ص) مرقدی و كعبه زیارتینه گئتمیشدی. قریشدن، قبیله باشچیلاریندان و امام موسی كاظم (ع) اوننا بیرلیكده ایدیلر. هارون پیغمبرین (ص) مزارینا چاتاندا دئدی: «سلام سنه ای رسول الله ! سلام سنه ای عمی اوغلو !» او بونو دئمكله اطرافداكیلارا فخر ساتماق ایستهییردی. بو آندا امام موسی بن جعفر (ع) پیغمبرین (ص) قبرینه یاخینلاشیب دئدی: « سلام اولوسن سنه آتا !» رشیدین قیافهسی پؤرتلدی و دئدی: «حقیقی افتخار بودور ای ابولحسن».
امام كاظمین (ع) فدكین حدّ و مرزینی ترسیم ائتمهسی
زمخشری یازیر: هارون الرشید امام موسی بن جعفره (ع) عرض ائلهدی: «یا ابالحسن! فدكین حدّ مرزینی بللی ائله كی اونو سیزه قایتاریم». حضرت بو ایشی گؤرهمكدن امتناع ائلهدی آما هارون ال چكمهدی. بو آندا امام كاظم (ع) بویوردو: « من اونون حقیقی حد مرزینی بللی ائلهرم آما سن اونو قایتارمازسان». هارون دئدی: « مگر اونون حد مرزی هارداندی؟ جدّینین حقّی اوچون اونو بللی ائله» سونرا امام بویوردو: «بیرینجی مرزی عدنهجندی». بو آندا هارونون رنگی دَیشدی. دئدی: «ادامه وئر» امام بویوردو: «ایكینجی مرزی سمرقنددی». بونو ائشیتمكله قیافهسی قارالدی. امام بویوردو: «اوچونجو مرزی آفریقادی» رنگی قارالدی. دئدی دالیسینی دئ. امام بویوردو: «دؤردونجو مرزی خزر و آذربایجاندی» بورا یئتیشنده هارون دئدی: «بویور منیم یئریمده اوتور ! بئلهلیكله بیزه بیر شئی قالماز !» اما بویوردو: سنه دئدیم كی فدك حدّینی بللی ائلهسم اونو بیزه قایتارمازسان». ائله بوردایدیكی هارون او حضرتی شهید ائلهمك فكرینه دوشدو.
رسول الله ایله(ص) نسبت ثابت ائتمهسی
نقل اولوب بیر گون هارون امام كاظمدن (ع) سوروشدو: «سیز نئجه رسول اللهین اولادی اولماق ادعاسی ائلیرسیز، بیر حالدا كی علینین اولادیسیز. كیشی آتاسی طرفدن جدّینه منسوب اولار آناسی طرفیندن یوخ». امام (ع) بو مبارك آیهنی قرائت بویوردو: « . . .و اونون اولادیندان، داود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی و هارونو (هدایت ائتدیك) بئلهلیكله خیّر انسانلارا اجر وئردیك ! و (هابئله) زكریّا و یحیی و عیسی و الیاس هامیسی صالحلردن ایدیلر». بیر حالداكی عیسینین (ع) آتاسی یوخدور و او آنا طرفیندن پیغمبرلره منسوب اولور. بئلهلیكله بیز، آنامیز حضرت زهرا (س) واسطهسی ایله پیغمبرین (ص) اولادینا ملحق اولوروق. هابئله الله تعالی بویوروب: « (عیسی) بارهسینده سنه علم چاتاندان سونرا (یئنه) بیر عدّه سن ایله ساواشماغا و دلیل گتیرمگه ال وورارلار، اونلارا دئ: گلین بیز اؤز اوشاقلاریمیزی و سیز اؤز اوشاقلاریزی چاغیرین. بیز اؤز آروادلارمیزی چاغیراق سیز ده اؤز آروادلاریزی، بیز اؤزوموزو و سیز اؤزوزو چاغیراق، اوندا مباهله ائدك و اللهین لعنتینی یالانچیلارا یوللایاق». رسول الله (ص) مباهله گونو علی، فاطمه، حسن و سیندن سونرا هئچ كسی چاغیرمادی. پس حسن و حسین پیغمبرین (ص) اولادی ساییلیرلار.
فخ واقعهسینین امام موسی كاظم (ع) طرفیندن تأیید اولونماسی
فخ واقعهسی علویلرین بیر عدهسینین عباسیلرین علیهینه قیاملاریندان بیریدیر. بو قیام امام حسن مجتبینین (ع) نوادهلریندن اولان حسین بن علی بن حسن مثلث بن حسن مثنى بن حسن رهبرلیگی آلتیندا باش توتدو.
فخ، مكّهده الزاهریه وادیسیدن قاباق یئرلشیر. بو وادی مكهنین گیرهجگینده (تنعیم مسجدی) یئرلشیر و فخ قیامینین یوزدن آرتیق شهیدی بوردا دفن اولونوب. فخر واقعهسی تاریخچیلرین چوخونون یازدیغینا گؤره یوم الترویه گونو 169-جو ایلین ذیحجه آیینین سككیزینده باش وئردی. بو قیام هادی عباسی زمانی باش توتدو.
سفّاحین اؤلومدن سونرا منصور دوانیقینین خلافتینین باشلاماسی ایله عباسیلر و علویلر آراسیندا اختلاف شدّتلندی و زمان حاكملری قدارلیقلا مبارز علویلری سركوب ائلهدیلر. عباسی خلیفهلر مدینه حاكملرینی اهل بیت دشمنلریندن سئچمكله علویلره فشار گتیریردیلر و هادی عباسی زمانی بو فشارلار دوام ائلهدی و اهل بیتین (ع) آند ایچمیش دوشمنلریندن اولان عمر بن عبدالعزیز بن عبیداللهی (عمر بن خطابین نوادهلریندن) مدینهیه حاكم كسدی.
بو قیامدا حسین بن علی نین (صاحب فخ شهیدی) بوتون دوستلاری شهید اولدولار. بدنلری ترك ائدیلیب باشلاری كسیلدی. بو قیامدا علویلرین چوخو شهید اولدولار. حسین بن علی (فخ شهیدی) 26 یاشیندا شهید اولدو. آما اونون بعضی دوستلاری اطرافا قاچدی. ادریس بن عبدالله مغربه گئدیب ادارسه حكومتینین بناسینی قویدو و یحیی بن عبدالله دیلمه گئدیب اوردا قیام ائلهدی.
امام علینین (ع) اولادلاریندان چوخو حاضر اولان بیر مجلسه فخ شهیدلرینین باشلارینی تاماشایا قویدولار. امام كاظمدن (ع) سونرا هئچ كس بیر سؤز دئمهدی. امام كاظم حسین بن علینین باشینی گؤرنده بویوردو: « انا لله و انّا الیه راجعون اللهدانوق و اونا طرف قاییداجاییق. آند اولسون اللها كی (حسین) مسلمان و دوز انسان كیمی شهید اولوب. چوخ اوروج توتاردی و گئجهلری آییق قالاردی و امر به معروف و نهی از منكر ائلردی. اونون طایفاسیندا اونون تایی یوخیدی».